Ασύγχρονη διδασκαλία με την MSTeams στο Δημοτικό Σχολείο

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ*

Η covid-19 χρονιά, όπως θα μπορούσε να ονομαστεί πλέον, στα εκπαιδευτικά δρώμενα έχει χαρακτηριστεί ως η χρονιά της μετάβασης και του συνδυασμού της συμβατικής με την ψηφιακή εκπαίδευση των παιδιών. Όροι όπως  σύγχρονη, ασύγχρονη, υβριδική εκπαίδευση παρελαύνουν το τελευταίο διάστημα στα ΜΜΕ και στις εγκυκλίους και ανακοινώσεις του ΥΠΠΑΝ προκαλώντας πρόκληση ανάμεσα στον κόσμο των εκπαιδευτικών.

Ερμηνευτικά με τον όρο σύγχρονη τηλεκπαίδευση εννοείται η διαδικασία στην οποία οι συμμετέχοντες έχουν την δυνατότητα άμεσης (σύγχρονης) επικοινωνίας εκμεταλλευόμενοι την υπηρεσία της τηλεδιάσκεψης (teleconference). Σε αυτή την περίπτωση η διδασκαλία μοιάζει αρκετά με την συμβατική διδασκαλία (κυρίως για τη Μέση Εκπαίδευση), καθώς η αμφίδρομη επικοινωνία εκπαιδευτή-εκπαιδευομένου υλοποιείται σε «πραγματικό χρόνο». Εκπαιδευτικός και μαθητές βρίσκονται σε διαφορετικούς χώρους. 

Με τον όρο ασύγχρονη Εκπαίδευση εννοείται η εκπαίδευση η οποία δεν απαιτεί την ταυτόχρονη συμμετοχή των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Οι μαθητές δηλαδή δεν είναι ανάγκη να βρίσκονται συγκεντρωμένοι μαζί στον ίδιο χώρο ή την ίδια χρονική στιγμή. Αντίθετα, μπορούν να επιλέγουν μόνοι τους το προσωπικό τους εκπαιδευτικό χρονικό πλαίσιο και να συλλέγουν το εκπαιδευτικό υλικό σύμφωνα με αυτό. Θεωρείται πως  είναι περισσότερο ευέλικτη από την σύγχρονη.

Στο είδος αυτό της εκπαίδευσης ανήκει η Αυτοδιδασκαλία, η Ημιαυτόνομη Εκπαίδευση και η Συνεργαζόμενη Εκπαίδευση.

• Στην Αυτοδιδασκαλία ο εκπαιδευόμενος εκπαιδεύεται μόνος του χρησιμοποιώντας όποιο μέσο κρίνει αυτός κατάλληλο (βιβλία, CBT, Internet κλπ.).
• Στην Ημιαυτόνομη Εκπαίδευση ισχύει ότι και στην Αυτοδιδασκαλία μόνο που υπάρχει και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα επικοινωνίας με τον υπεύθυνο εκπαιδευτή είτε με φυσική παρουσία στην τάξη, είτε μέσω δικτύου (Internet, E-mail κλπ.) είτε μέσω audio ή/και video conference και προφανώς τις ώρες εκείνες θεωρείται ότι έχουν σύγχρονη εκπαίδευση.
• Στην Συνεργαζόμενη (Collaborative) Εκπαίδευση εκπαιδευτής και εκπαιδευόμενοι επικοινωνούν ασύγχρονα μεταξύ τους, οι εκπαιδευόμενοι μελετούν στον δικό τους χρόνο, ακολουθούν όμως ένα χρονοδιάγραμμα παράδοσης των εργασιών.

Για εκπαιδευτικούς οι οποίοι είναι λάτρεις της τεχνολογίας οι όροι αυτοί δεν είναι καινούριοι. Ούτε και οι διαδικασίες. Το μόνο νέο σε αυτή την μέθοδο διδασκαλίας είναι η πλατφόρμα MSTeamsτην οποία εξασφάλισε το ΥΠΠΑΝ για τους μαθητές και εκπαιδευτικούς του. Προηγουμένως χρησιμοποιούσαν ο/η  καθένας/μια οποιαδήποτε πλατφόρμα τους /τις βόλευε και ανάλογα εξασφάλιζαν τις εγκρίσεις των γονέων των μαθητών τους. Η ασύγχρονη εκπαίδευση με τον όρο που αναφέρεται είναι αυτή η οποία συμπλήρωνε το μάθημα αρκετών συναδέλφων είτε ως εργαλείο ανάθεσης διαδραστικής κατ οίκον εργασίας ή ως εργαλείο εμπλουτισμού του μαθήματος τους.

Σχετικές ιδέες θα παρατεθούν πιο κάτω ώστε να βοηθήσουν όσους συναδέλφους το επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν και να αξιοποιήσουν σωστά την πλατφόρμα, τους κωδικούς που δόθηκαν στα παιδιά και τους λογαριασμούς τους οποίους εξασφάλισε το ΥΠΠΑΝ από την εταιρεία Microsoft.  

