Εύλογος προβληματισμός για την ασφαλή επιστροφή στα σχολεία

 ΤΗΣ ΔΩΡΑΣ ΣΕΡΓΙΟΥ*

Βρισκόμαστε λίγες μέρες πριν το πρώτο κτύπημα του κουδουνιού το οποίο σηματοδοτεί την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς 2020-2021, που καμία σχέση δεν έχει με επιστροφή στην κανονικότητα, και ακόμη δεν έχουν δοθεί εκ μέρους του ΥΠΠΑΝ οι οδηγίες για το πώς θα κυβερνηθεί το καράβι της σχολικής εκπαίδευσης ανάμεσα στις συμπληγάδες που δημιουργεί η πανδημία του covid-19. Ακόμη και μετά τις σημερινές ανακοινώσεις του Υπουργού Παιδείας σχετικά με τις αποφάσεις που πάρθηκαν, επικρατεί αβεβαιότητα και σύγχυση για τον τρόπο με τον οποίο θα επιστρέψουν μαθητές και εκπαιδευτικοί στον φυσικό τους χώρο υπό τις συνθήκες της πανδημίας.

Φυσικά, η απόφαση που ανακοινώθηκε σήμερα, για καθημερινή, κανονική φοίτηση όλων των παιδιών, βρίσκει εκπαιδευτικούς και γονείς σύμφωνους καθώς αυτή ήταν μια από τις απαιτήσεις εκατέρωθεν. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει πόσο σημαντική είναι η φυσική παρουσία στις σχολικές αίθουσες και πόσους σκοπούς - εκπαιδευτικούς, συναισθηματικούς και κοινωνικούς - εξυπηρετεί καλύτερα αυτή η απόφαση. 

Παραμένει, ωστόσο, μια εύλογη ανησυχία εκπαιδευτικών και γονέων, η οποία σχετίζεται με θέματα που άπτονται της υγείας και ασφάλειας μαθητών και εκπαιδευτικών, καθώς και με την ποιότητα της εκπαίδευσης που θα προσφερθεί, αφού τα υγειονομικά πρωτόκολλα και οι λεπτομέρειες αυτής της απόφασης επί της ουσίας δεν έχουν ακόμα ανακοινωθεί. Πέραν της υποχρεωτικής χρήσης μάσκας, τίποτα άλλο δεν έχει γίνει γνωστό. 

Η πρώτη αντίδραση της πλειονότητας των εκπαιδευτικών στο άκουσμα αυτού του μέτρου είναι η άρνηση, καθώς όλοι όσοι βρεθήκαμε σε σχολικές αίθουσες τον Σεπτέμβριο γνωρίζουμε και έχουμε ζήσει τις αντίξοες συνθήκες που επικρατούν, κυρίως λόγω των υψηλών θερμοκρασιών σε συνάρτηση με την απουσία κλιματιστικών. Είναι λοιπόν φυσικό να μας τρομοκρατεί η ιδέα της πρόσθεσης, στην ήδη δύσκολη εξίσωση, και της υποχρεωτικής χρήσης μάσκας. 

Σκεπτόμενοι ωστόσο πιο ψύχραιμα, αντιλαμβανόμαστε αφενός τους λόγους για τους οποίους επιβλήθηκε αυτό το μέτρο, αφού οι ειδικοί επιστήμονες και οι επιδημιολόγοι (που είναι οι πλέον ειδικοί για αυτά τα ζητήματα) τη συστήνουν και η πολιτεία την έχει ήδη εντάξει στα αντίστοιχα διατάγματα που αναφέρονται σε κάθε πτυχή της κοινωνίας και την έχουν επιβάλει σε όλους τους κλειστούς χώρους, ανεξαρτήτως αριθμού ατόμων. Από την άλλη, η απουσία κλιματιστικών και οι δεδομένες κλιματολογικές συνθήκες λειτουργούν αποτρεπτικά για τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς και επιβαρύνουν το καθημερινό τους έργο. 

