ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΦΤΕΡΟΥ*
Σε προηγούμενο κείμενο, είχα αναφερθεί στα εργαλεία που καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση αυτή τη στιγμή. Οι απόψεις μου είναι γνωστές, καθώς και οι εισηγήσεις μου, αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά και θα έπρεπε να γίνει σήμερα μια επιλογή.
Αυτή τη στιγμή, τα δεδομένα μας είναι συγκεκριμένα και με αυτά θα δουλέψουμε. Και πρέπει να δουλέψουμε. Είμαι σε διαρκή επικοινωνία με αρκετούς φίλους γονείς, τους γονείς της τάξης μου, αλλά και παρατηρώ τα δικά μου τα παιδιά (κόρη στην Ε’ δημοτικού, γιος στη Β’ γυμνασίου) τόσο στην εργασία τους στο δημόσιο σχολείο, όσο και με τα απογευματινά τους μαθήματα.
Θέλω να πιστεύω πως τα προβλήματα πρόσβασης σε εξοπλισμό και διαδίκτυο θα έχουν λυθεί μέσα στο Πάσχα. Αυτό θα μας επιτρέψει να θέσουμε τα επόμενα βήματα σε διαφορετική βάση και με άλλα δεδομένα. Επίσης, το ΥΠΠΑΝ έχει δημιουργήσει ιστοσελίδα με υλικό και πληροφορίες για την εξ αποστάσεως, ενώ έχει δημιουργηθεί και γραμμή επικοινωνίας με τους γονείς. Οι κινήσεις αυτές είναι θετικές καθώς ενισχύουν τη γονική εμπλοκή. Ακολούθως, δίνω συγκεκριμένες εισηγήσεις για το πώς θα έβλεπα εγώ τη λειτουργία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, δεδομένου του ότι έχουμε καλύψει τις βασικές ανάγκες (εξοπλισμός, πρόσβαση στο διαδίκτυο, βασική επιμόρφωση εκπαιδευτικών). Να τονίσω πως αρκετά από τα πιο κάτω δεν αποτελούν δική μου ανακάλυψη, αλλά τα βλέπω να υλοποιούνται -σε Κύπρο και Ελλάδα- από συναδέλφους.
Προδημοτική:
Στην προδημοτική είναι δύσκολο ως αδύνατο με την υφιστάμενη τεχνολογία και τη δεδομένη στιγμή να εφαρμόσουμε αποτελεσματικά πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Εδώ χρειάζεται σε μεγάλο βαθμό η γονική εμπλοκή. Ο ρόλος μας εδώ μπορεί να είναι απλά παιχνίδια τα οποία όμως έχουν αξία ουσιαστική, ανάγνωση παραμυθιών, συζήτηση με τα παιδιά κ.α. Δεν έχω εμπειρία της ύλης της προδημοτικής, η έμφαση, όμως, θα πρέπει να δοθεί στον συναισθηματικό και κοινωνικό τομέα. Είναι επίσης απαραίτητο να είμαστε σε θέση, ειδικά με τις ηλικίες αυτές, να χρησιμοποιήσουμε κάμερα ώστε να βλέπουμε και να μας βλέπουν τα παιδιά. Σε περίπτωση που δεν είναι εφικτή η σύγχρονη επικοινωνία είτε με όλους είτε με κάποια παιδιά, εξαιτίας ωραρίου γονιών, μπορούμε να αναρτήσουμε δικό μας βίντεο (π.χ. ανάγνωση παραμυθιού) και να δοθεί σύνδεσμος στο γονιό για ασύγχρονη προβολή.
Συχνότητα τηλεδιάσκεψης: τουλάχιστο 2 φορές την εβδομάδα, διάρκειας μίας περιόδου κάθε φορά.
Α’ και Β’ Δημοτικού:
Στις τάξεις αυτές, είναι απαραίτητη η γονική εμπλοκή κατά τις τηλεδιασκέψεις. Επίσης θα θεωρούσα σημαντική τη χρήση της κάμερας για να υπάρχει επικοινωνία και οπτική επαφή με το παιδί. Τα παιδιά της Α’ τάξης ήδη αναμένουμε ότι κατέχουν βασικές δεξιότητες ανάγνωσης και γραφής. Μπορούμε να δώσουμε απλές δραστηριότητες μαθηματικών, να διαβάσουμε κείμενο / παραμύθι και να το συζητήσουμε. Μπορούμε επίσης μέρος της επικοινωνίας να γίνει με δικό μας (ασύγχρονο) βίντεο.
Συχνότητα τηλεδιάσκεψης: τουλάχιστο 2 φορές την εβδομάδα, διάρκειας μίας περιόδου κάθε φορά.
