Επαγγελματική αποκατάσταση των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες


ΤΗΣ ΛΟΥΚΙΑΣ ΑΧΙΛΛΕΩΣ ΚΟΣΜΑ*

Επικρατούν στερεότυπα και προκαταλήψεις απέναντι στους μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην Κύπρο οι οποίες επηρεάζουν δυσμενώς τη μετέπειτα ζωή τους ως ενήλικες.

Γονείς παιδιών με αναπηρία καθημερινά αιτούνται να εφαρμόζονται τα δικαιώματα των παιδιών τους, όπως αυτά ορίζονται από διεθνής συμβάσεις που υπόγραψε η Κύπρος και νομοθεσίες (κυπριακές και ευρωπαϊκές). Τα παιδιά με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν απολαμβάνουν πλήρως και ισότιμα με όλα τα παιδιά τη συμπερίληψη στην εκπαίδευση και γενικότερα στην κοινωνία.

Τα τελευταία χρόνια ξεκίνησαν να συζητιούνται δημόσια και σε τακτική βάση θέματα ειδικής εκπαίδευσης από διάφορες κοινωνικές και πολιτικές ομάδες.   

Σε συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού, στις 18/10/2017, κατά τη συζήτηση του θέματος «Οι αυξημένες ανάγκες, τα προβλήματα και οι προοπτικές που δημιουργούνται στην ειδική εκπαίδευση», ο τότε Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού εξήγγειλε διαβούλευση με τίτλο «Διαμόρφωση μιας νέας πολιτικής που να διέπει την εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρίες στο εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου», μετά από συστάσεις της Επιτροπής του Ο.Η.Ε. για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Τον Μάρτιο 2018, υπογράφτηκε η Επίσημη Συμφωνία/Βοήθεια με την Ομάδα Στήριξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Structural Reform Support Service), με σκοπό τη μελέτη, από εμπειρογνώμονες, του υφιστάμενου συστήματος παροχής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης και την υποβολή εισηγήσεων για τη διαμόρφωση μιας νέας πολιτικής και ενός νέου νομικού πλαισίου. Το εγχείρημα στηρίζεται από την Επίτροπο Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού και την Επίτροπο Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Είναι γεγονός ότι στο παρών στάδιο αρκετά παιδιά βιώνουν την περιθωριοποίηση εντός του εκπαιδευτικού συστήματος. Η παθογένεια της υφιστάμενης πραγματικότητας θα εκλείψει όταν όλα τα παιδιά χωρίς διακρίσεις έχουν τις ευκαιρίες να εξελίξουν και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες / ικανότητες μέσα στα σχολεία με αποτέλεσμα στην ενήλικη ζωή τους να καταστούν παραγωγικά μέλη της κοινωνίας.

Τα ευρήματα της έρευνα των Γιαννίτσα, Σιδηροπούλου-Δημακάκου, Μακρή-Μπότσαρη, Αναστασίου, Αργυροπούλου (2003) «Επαγγελματική προετοιμασία και ένταξη εφήβων με ειδικές ανάγκες: Αντιλήψεις και στάσεις των ιδίων και των γονιών τους» έδειξαν ότι στο σύνολο του δείγματος, οι μαθητές με αναπηρία θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους και να ενταχθούν επαγγελματικά στο ανθρώπινο δυναμικό. Έρευνες που έγιναν στον ευρωπαϊκό χώρο καταγράφουν ότι οι μαθητές με αναπηρίες αν και αποδέχονται την «ετικετοποίηση» του σχολικού περιβάλλοντος διατηρούν φιλοδοξίες και επιθυμούν την κατάλληλη χρησιμοποίηση του δυναμικού τους (Kershaw, 1974. Okolo & Sitlington, 1986). Ο Brown (1998) υποστηρίζει ότι ο κόσμος των νέων τεχνολογιών και οι δεξιότητες μη λεκτικών όψεων μπορούν να δώσουν στους μαθητές με αναπηρίες ένα ευρύτερο πεδίο επιλογών και να αυξήσουν τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές τους δυνατότητες. Επειδή η εργασία δεν είναι μόνο μέσο για επιβίωση και οικονομική δύναμη, αλλά είναι ταυτόχρονα ανθρώπινη ανάγκη και παράγοντας ολοκλήρωσης και εξέλιξής, η σημασία της είναι ιδιαίτερα σημαντική  για τα άτομα με αναπηρία. Ο άμεσος ή ο έμμεσος αποκλεισμός τους από την εργασία, τους αφαιρεί το δικαίωμα της δημιουργίας, της έκφρασης, της ολοκλήρωσης, της κοινωνικής συμμετοχής και της απελευθέρωσης, τους εξαρτά οικονομικά από άλλα άτομα, και στη συνέχεια επιφέρει και την πολιτική, ιδεολογική, πολιτιστική και συναισθηματική εξάρτησή τους (Παπαϊωάννου, 1990).

