Ενίσχυση μαθητών μέσω διαδικτύου – Μια πρακτική εφαρμογή

ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΦΤΕΡΟΥ*

Ο ενθουσιασμός για τη μετάβαση σε διαδικτυακό περιβάλλον μάθησης που συνόδευσε μεγάλη μερίδα εκπαιδευτικών τις πρώτες μέρες με κλειστά σχολεία, ακολουθήθηκε από επισημάνσεις για διακρίσεις ανάμεσα στους μαθητές που είχαν ή δεν είχαν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Αρκετές από τις επισημάνσεις αυτές έχουν βάση, με τους εκπαιδευτικούς να εμπλέκονται σε ένα συνεχή διάλογο για διάκριση ανάμεσα στους «έχοντες» και «μη έχοντες» πρόσβαση.

Δε θα εμπλακώ στη συζήτηση αυτή, ή στο κατά πόσο πρέπει ή δεν πρέπει να προχωρήσουμε με την ύλη (η άποψή μου είναι ότι δεν είναι εφικτό να προχωρήσουμε, τουλάχιστο σε μαζικό επίπεδο, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα). Αυτό που πρέπει, όμως, να αναγνωρίσουμε, ειδικά όσοι μιλάμε για «ίσες ευκαιρίες μάθησης» είναι η δυνατότητα που μας δίνεται αυτή τη στιγμή για να ενισχύσουμε τους μαθητές μας που έχουν ουσιαστική ανάγκη. Η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει ουσιαστικό «παράθυρο» επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή, ενώ οι συνθήκες -για όσους θέλουν- επιτρέπουν να διεξαχθεί μια ουσιαστική, συχνή, διαρκής επικοινωνία για στήριξη παιδιών σε μαθησιακό επίπεδο.

Με το θέμα αυτό ασχολήθηκα σε ερευνητικό και διδακτορικό επίπεδο, για σειρά ετών, με πολύ θετικά αποτελέσματα, μέσα και από την εμπλοκή των ίδιων των γονιών. Σε τεχνολογικό επίπεδο, αυτό που απαιτείται είναι μια αμφίδρομη επικοινωνία εκπαιδευτικού – παιδιού, με χρήση ενός κοινά αποδεκτού εργαλείου (π.χ. viber ή skype) που να επιτρέπει -τουλάχιστο- το μοίρασμα οθόνης. Η έμφαση μπορεί αρχικά να δοθεί σε θέματα κατανόησης κειμένου, κάτι σημαντικό για όλα σχεδόν τα γνωστικά αντικείμενα (π.χ. πώς μπορεί να λύσει ένα πρόβλημα στα Μαθηματικά αν δεν κατανοεί τις οδηγίες). Η ανάγκη -αλλά και η ευκαιρία- στήριξης των παιδιών είναι σημαντικότατη. Ας μην ξεχνάμε, ζούμε και εργαζόμαστε σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπου κάθε χρόνο παρατηρείται ένα ποσοστό άνω του 10% των μαθητών να εντοπίζονται στη ζώνη λειτουργικού αναλφαβητισμού (ΚΕΣΕΑ, 2014) ενώ το κράτος δε φαίνεται να έχει αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισής του (Kyriakides & Creemers, 2008; Valiandes, 2015).

Στην εφαρμογή ενός προγράμματος στήριξης μέσω διαδικτύου, προκύπτουν διάφορα προβλήματα:

(α) χρόνος – σε μια φυσιολογική χρονιά, πότε θα κάνει κάτι τέτοιο ο εκπαιδευτικός;

(β) μέσα – πόσοι μαθητές έχουν πρόσβαση στο μέσο;

(γ) προσωπικά δεδομένα – πώς διασφαλίζονται μαθητή και εκπαιδευτικού;

(δ) δεξιότητες εκπαιδευτικού που είναι απαραίτητες για τη διαδικτυακή στήριξη.

