«ΞΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ» Όταν ο Πολιτισμός ενώνει…

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ A. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ*

       Περιδιαβάζοντας την έκθεση «ΞΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ» στο χώρο της Κρατικής Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης-ΣΠΕΛ, δεν μπορεί κάποιος από τους παλαιότερους να μην νιώσει δέος  αφού ένα μεγάλο μέρος της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου απεικονίζεται μέσα από τα έργα τέχνης που εκτίθενται εκεί από τον περασμένο Ιούνιο και από τους νεότερους έντονο ενδιαφέρον για αυτό που θα ακολουθήσει.     

Η έκθεση παρουσιάζει τα 219 έργα τέχνης που επεστράφησαν από την Τουρκοκυπριακή στην Ελληνοκυπριακή Κοινότητα, στο πλαίσιο των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Στο ίδιο πλαίσιο, η Τουρκοκυπριακή Κοινότητα έλαβε από την Ελληνοκυπριακή Κοινότητα ηχητικά και τηλεοπτικά αρχεία του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (ΡΙΚ), της περιόδου πριν το 1963, τα οποία είναι συνυφασμένα με την ιστορία της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας.

Η ευθύνη για την υλοποίηση της διαδικασίας επιστροφής των έργων τέχνης και του αρχειακού υλικού ανατέθηκε στη Δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή για τον Πολιτισμό. Ως γνωστό, η εν λόγω Επιτροπή είχε συσταθεί το 2015 από τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, έχοντας ως κύριο στόχο την προβολή και τη διευκόλυνση της διοργάνωσης πολιτιστικών εκδηλώσεων που θα φέρουν τις δυο κύριες Κοινότητες της Κύπρου πιο κοντά.

Τα έργα τέχνης, στα οποία συγκαταλέγονται πολύ σημαντικά έργα Ελληνοκυπρίων και Ελλήνων καλλιτεχνών από τις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αιώνα μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ‘70, είχαν παραμείνει μετά το 1974 στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα του νησιού. Αργότερα εντοπίστηκαν σε σπίτια και δημόσιους χώρους στην Αμμόχωστο και διαφυλάχθηκαν από Τουρκοκυπρίους. Εξήντα επτά από τα έργα αυτά, μαζί με το οπτικοακουστικό υλικό, παρουσιάστηκαν πρόσφατα στο Λήδρα Πάλας στη Λευκωσία.

Η έκθεση εγκαινιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2020 στην παρουσία των δύο ηγετών και της Ειδικής Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στην Κύπρο, των μελών της Τεχνικής Επιτροπής, διπλωματών, καλλιτεχνών και συγγενών τους. Στη συνέχεια, τα έργα παραδόθηκαν επίσημα στην Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία ανέλαβε, μέσω των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, να τα παρουσιάσει στο ευρύ κοινό. Παράλληλα, ενεργοποιείται η διαδικασία απόδοσης των έργων στους νόμιμους δικαιούχους, μέσω της Ειδικής Επιτροπής που ορίστηκε με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.   

Η έκθεση στη ΣΠΕΛ με τίτλο «ΞΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ», η οποία χωρίζεται σε ενότητες ανάλογα με την εικαζόμενη ή επιβεβαιωμένη προέλευση των έργων (π.χ. Δημοτική Πινακοθήκη Αμμοχώστου), φέρνει στο φως εμβληματικά έργα ιστορικών Ελληνοκυπρίων καλλιτεχνών, όπως των Γεώργιου Πολ. Γεωργίου, Γιώργου Σκοτεινού, Στέλιου Βότση, Χριστόφορου Σάββα, Ανδρέα Χαραλαμπίδη, Μιχαήλ Κκάσιαλου, Ιωάννη Κισσονέργη, Νίκου Νικολαΐδη, Ρέας Μπέιλυ, Αδαμάντιου Διαμαντή, Τηλέμαχου Κάνθου κ.ά. Παρουσιάζονται, επίσης, έργα σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών όπως των Γιάννη Τσαρούχη, Γιάννη Μόραλη, Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Γιώργου Γουναρόπουλου, Φώτη Κόντογλου κ.ά.

Η έκθεση διοργανώνεται από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες, σε επιμέλεια του Δρα Γιάννη Τουμαζή, ιστορικού-θεωρητικού τέχνης και Συν-Αντιπροέδρου της Τεχνικής Επιτροπής για τον Πολιτισμό, ο οποίος διεξήγαγε τη σχετική έρευνα, φέρνοντας εις πέρας με επιτυχία την πρώτη διαδικασία ταυτοποίησης των έργων.

Αξίζει λοιπόν να επισκεφθεί κάποιος την έκθεση αυτή, να τύχει της πολύ ενδιαφέρουσας και κατατοπιστικής ξενάγησης και να γνωρίσει από κοντά μέσα από την Τέχνη πτυχές της πρόσφατης κυπριακής πραγματικότητας και ιστορίας του τόπου μας.

*Εκπαιδευτικός Δημοτικής Εκπαίδευσης