Για να μπορέσει ένα άτομο με αναπηρία να εργαστεί, πρέπει να έχει λάβει την κατάλληλη προετοιμασία η οποία χρειάζεται να λαμβάνει χώρα από την παιδική του ηλικία και κατά τη διάρκεια της σχολικής εκπαίδευσης, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει η σχολική εκπαίδευση να αναδιοργανωθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Τα οικονομικώς αναπτυγμένα κράτη δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στη σωστή επαγγελματική προετοιμασία των ατόμων με αναπηρία (Παπάνης, Γιαβρίμη & Βίκη, 2007). Τα προγράμματα Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Συμβουλευτικής των μαθητών με αναπηρία αν και έχουν τους ίδιους στόχους και δραστηριότητες με τα προγράμματα που σχεδιάζονται για τους υπόλοιπους μαθητές, συχνά πρέπει να τροποποιούνται ως προς τις μεθόδους, τις διαδικασίες και τις στρατηγικές αξιολόγησης. Οι Humes, κ.ά (1989) προτείνουν ένα μοντέλο επαγγελματικής συμβουλευτικής για τα άτομα με αναπηρίες που περιλαμβάνει: 1) επαγγελματική αντίληψη και ανακάλυψη ενδιαφερόντων, 2) συνειδητοποίηση και διδασκαλία εργασιακής συμπεριφοράς, 3) αξιολόγηση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας, 4) ανάπτυξη προσωπικών δεξιοτήτων, 5) ενδυνάμωση κοινωνικών δεξιοτήτων, 6) επαγγελματική εξερεύνηση και επιλογή, 7) επαγγελματική κατάρτιση, τοποθέτηση και παρακολούθηση (Λάγγας, 2018).

Με βάση τα πιο πάνω, αναμένεται ότι οι εκπαιδευτικές βαθμίδες του ΥΠΠΑΝ (Προδημοτική, Δημοτικό, Μέση/Τεχνική) στα πλαίσια της μεταρρύθμισης της Ειδικής Εκπαίδευσης οικοδομούν γερές βάσεις που όντως θα επιτύχουν την ομαλή μετάβαση των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες από τη μια βαθμίδα στην άλλη, μέσω της Διαφοροποιημένης Παιδαγωγικής. Η μεταρρύθμιση θα διασφαλίσει τον μετασχηματισμό του γενικού σχολείου σε σχολείο για όλους τους μαθητές. Αναμένεται ότι θα στοχεύει στην επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση όλων μαθητών που ενδιαφέρονται για εργοδότηση. Αναμένεται ότι όλοι οι μαθητές θα προετοιμάζονται κατάλληλα για να μεταβαίνουν από την εκπαίδευση στην εργοδότηση, χωρίς αποκλεισμούς και δυσμενείς διακρίσεις σε βάρος των μαθητών με αναπηρία ή/και μαθησιακές δυσκολίες. Η συμπερίληψη τους στο σχολείο οδηγεί στην συμπερίληψη τους στην κοινωνία. Όταν το άτομο με αναπηρία αποκλείεται κοινωνικά, αυτό δεν συμβαίνει λόγω της αναπηρίας του αλλά λόγω του τρόπου που λειτουργούν οι δομές της κοινωνίας. Η κοινωνική ευαισθησία για το κοινό καλό οικοδομείται από τα πολιτισμένα εκπαιδευτικά συστήματα που σέβονται τη διαφορετικότητα όλων των μαθητών.

*Δασκάλα Ειδικής Εκπαίδευσης




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










1481