Καλό θα ήταν, Υπουργείο Παιδείας και επιδημιολογική ομάδα να εξετάσουν άμεσα εάν υπάρχει εναλλακτική στη χρήση μάσκας που να θωρακίζει την υγεία παιδιών και εκπαιδευτικών χωρίς να παραγνωρίζονται οι λειτουργικές δυσκολίες της όποιας απόφασης. Ταυτόχρονα επιβάλλεται να υπάρχει συνεχής επαναξιολόγηση των όποιων μέτρων αποφασιστούν ώστε να συνάδουν με τα δεδομένα όπως αυτά θα προκύπτουν. Αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα η υγεία και ασφάλεια στις σχολικές αίθουσες με τρόπο συμβατό με τις πραγματικότητες του εκπαιδευτικού συγκειμένου.

Πέραν αυτού του σημείου, πολλά είναι τα ερωτήματα που παραμένουν ακόμα αναπάντητα ως προς την επιστροφή στα σχολεία και σχετίζονται με μια πλειάδα θεμάτων: τον αριθμό των μαθητών ανά τμήμα, τις αποστάσεις που πρέπει να τηρούνται και πώς αυτές θα επιτευχθούν, τα τετραγωνικά των αιθουσών και πώς αυτά συνάδουν με τα υπόλοιπα πρωτόκολλα και διατάγματα της Πολιτείας, τα διαλείμματα και πώς εξασφαλίζεται η ασφάλεια και υγεία των παιδιών κατά τη διάρκειά τους, χωρίς αυτά να στερούν εξ ολοκλήρου τη χαρά των μαθητών, τον τρόπο διδασκαλίας, κυρίως των μαθημάτων που απαιτούν τη χρήση και το μοίρασμα υλικών και εργαλείων, τον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων και τον επανασχεδιασμό των στόχων με τρόπο που να εξυπηρετεί την πυρηνική γνώση και τους σημαντικότερους δείκτες επάρκειας και επιτυχίας, την υλικοτεχνική υποδομή των σχολείων και πώς αυτή θα υποστηρίξει την πιθανή ανάγκη για εξ αποστάσεως εκπαίδευση κοκ.

Η ώρα που όλα αυτά θα έπρεπε να είχαν απαντηθεί έχει έρθει και παρέλθει. Έστω και τη δωδεκάτη καλούμε το ΥΠΠΑΝ με σοβαρότητα και υπευθυνότητα να απαντήσει σε κάθε ανησυχία γονιών, εκπαιδευτικών και παιδιών, λαμβάνοντας εκείνες τις τολμηρές αποφάσεις που θα εξυπηρετούν το συμφέρον της δημόσιας παιδείας, τόσο από άποψη ασφάλειας και υγείας όσο και από παιδαγωγικής άποψης. Αποφάσεις που θα στερούνται αποφασιστικότητας και πόρων θα είναι καταστροφικές, αφού θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια σε αυτό που όλοι απευχόμαστε: σε μια πιθανή νέα έξαρση της πανδημίας και σε ένα νέο κλείσιμο των σχολείων. Μια τέτοια εξέλιξη και όλες οι επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει στην υγεία και εκπαίδευση των παιδιών, καθώς και στη εύρυθμη λειτουργία ολόκληρης της κοινωνίας (με όλο το κόστος που αυτό προϋποθέτει και που ο τόπος μας δεν αντέχει να πληρώσει, ούτε σε ανθρώπινη ούτε σε υλική μορφή), θα βαραίνει τις πλάτες αυτών που σήμερα θα επιλέξουν να κάνουν εκπτώσεις και θα λάβουν τις μη ενδεδειγμένες αποφάσεις! Παραμένουνε σε εγρήγορση και αναμένουμε.

*Εκπαιδευτικός Δημοτικής Εκπαίδευσης

Πρόεδρος Ε.Ε. ΠΑΔΕΔ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ Λεμεσού