Γ’ – Δ΄Δημοτικού:
Στις τάξεις αυτές, είναι επίσης απαραίτητη η γονική εμπλοκή κατά τις τηλεδιασκέψεις. Θα θεωρούσα πως και εδώ είναι απαραίτητη η χρήση κάμερας για να υπάρχει επικοινωνία και οπτική επαφή με το παιδί. Τα παιδιά των τάξεων αυτών κατέχουν βασικές δεξιότητες ανάγνωσης, γραφής, κατανόησης κειμένου κ.α. Μπορούμε να χαρτογραφήσουμε την ύλη που έχουμε διδάξει και να δώσουμε έμφαση στην ετοιμασία των παιδιών για τις επόμενες τάξεις. Θα ήταν μια καλή ευκαιρία να εξασκήσουμε τα παιδιά στην επίλυση προβλήματος και πράξεις ακεραίων (Μαθηματικά), καθώς και κατανόηση κειμένου, εμπλουτισμός λεξιλογίου, κατανόηση ερωτήσεων ανοικτού και κλειστού τύπου, ορθογραφία (Γλώσσα).
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κείμενα ή και ασκήσεις μαθηματικών με μοίρασμα οθόνης ώστε να τα συζητήσουμε με τους μαθητές και να επεξηγήσουμε τον τρόπο εργασίας.
Συχνότητα τηλεδιάσκεψης: τουλάχιστο 3 μέρες την εβδομάδα, δύο φορές την ημέρα. Εισήγηση είναι να ξεκινά η πρώτη τηλεδιάσκεψη σχετικά νωρίς το πρωί (9.30 – 10.00) να δίνεται χρόνος στο παιδί να δουλέψει σε ασκήσεις / εργασίες που έχουμε δώσει σε ένα μάθημα, και να επανερχόμαστε την ίδια μέρα αργότερα (11.00 – 11.30) με άλλο αντικείμενο. Οι μέρες και ώρες μπορούν να καθοριστούν με τους γονείς.
Ε’ – Στ΄Δημοτικού:
Στις τάξεις αυτές, είναι χρήσιμη αλλά όχι απαραίτητη η γονική εμπλοκή κατά τις τηλεδιασκέψεις. Θα θεωρούσα πως και εδώ είναι απαραίτητη η χρήση κάμερας (αλλά δεν είναι απαγορευτικό το να εργαστούμε χωρίς αυτήν) για να υπάρχει επικοινωνία και οπτική επαφή με το παιδί.
Επίσης μπορούμε να χαρτογραφήσουμε την ύλη που έχουμε διδάξει και να δώσουμε έμφαση στην ετοιμασία των παιδιών για τις επόμενες τάξεις. Θα ήταν μια καλή ευκαιρία να εξασκήσουμε τα παιδιά στην επίλυση προβλήματος και πράξεις ακεραίων (Μαθηματικά), καθώς και κατανόηση κειμένου, εμπλουτισμός λεξιλογίου, κατανόηση ερωτήσεων ανοικτού και κλειστού τύπου, ορθογραφία (Γλώσσα).
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κείμενα ή και ασκήσεις μαθηματικών με μοίρασμα οθόνης ώστε να τα συζητήσουμε με τους μαθητές και να επεξηγήσουμε τον τρόπο εργασίας. Μπορούμε να δώσουμε περισσότερη έμφαση σε γραμματικούς κανόνες, κείμενα από το ανθολόγιο κ.α. Όλα αυτά βρίσκονται σε διαδικτυακή μορφή.
Συχνότητα τηλεδιάσκεψης: τουλάχιστο 3 μέρες την εβδομάδα, δύο φορές την ημέρα. Εισήγηση είναι να ξεκινά η πρώτη τηλεδιάσκεψη σχετικά νωρίς το πρωί (9.30 – 10.00) να δίνεται χρόνος στο παιδί να δουλέψει σε ασκήσεις / εργασίες που έχουμε δώσει σε ένα μάθημα, και να επανερχόμαστε την ίδια μέρα αργότερα (11.00 – 11.30) με άλλο αντικείμενο. Οι μέρες και ώρες μπορούν να καθοριστούν με τους γονείς.
Ενισχυτική Διδασκαλία – Ειδική Εκπαίδευση
Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον τόσο από εκπαιδευτικούς που έχουν ευθύνη τάξης, όσο και από τους συναδέλφους ειδικής εκπαίδευσης να εργαστούν με τα παιδιά που έχουν ανάγκη την εξατομικευμένη διδασκαλία. Είναι καλό να επιτραπεί σε αυτές τις ομάδες μαθητών να χρησιμοποιήσουν τις κάμερες. Πέρα από τη χρήση κάμερας, οι συνάδελφοι θα βρουν χρήσιμο και το εργαλείο Whiteboard του Microsoft Teams, στο οποίο μπορούν να «γράφουν» και οι δύο ταυτόχρονα στον ίδιο ψηφιακό πίνακα.