Το μόνο δεδομένο είναι ο ενθουσιασμός των παιδιών για τα ηλεκτρονικά μέσα και η απόλαυση της διαδικασίας από πλευράς του εκπαιδευτικού.

Κανόνες χρήσης της πλατφόρμας και της ψηφιακής τάξης όπως γίνεται και στη συμβατική τάξη είναι εκ των ουκ άνευ. Στις μέρες μας μάλιστα όπου τα σχολεία είναι ανοικτά και λειτουργούν κανονικά αυτοί οι κανόνες μπορούν να συνδυαστούν με τους κανόνες πειθαρχίας της τάξης μας γεγονός που δίνει αμεσότητα στη διαδικασία αυτή, βοηθά στην άμεση αλληλεπίδραση των μαθητών και του εκπαιδευτικού και ταυτόχρονα καθιστά τον έλεγχο και τη δημιουργία ηλεκτρονικής κουλτούρας εφικτά.

Στην περίπτωση της Δημοτικής Εκπαίδευσης ο εμπλουτισμός της πλατφόρμας με νέο υλικό σημαίνει ότι θα πρέπει να προστεθεί υλικό το οποίο θα περιλαμβάνει απλές δραστηριότητες κατάλληλες για αυτό-εκπαίδευση και μάθηση των παιδιών μέσα από απλές, παιγνιώδεις ΚΑΘΟΔΗΓΟΥΜΕΝΕΣ δραστηριότητες. Καλό είναι να μπαίνει υλικό που θα βοηθά τους/τις μαθητές/τριες να εκτελούν δραστηριότητες μόνοι τους.

Φύλλα εργασίας που θα ενσωματώνουν κατάλληλες οδηγίες, κατανοητές επεξηγήσεις και ενδεδειγμένους τρόπους χρήσης των επιμέρους προτεινόμενων υλικών ανάλογα με την ηλικία τους (ιστοσελίδων, λογισμικού, άρθρων, τμημάτων βιβλίου, κ.α.) θεωρείται απαραίτητο συνοδευτικό υλικό.

Δραστηριότητες  με τη χρήση διαδραστικών φύλλων (αυτοδιορθούμενων ή μη) εργασίας ως εμπέδωση του διδασκόμενου μαθήματος ή κάποιου προηγούμενου θα τους βοηθήσουν να καλύψουν τυχόν κενά τα οποία έχουν. Τέτοια φύλλα εργασίας έχουν δημιουργηθεί από πλειάδα ενεργητικών εκπαιδευτικών και έχουν κατακλύσει το διαδίκτυο στο διάστημα από το Μάρτιο ως σήμερα.

Επιπλέον, παιχνίδια τα οποία στοχεύουν και εξυπηρετούν κάποιο μαθησιακό ζητούμενο όπως οι πολλαπλασιασμοί, εξάσκηση στις νοητικές πράξεις (για μικρές τάξεις). Χωρίς να το καταλάβουν τα παιδιά μέσα από την καθοδήγηση του/της εκπαιδευτικού παίζοντας μαθαίνουν.

Σημαντικό είναι οι δραστηριότητες που θα δημιουργηθούν και θα ενσωματωθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία, να συμπεριλάβουν και τα ψηφιακά εργαλεία που ενισχύουν το προσωπικό κίνητρο για μάθηση και είναι ευρέως γνωστό ότι ξεκλειδώνουν τη δημιουργικότητα των παιδιών (όπως η δημιουργία βίντεο, η ζωγραφική, η εικονική και η επαυξημένη πραγματικότητα κ.α).

Μπορεί για παράδειγμα να ζητηθεί από τα παιδιά να σχεδιάσουν ένα σχέδιο ή να τους δοθεί ένας σύνδεσμος διαδικτυακής ζωγραφικής ώστε να φτιάξουν το σχέδιο τους. Ταυτόχρονα μέσα από έντυπες οδηγίες θα ενημερωθούν για τον τρόπο με τον οποίο θα το αποθηκεύσουν και θα ανεβάσουν στην  πλατφόρμα MS Teams την φωτογραφία ή εικόνα με το σχέδιο τους. Λόγω ηλικίας πολλές φορές οι οδηγίες ίσως είναι απαραίτητο να περιέχουν αριθμημένα βήματα,  εικόνες και μπορούν να δίνονται το πρωί στους μαθητές σε έντυπη μορφή.

Επίσης, μπορούν να ηχογραφήσουν τη φωνή τους κάνοντας μας αναπαράσταση κάποιας διαφήμισης ή παρουσίασης από το σπίτι τους, παριστάνοντας τους δημοσιογράφους. Μπορούν να συνεχίσουν μόνοι τους κάτι ανάλογο που στην τάξη δεν προλάβαμε να τελειώσουμε. Μόνοι τους στον προσωπικό τους χώρο ίσως είναι πιο παραγωγικοί.

Το υλικό που μπαίνει στην πλατφόρμα μπορούμε την επόμενη μέρα να το αξιοποιήσουμε ως βάση για το μάθημά μας στην τάξη, για αξιολόγηση, για ανατροφοδότηση, για εξερεύνηση, για ενσωμάτωση σε ηλεκτρονική εργασία (ηχογράφηση βιβλίου/ιστορίας), για διαγωνισμό κλπ.

