Covid, παιχνίδι, παιδί – Πέτρα, ψαλίδι, χαρτί

ΤΗΣ ΕΛΙΝΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ

    Το τελευταίο διάστημα κυκλοφορεί η άποψη ότι το να κάθονται απομονωμένα τα παιδιά σε ένα θρανίο όλη μέρα είναι λειτουργικό για το δημοτικό αλλά όχι για το νηπιαγωγείο. Ότι τα παιδιά στο νηπιαγωγείο έχουν ανάγκη το παιχνίδι, είναι απαραίτητο για την ανάπτυξή τους αλλά για το δημοτικό όχι τόσο. Αυτή η αντίληψη ευτυχώς καταρρίπτεται από πολλές έρευνες που καταδεικνύουν ότι το παιχνίδι είναι σημαντικό και απαραίτητο σε όλα τα στάδια της ζωής του ανθρώπου, ακόμα και στην ενήλικη ζωή (Pellis & Pellis, 2009; Bjorklund, 1997; Brown & Vaughan, 2009). Το παιχνίδι μάλιστα αναγνωρίζεται ως μια από τις πιο βασικές ανάγκες επιβίωσης αντίστοιχη με την ανάγκη για φαγητό, για ύπνο, για νερό (Pellis & Pellis, 2009). Άνθρωποι που στερούνται το παιχνίδι ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία φάνηκε να εκδηλώνουν σοβαρές ψυχικές διαταραχές, σε σημείο που η αμερικάνικη παιδιατρική εταιρεία σήμερα συστήνει στους παιδιάτρους να συνταγογραφούν για τα παιδιά ώρες για παιχνίδι. (Yogman et.al., 2018).

    «Τέρμα το παιχνίδι τέρμα οι διακοπές, δουλειά, δουλειά και όχι τεμπελιά» είναι οι στοίχοι ενός τραγουδιού που διδάσκεται συχνά τόσο στα νηπιαγωγεία όσο και στα δημοτικά. Αυτό το τραγούδι φανερώνει και την αντίληψη που επικρατεί ότι τα παιδιά με το που πάνε σχολείο σταματούν το παιχνίδι. Πότε πρέπει να γίνει αυτό; Στα 3, στα 6, στα 10; Η απάντηση είναι ποτέ. Μια από τις πιο τραγικές σκηνές στα δημοτικά σχολεία είναι τα πρωτάκια που κρέμονται από τα διαχωριστικά κάγκελα μεταξύ νηπιαγωγείου και δημοτικού, βλέποντας μελαγχολικά τα νήπια να παίζουν. Τραγική επίσης είναι η εικόνα των παιδιών στα δημοτικά να παλεύουν με τον εαυτό τους στο δεκάλεπτο διάλλειμα για το αν θα πρέπει να παίξουν ή να φάνε, αφού και για τα 2 μαζί είναι ανέφικτο να γίνουν. Η εικόνα με θρανία που υποδηλώνουν αποκλειστικά μετωπική διδασκαλία, περιορισμό σε μια θέση για πολλές ώρες και ατομική εργασία μόνο, πρέπει να μας ενοχλεί είτε υπάρχει ιός είτε όχι. Είτε είναι στο δημοτικό, στο γυμνάσιο, στο λύκειο είτε είναι στο νηπιαγωγείο.

   Υπάρχουν ευτυχώς εργονομικά καθίσματα και τραπέζια τα οποία συναντούνται σε σχολεία πρότυπα του εξωτερικού που επιτρέπουν την κίνηση μέσα στο χώρο και την αλληλεπίδραση των μαθητών. «Οι μαθητές όμως πρέπει να είναι απομονωμένοι και να εργάζονται ατομικά για να προστατευτούμε από τον ιό». Αγνοούμε όμως ότι τα παιδιά ενός σχολείου ζουν στην ίδια περιοχή, είναι φίλοι και το απόγευμα, ενώ κάποιοι είναι συγγενείς με στενή επαφή. Μπορούμε λοιπόν για την κάθε τάξη να εντοπίσουμε τις πιθανές ομάδες παιδιών που έχουν στενές επαφές εκτός σχολείου και βάση αυτού να φτιάξουμε μικρές ομάδες στην τάξη. Είναι παράλογο να έχουμε παιδιά που το απόγευμα είναι όλη την ώρα μαζί αλλά στο σχολείο να τα απομονώνουμε. Το να στερήσουμε παντελώς την επαφή, την αλληλεπίδραση, το συνεργατικό παιχνίδι 25 παιδιών σε μια τάξη είναι ουτοπικό αλλά και επιζήμιο. Με το να δημιουργηθούν μικρές ομάδες των 3 - 4 τηρώντας μέτρα αποστασιοποίησης μεταξύ τους, εξασφαλίζουμε τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης μεταξύ των παιδιών, το ομαδικό παιχνίδι με όλα τα οφέλη που επιφέρει, καθώς επίσης και το πιο ρεαλιστικό και λιγότερο αγχωτικό μέτρο αποστασιοποίησης μεταξύ των παιδιών. Στο πρωτόκολλο για τους βρεφοπαιδοκομικούς σταθμούς αναγράφεται το εξής: “Κύριο μέτρο κοινωνικής απόστασης για τα παιδιά των βρεφοπαιδοκομικών σταθμών είναι ο διαχωρισμός τους σε μικρές ομάδες που αποτελούνται σταθερά από τα ίδια παιδιά και δεν αναμιγνύονται μεταξύ τους.” Στους βρεφοκομικούς σταθμούς φοιτούν παιδιά μέχρι την ηλικία των 4 ετών και 8/12, ηλικίες που υπάρχουν και στο δημόσιο νηπιαγωγείο όπου μπορούν να φοιτήσουν παιδιά από την ηλικία των 3 – 6 8/12. Το μέτρο αυτό με τις μικρές ομάδες διασφαλίζει επίσης σε μεγάλο βαθμό την ασφάλεια στο χώρο, εν αντιθέσει με τις τάξεις που έχουν διάσπαρτα 12 – 13 ή και 25 ατομικά τραπεζάκια εμποδίζοντας σημαντικά τη μετακίνηση των παιδιών.

   Κανένας δεν ζει απομονωμένος και έγκλειστος όπως στην περίοδο καραντίνας. Όλοι έχουμε ένα μικρό κύκλο επαφών με τους οποίους συναναστρεφόμαστε. Το ίδιο δικαίωμα έχουν και τα παιδιά.

   Βιβλιογραφικές αναφορές:

Pellis, S., & Pellis, V. (2009). The playful brain: Venturing to the limits of neuroscience. Oxford: Oneworld.

Bjorklund, D. F. (1997). The role of immaturity in human development. Psychological Bulletin, 122, 153-169

               Brown, S. L. & Vaughan, C. C. (2009). Play: how it shapes the brain, opens the imagination, and invigorates the soul, New York, Avery.

Yogman, M., Garner, A., Hutchinson, J., Hirsh-Pasek, K., Golinkoff, R. M., Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health, & Council on Communications and Media. (2018). The power of play: A pediatric role in enhancing development in young children. Pediatrics, 142(3), 1-17.

*Νηπιαγωγός με ειδίκευση στο «Αναπτυξιακό και θεραπευτικό παιχνίδι»

Υποψήφια Ανεξάρτητης Κίνησης Δασκάλων Νηπιαγωγών ΑΚΙΔΑ