Ωρολόγιο Πρόγραμμα Έκτακτης Ανάγκης
Οι συνθήκες είναι δύσκολες για πολλούς, ενώ για κάποιους -ειδικά τις οικογένειες- ακόμη πιο δύσκολες. Είναι, όμως, επιτακτικό να τεθεί ένα ενδεικτικό πρόγραμμα ώστε και τα ίδια τα παιδιά να έχουν ένα ξεκάθαρο ωράριο. Μιλώ καθημερινά με γονείς και βλέπω τον προβληματισμό τους ως προς το πρόγραμμα που έχουν τα παιδιά. Θεωρούν και οι ίδιοι πως είναι καλό να υπάρχει ένα ξεκάθαρο πρόγραμμα που να μπορούν να ακολουθήσουν και να βοηθήσει στον καθορισμό της ημέρας τους. Ήδη εφαρμόζεται με τα φροντιστήρια των παιδιών (π.χ. Skype κάθε Δευτέρα και Πέμπτη, 3.00 – 4.30). Επειδή οι περιστάσεις είναι αρκετά ιδιόμορφες, είναι καλό η κάθε τάξη να ορίσει το δικό της πρόγραμμα με τους γονείς της.
Παρουσίες Μαθητών
Είναι αναμενόμενο, ακόμη και αν εξασφαλιστεί πρόσβαση στο διαδίκτυο και σε εξοπλισμό, πως δε θα είναι παρόντες όλοι οι μαθητές στις τηλεδιασκέψεις. Οι λόγοι είναι πολλοί – προβλήματα σύνδεσης τη δεδομένη στιγμή, τεχνικά θέματα με τον υπολογιστή, ασθένεια κ.α. Αυτά θα πρέπει να τα αναμένουμε σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό και ήδη τα γνωρίζουμε από το σχολείο (πόσες φορές π.χ. απουσιάζουν παιδιά ή πρέπει να φύγουν στο μέσο της ημέρας).
Βαθμός εμπλοκής στο μάθημα
Είναι αναμενόμενο, ακόμη και αν εξασφαλιστεί πρόσβαση στο διαδίκτυο και σε εξοπλισμό, πως δε θα είναι παρόντες όλοι οι μαθητές στις τηλεδιασκέψεις. Οι λόγοι είναι πολλοί – προβλήματα σύνδεσης τη δεδομένη στιγμή, τεχνικά θέματα με τον υπολογιστή, ασθένεια κ.α. Αυτά θα πρέπει να τα αναμένουμε σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό και ήδη τα γνωρίζουμε από το σχολείο (πόσες φορές π.χ. απουσιάζουν παιδιά ή πρέπει να φύγουν στο μέσο της ημέρας). Το πόσο συχνά απουσιάζουν ή το πόσο τυπικοί θα είναι στις εργασίες, αυτό θα πρέπει να το δούμε με μεγάλη προσοχή σε συνεργασία πάντα με τις οικογένειές τους.
Γονική εμπλοκή – Απαραίτητο στοιχείο.
Υπό τις συνθήκες, η γονική εμπλοκή είναι απόλυτα απαραίτητη, ειδικά για τις μικρότερες ηλικίες. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να γίνει κατανοητό και από τις δύο πλευρές (εκπαιδευτικούς και γονείς). Έτσι κι αλλιώς, ακόμη και η αποστολή φυλλαδίων και δραστηριοτήτων προϋποθέτει εμπλοκή του γονιού (να παραλάβει, να τα δώσει στο παιδί, να ελέγξει ότι τα έκανε, να τα στείλει στον εκπαιδευτικό). Μαζί με τους γονείς θα πρέπει να καταρτιστεί το πλάνο και ωράριο εργασίας, αρχικά με ένα προτεινόμενο προς όλους και στη συνέχεια τροποποιήσεις εκεί και όπου χρειάζεται.
Για όλα τα πιο πάνω, βασική προϋπόθεση είναι να υπάρξει ο εξοπλισμός. Στην παρούσα φάση, όλα δείχνουν πως αυτό θα επιτευχθεί. Και όλα δείχνουν πως τα σχολεία θα παραμείνουν κλειστά μέχρι και τα μέσα Μαΐου στην καλύτερη περίπτωση. Άρα θα πρέπει να αλλάξει και ο τρόπος εργασίας μας.
*Δάσκαλος,
Διδάκτορας Πληροφοριακών & Επικοινωνιακών Συστημάτων