(ε) δεξιότητες μαθητών στη χρήση των τεχνολογικών εργαλείων

Ως προς το (α), την περίοδο αυτή με κλειστά τα σχολεία και το ενδεχόμενο να μην ανοίξουν μέχρι και τον Ιούνιο να είναι ορατό, υπάρχει ο χρόνος. Όσο και αν δε θέλουμε να το παραδεχθούμε. Ο χρόνος από τις 7.30 το πρωί μέχρι τις 13.05 (για τη δημοτική εκπαίδευση) είναι εργάσιμος χρόνος. Και σίγουρα δεν έχουμε τόση ετοιμασία υλικού ή/και διόρθωση, τουλάχιστο η πλειοψηφία από εμάς. Ως προς το (β), πράγματι δεν έχουν όλοι οι μαθητές πρόσβαση. Τα στοιχεία, όμως, δείχνουν πως η συντριπτική πλειοψηφία έχει. Θεωρώ αδύνατο, σε ένα τμήμα των 20 παιδιών, να μην υπάρχει έστω και ένα παιδί που να έχει πρόσβαση στην τεχνολογία και ταυτόχρονα να έχει ανάγκη από ενισχυτική διδασκαλία. Δυστυχώς, οι έρευνες έχουν δείξει πως παιδιά οικογενειών που ανήκουν σε χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά επίπεδα, είναι συνήθως αυτά που έχουν και μεγαλύτερη ανάγκη για ενίσχυση (KEEA, 2011; OECD, 2016a). Παρόλα αυτά, ακόμη και αν δεν μπορούμε να εργαστούμε με όλα τα παιδιά της τάξης που έχουν ανάγκη, ακόμη και με ένα παιδί, πάλι θα υπάρξει καποιο όφελος. Είμαι βέβαιος θα ακουστούν ψευδοδιλλήματα τύπου «έχω δύο παιδιά στην τάξη μου, το ένα δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, δε θα ήταν σωστό να δουλέψω με το άλλο».

Ως προς το (γ), τα προσωπικά δεδομένα διασφαλίζονται από τη στιγμή που θα υπάρχει συμφωνία μεταξύ εκπαιδευτικού και γονιού και θα είναι ξεκάθαρο πώς δουλεύουμε και τί αποθηκεύουμε (αν θα αποθηκεύσουμε κάτι). Ας μην ξεχνάμε, καθημερινά μαζεύουμε γραπτές εργασίες των μαθητών μας που αποτυπώνουν την ικανότητά τους σε διάφορα γνωστικά αντικείμενα. Και αυτά προσωπικά δεδομένα είναι… Ως προς τις δεξιότητες εκπαιδευτικού, ετοιμάζουμε ένα webinar, την Πέμπτη 2 Απριλίου, στο οποίο θα βοηθήσουμε τους εκπαιδευτικούς που θέλουν να επιχειρήσουν κάτι τέτοιο, να το κάνουν. Και θα προσφέρουμε και στήριξη στους ιδίους για να το εφαρμόσουν και να το συνεχίσουν.

Aναφορές:

KEEA (2014): Έκθεση Αποτελεσμάτων για τη Στ’ τάξη Δημοτικού Σχολείου, Σχολική Χρονιά 2013-2014. Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Κύπρου.

Kyriakides, L., & Creemers, B. P. M. (2008). Using a multidimensional approach to measure the impact of classroom level factors upon student achievement: A study testing the validity of the dynamic model. School Effectiveness and School Improvement, 19(2), 183–205. 

OECD (2016a), PISA 2015 Assessment and Analytical Framework: Science, Reading, Mathematic and Financial Literacy. PISA, OECD Publishing, Paris, http://dx.doi.org/10.1787/9789264255425-en.

Valiandes, S. (2015). Evaluating the impact of differentiated instruction on literacy and reading in mixed ability classrooms: Quality and equity dimensions of education effectiveness. Studies In Educational Evaluation, 4517-26. doi:10.1016/j.stueduc.2015.02.005

*Δάσκαλος,

Διδάκτορας Πληροφοριακών & Επικοινωνιακών Συστημάτων