Ανάσα μόνο για τις πραγματικές ανάγκες των σχολείων
ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΠΑΥΛΟΥ*
Σύμφωνα με την εγκύκλιο της παρούσας σχολικής χρονιάς που στάλθηκε από το Υπουργείο Παιδείας στις 15 Οκτωβρίου 2020, εξαιτίας της πανδημίας Covid-19, αποστέλλονται αντικαταστάτες στα σχολεία Δημοτικής εκπαίδευσης για εκπαιδευτικούς που εργάζονται 2 εργάσιμες ημέρες και άνω, εκτός αν ζητηθεί μόνο για τις μέρες Παρασκευή και Δευτέρα αφού στη περίπτωση αυτή θα αποστέλλεται αντικαταστάτης μόνο για την ημέρα Δευτέρα. Σε μονοθέσια σχολεία υπάρχει η πιθανότητα για αποστολή αντικαταστάτη και για μία μόνο μέρα.
Η προαναφερθείσα εγκύκλιος έδωσε ανάσες οξυγόνου τόσο για τα σχολεία που δεινοπάθησαν κατά τη διάρκεια όλης της σχολικής χρονιάς όσο και για τους αντικαταστάτες που είχαν αμέτρητες ευκαιρίες εργοδότησης σε σχέση με το παρελθόν και μπόρεσαν να κρατήσουν ανοικτά αρκετά σχολεία που ίσως να έπρεπε να οδηγηθούν σε κλείσιμο χωρίς την συνδρομή τους. Μάλιστα, πολλοί νεαροί αντικαταστάτες πήραν το «βάπτισμα του πυρός» σε μια προσπάθεια στήριξης των σχολείων.
Επιπλέον, μετά από την πρόσφατη εγκύκλιο που στάλθηκε από το Υπουργείο Παιδείας στις 14 Μαΐου 2021, οι αντικαταστάτες που αντικαθιστούν εκπαιδευτικό 23-29 διδακτικών περιόδων εργοδοτούνται από τις 17 Μαΐου και έπειτα με 29 διδακτικές περιόδους. Ο επιπρόσθετος χρόνος αξιοποιείτε για σκοπούς αντικατάστασης ή άλλα διδακτικά καθήκοντα. Ακόμη, θετική εξέλιξη, έστω και την ύστατη, αποτελεί η οικονομική στήριξη των αντικαταστατών που θα αναγκαστούν να απουσιάσουν όταν νοσήσουν ή θεωρηθούν στενές επαφές στα σχολεία τους.
Η ευκαιρία εργοδότησης σχεδόν όλων των αντικαταστατών δημοτικής για 29 περιόδους ήχησε σαν χαρμόσυνο μήνυμα στα αυτιά τόσο των ιδίων όσο και των διευθύνσεων των σχολείων.
Από τη μια πλευρά, οι αντικαταστάτες έχουν άμεση οικονομική ανάγκη αφού η πλειοψηφία από αυτούς δεν έχουν άλλο οικονομικό εισόδημα μιας και στη παρούσα φάση απεργούν για το παράνομο καθεστώς αγοράς υπηρεσιών που εφαρμόζει το κράτος σε διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα. Επιπλέον, οι οικονομικοί πόροι στους επόμενους 3 μήνες αναμένεται να είναι μηδαμινοί αφού ως γνωστόν οι αντικαταστάτες δε δικαιούνται μισθό για τις διακοπές του καλοκαιριού, του Πάσχα και των Χριστουγέννων.
Από την άλλη, οι διευθύνσεις των σχολείων που πέρασαν «μέσα από συμπληγάδες» τη φετινή χρονιά έχουν την ευκαιρία να αξιοποιήσουν τους αντικαταστάτες με επιπλέον ώρες , ιδιαίτερα σε μια περίοδο που όλος ο πληθυσμός αναγκάζεται να απουσιάσει από την εργασία του για σκοπούς εμβολιασμού, και σε άλλα σημαντικά διδακτικά καθήκοντα που μπορεί να προκύψουν.
Πολλοί διευθυντές, με την ευχέρεια που τους δόθηκε για επιπλέον χρήση των αντικαταστατών του σχολείου τους έχουν την ευκαιρία να οδηγήσουν τα σχολεία τους σε ένα πιο ομαλό κλείσιμο της παρούσας σχολικής χρονιάς. Δυστυχώς, όμως, η ευχέρεια για ανάθεση 29 διδακτικών περιόδων στους αντικαταστάτες δίνει ευκαιρίες για εκμετάλλευση αυτής της ομάδας εκπαιδευτικών που στήριξε όσο ποτέ άλλοτε το δημόσιο σχολείο. Οι αντικαταστάτες οφείλουν να εξυπηρετούν τις πραγματικές ανάγκες των σχολείων και όχι των ιδίων εκπαιδευτικών. Είναι εκπαιδευτικοί που όπως και οι υπόλοιποι μόνιμοι εκπαιδευτικοί υπερέβάλαν εαυτό και ξεπέρασαν κατά πολύ το συνηθισμένο αριθμό επιπλέον αντικαταστάσεων που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της εργοδότησης τους.