Μπορεί ακόμη να τους ζητηθεί να βάλουν φωτογραφία από κάποιο χώρο / αντικείμενο του σπιτιού τους και να μας γράψουν 5 επίθετα τα οποία θα μπορούσαν να του δώσουν ρήματα/ουσισατικά τα οποία ταιριάζουν/υπάρχουν/σχετίζονται. Όσοι μπορούν θα ήταν καλό να γράψουν μιαν πρόταση/παράγραφο.

Προχωρώντας θα μπορούσαν να ερευνούν και να βάζουν το link από το αγαπημένο τους τραγούδι ή από άλλο βίντεο το οποίο θα χρειαστούμε για το μάθημα, από ιστοσελίδες όπου βρήκαν σχετικές πληροφορίες για κάτι που τους ανατέθηκε.

Μπορεί να τους δοθεί το link από ένα μικρό βίντεο σχετικό με το μάθημα και ταυτόχρονα ένα κουίζ σχετικό, χρησιμοποιώντας είτε τα εργαλεία της πλατφόρμας είτε άλλα που βολεύουν τον/την εκπαιδευτικό.  

Τέλος θα μπορούσαν να μπουν διαδραστικές δραστηριότητες στυλ παιχνιδιού π.χ ο τροχός της τύχης με τα ρήματα και να ζητηθεί από τα παιδιά να κάνουν προτάσεις, παράγραφο κλπ. Το παιχνίδι δηλαδή να έχει μιαν επέκταση ώστε τα παιδιά να νιώσουν την εκπαιδευτική του αξία και να δώσουν την ανάλογη σημασία. Σχόλια κάτω από τους συνδέσμους μέσα στα κανάλια των μαθημάτων σχετικά με τις δραστηριότητες είναι καλό να ενθαρρύνονται με τον ανάλογο έλεγχο βέβαια εκ μέρους του εκπαιδευτικού.

Αυτές και άλλες πολλές απλές, καθημερινές δραστηριότητες οι οποίες μπορούν να ενσωματωθούν στο καθημερινό μάθημα ώστε να το εμπλουτίσουν  και να το κάνουν πιο ευχάριστο και φιλικό προς τα παιδιά. Δραστηριότητες οι οποίες είναι οικολογικές και φιλικές  προς το περιβάλλον αφού αποφεύγεται η φωτοτύπιση και χρήση μεγάλης ποσότητας χαρτιού, προωθείται η χρήση του τετραδίου και η επίτευξη της συγκέντρωσης των μαθητών για να επιτύχουν.

Η χρήση μάλιστα της πλατφόρμας από τον εκπαιδευτικό και στην τάξη είτε ως μέσο επίδειξης ή μέσο διεξαγωγής μαθήματος με ταμπλέτες μπορεί να κάνει το μάθημα πολύ ελκυστικό και να βοηθήσει τα παιδιά να συμμετέχουν περισσότερο και να ενεργοποιήσουν τη φαντασία και τις γνώσεις τους παραγωγικά.

Εξασφαλίζεται πως τα παιδιά μαθαίνουν παιδαγωγικά να χρησιμοποιούν σωστά την τεχνολογία και όχι μόνο ως αυτόνομο παιχνίδι χωρίς καθοδήγηση.

Μαθαίνεται η διαδικτυακή ασφάλεια και η διαδικτυασκή δεοντολογία αφού η χρήση τους θα υπόκεινται σε κανόνες και έλεγχο εκ μέρους των εκπαιδευτικών τους.

Μια τέτοια διδακτική υποστήριξη θα βοηθήσει σταδιακά τους μαθητές ώστε να δίνουν (σιγά-σιγά) σημασία σε αυτό που βλέπουν (σε μια προσομοίωση ή σε ένα βίντεο) και οι κατάλληλες οδηγίες θα λειτουργήσουν υποστηρικτικά ώστε να αντιμετωπίζουν μόνοι τους τα πιθανά τεχνικά προβλήματα (π.χ την εγκατάσταση ενός add-on) ώστε τελικά να εστιάζουν σε αυτό που έχει σημασία στη διαδικασία της μάθησης: το περιεχόμενο, καλλιεργώντας παράλληλα με αυτό τον τρόπο δεξιότητες στη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας.

Κλιμακωτά και με ασφαλή τρόπο θα εισαχθούν μέσω των δραστηριοτήτων σε διαδικασίες καλλιέργειας και ανάπτυξης μεταγνωστικών δεξιοτήτων (αυτό-μάθησης/self-learning,, αυτορρύθμισης/self-regulation) και αυτό-αξιολόγησης/self-assessing) που αποτελούν εν γένει σημαντικές διαδικασίες για την ακαδημαϊκή εξέλιξή τους.  

*Εκπαιδευτικός

ΜΒΑ / Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού /Εργασιακές Σχέσεις/Οργανωσιακή Ψυχολογία/Σχολική Ψυχολογία /ΤΠΕ