ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΕΡΑΥΝΟΥ*
Ο όρος συνδικαλισμός προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη σύνδικος η οποία σημαίνει στην ουσία αυτόν, που υπερασπίζεται κάποιον, στο δικαστήριο. Η λέξη από τα λατινικά εξελίχθηκε στη γαλλική λέξη syndicat που εκφράζει το «σύνολο προσώπων ενωμένων για την επίτευξη […] ενός συγκεκριμένου σκοπού». (Κατσανέβα, 1981). Αρκετοί θεωρητικοί, ανέλυσαν κατά καιρούς την εξέλιξή και τις μορφές του συνδικαλισμού και συνδικαλιστικού κινήματος. Με αναφορά στο ευρωπαϊκό συνδικαλιστικό κίνημα ο R. Hyman υποστηρίζει ότι η ταυτότητα της συνδικαλιστικής εκπροσώπησης διαμορφώνεται σε σχέση με τις τρεις πλευρές του «αιώνιου τριγώνου»: την αγορά (οικονομική διάσταση), την κοινωνία (κοινωνική-«δικαιωματική» διάσταση) και την τάξη-πολιτικό υποκείμενο (πολιτική διάσταση) (Μπιθυμήτρης & Κωτσονόπουλος, 2018).
Τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά την οικονομική κρίση, ο εκπαιδευτικός συνδικαλισμός στην Κύπρο έχει αναχθεί, ως τον μοναδικό ίσως φορέα, ο οποίος πέρα από την προάσπιση των καλώς νοούμενων συμφερόντων των εργαζομένων που εκπροσωπεί (εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων), που αντιστέκεται σθεναρά στις μεθοδεύσεις υποβάθμισης του δημόσιου σχολείου, αλλά τολμώ να υποστηρίξω, και της εν γένει απαξίωσης της θεσμικής εκπροσώπησης των εργαζομένων, στη λήψη αποφάσεων. Κάτι τέτοιο θα ήταν βέβαια πολύ βολικό, για τους γνωστούς και μη εξαιρετέους εκπροσώπους των συμφερόντων των λίγων (ΟΕΒ, ΚΕΒΕ).
Η μεγαλειώδης αντίδραση του εκπαιδευτικού κόσμου, στην προσπάθεια μονομερούς επιβολής θεσμικών αλλαγών στις εργασιακές σχέσεις, στο πρόσφατο παρελθόν, δεν είχε αντίκτυπο μόνο στους εκπαιδευτικούς, αλλά είχε, πιστεύω, προεκτάσεις και στην ευρύτερη κοινωνία. Το εκπαιδευτικό κίνημα δήλωσε εμφαντικά ότι δεν πρόκειται να γίνουν αποδεκτές, συμπεριφορές ετσιθελισμού και τροποποίησης εργασιακών σχέσεων, χωρίς θεσμικό διάλογο και ανταλλαγή επιχειρημάτων. Έχοντας αυτό σαν παρακαταθήκη, οι εκπαιδευτικές οργανώσεις, απέκτησαν την έξωθεν καλή μαρτυρία, να μπορούν να προασπίζονται, όχι μόνο τα εργασιακά κεκτημένα του κλάδου, αλλά και το εκπαιδευτικό σύστημα στην ολότητά του. Δεν είναι τυχαία, τους τελευταίους μήνες και η συμπόρευση των οργανωμένων γονέων με τις εκπαιδευτικές οργανώσεις, και η ανάρτηση κοινών ανακοινώσεων.
Συμφωνώντας με τον αρχικό ορισμό της Κατσανέβα, το σύνολο των ενωμένων προσώπων, φαίνεται να έχουν βρει, ποιος είναι πλέον, ο κοινός σκοπός. Τα τελευταία χρόνια, οι εξελίξεις έχουν, κατά την άποψή μου, τροχοδρομήσει το ρόλο και την αποστολή του εκπαιδευτικού συνδικαλισμού στην Κύπρο. Είναι ένας διττός ρόλος, ο οποίος αφενός έχει να κάνει με την διαφύλαξη των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών και της απαίτησης για θεσμικό διάλογο και αφετέρου με τη διασφάλιση της ποιότητας της παρεχόμενης δημόσιας εκπαίδευσης, σε συνεργασία και σύμπλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
*Εκπαιδευτικός δημοτικής, υποψήφιος ΑΚΙΔΑ.