Συνεπώς, και αυτοί κουράστηκαν , και αυτοί «τράβηξαν το κουπί» φέτος. Δε νοείτε, λοιπόν να «ξεκουράζουν» άλλους εκπαιδευτικούς άνευ ουσιαστικής αιτίας με το πρόσχημα της εργοδότησης 29 διδακτικών περιόδων. Για παράδειγμα, όταν ένας αντικαταστάτης εκπαιδευτικός αντικαθιστά εκπαιδευτικό με 28 περιόδους δεν υπάρχει υποχρέωση να του προστεθούν επιπλέον διδακτικές ώρες εάν όλοι οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται στο σχολείο ή δεν υπάρχει κάποιος άλλος σοβαρός λόγος. Εάν, όμως υπάρχει πραγματική ανάγκη είτε διότι ένας εκπαιδευτικός απουσιάζει αναπάντεχα ή κάποιος άλλος έχει μια σημαντική εξωδιδακτική υποχρέωση, όπως να προετοιμάσει μια τελετή αποφοίτησης, τότε ο αντικαταστάτης οφείλει να καλύψει το κενό που δημιουργείτε. Ακόμη, ο αντικαταστάτης με πρόγραμμα 29 περιόδων δεν αποτελεί τον πρώτο υποψήφιο για επιπλέον αντικατάσταση που προκύπτει στο σχολείο αλλά αποτελεί ένα από τους υποψηφίους με βάση σύγκρισης τον αριθμό επιπλέον αντικαταστάσεων που είχαν, ξεχωριστά, οι εκπαιδευτικοί του σχολείου.
Οι διευθύνσεις των σχολείων οφείλουν να βλέπουν τους αντικαταστάτες εκπαιδευτικούς σαν ισότιμα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας από το πρώτο δευτερόλεπτο που παραλαμβάνουν υπηρεσία στο σχολείο τους. Η οικειότητα, η φιλία και η ανάπτυξη προσωπικών σχέσεων σε ένα οργανισμό είναι αναπόφευκτη και απολύτως φυσιολογική ενώ μπορεί να ενισχύσει την ποιότητα ενός οργανισμού. Παράλληλα, η κατάχρηση εξουσίας και άνιση ανακατανομή εργασιών εξαιτίας διαπροσωπικών σχέσεων ή προσωπικών συμφερόντων οφείλει να απουσιάζει από τις σχολικές κοινότητες.
Οι αντικαταστάτες δεν αποτελούν αριθμούς σε ένα κατάλογο που καλούνται να αντικαταστήσουν ένα εκπαιδευτικό έργο που έμεινε ορφανό, οι αντικαταστάτες είναι πρώτα απ’ όλα άνθρωποι με οικογένειες, με αξιοπρέπεια, με δικές τους διαπροσωπικές σχέσεις οι οποίες δεν προλαβαίνουν να αναπτυχθούν σε μια σχολική μονάδα εξαιτίας της σύντομης χρονικής διάρκειας της εργασίας τους. Να μη ξεχνάμε ότι αυτή η ομάδα εκπαιδευτικών , φέτος εν καιρώ πανδημίας , στήριξε τα σχολεία, ρίσκαρε την υγεία της , εκτέθηκε σε κίνδυνο σε μεγαλύτερο βαθμό από τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς.
Επομένως, είναι άνισο και άνευ λογικής να λαμβάνουν επιπλέον μειωμένα δικαιώματα πέραν από αυτά που ήδη το κράτος τους στερεί όπως η άδεια μητρότητας, η πληρωμένη άδεια ασθενείας και προσωπικής άδειας , η εργοδότηση σε μέρες που τα σχολεία είναι κλειστά και η καθυστέρηση πληρωμής μισθού.
Αξίζει να αναφερθεί ότι τα περιστατικά εκμετάλλευσης εκπαιδευτικών οποιασδήποτε βαθμίδας είναι μεμονωμένα και η πλειοψηφία των διευθύνσεων αντιμετωπίζει με κατανόηση και σεβασμό, όλο το εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου τους. Εντούτοις, η αντιμετώπιση αυτή οφείλει να είναι καθολική από όλους. Ίσως κάποιοι που έχουν εξουσία στα σχολεία πρέπει να μην επιδιώκουν να την απολαμβάνουν αλλά να την αξιοποιούν για την ορθή και δίκαιη λειτουργία του εκπαιδευτικού συνόλου. Ο σωστός ηγέτης δεν είναι αυτός που κτίζει ή διατηρεί τη διαφορά εξουσίας του στον οργανισμό αλλά αυτός που κατεβαίνει στο επίπεδο όλων των συναδέλφων του. Όλοι, ανεξαιρέτως βαθμίδας, έχουν το δικαίωμα για αξιοκρατία, σε όλους ανήκει το δικαίωμα να διοικούνται με δημοκρατία μέσα στη δημοκρατία.
*Αντικαταστάτης Δημοτικής Εκπαίδευσης
