Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών: το απόλυτο σκοτάδι του κακού

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΛΕΚΚΟΥ*

Είναι καιρός που οι αποκαλύψεις για σεξουαλική κακοποίηση παιδιών έρχονται πολύ συχνά στο προσκήνιο. Ως άτομα αλλά και συλλογικά ως κοινωνία αισθανόμαστε οργή αλλά και αποφασιστικότητα ώστε να δράσουμε και να αντιδράσουμε προστατεύοντας τα παιδιά που είναι θύματα και να εμποδίσουμε την θυματοποίηση άλλων. Συχνά όμως σταματούμε, καθώς αισθανόμαστε ανεπαρκείς ή αδύναμη να αντιμετωπίσουμε το σκοτάδι της σεξουαλικής κακοποίησες των παιδιών. Αν όμως εμείς, οι συνειδητοποιημένοι, δυνατοί και θεσμικά κατοχυρωμένοι να δράσουμε ενήλικες, αισθανόμαστε αδύναμοι, φανταστείτε την κατάσταση την οποία βρίσκεται κάποιο παιδί-θύμα, το οποίο μπορεί να είναι στην τάξη μας, στη γειτονιά μας, στον στενός ή ευρύτερο οικογενειακό μας κύκλο. Δεν υπάρχει πια η πολυτέλεια του εφησυχασμού και της αναβλητικότητας.

Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιού περιλαμβάνει κάθε είδους σωματικής (π.χ. άγγιγμα σε ιδιωτικά μέρη ) και μη σωματικής δραστηριότητας (π.χ. επίδειξη πορνογραφικού υλικού) Κάθε πράξη που εξαναγκάζει το παιδί να ικανοποιήσει σεξουαλικές επιθυμίες ενήλικου ατόμου, είτε εμπεριέχει σωματικό πόνο είτε όχι. Η σεξουαλική κακοποίηση γίνεται από ενήλικα άτομα σε ανήλικα, κάτω της ηλικίας συναίνεση (η οποία στην Κύπρο είναι το 17^ο έτος της ηλικίας). Θύμα, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω μπορεί να είναι κάθε παιδί ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία, θρησκεία, εθνική καταγωγή, κοινωνική ή οικονομική βαθμίδα.

Πως αντιλαμβάνομαι αν κάποιο παιδί είναι θύμα κακοποίησης;

Χαρακτηριστικό των θυμάτων είναι η σιωπή. Από φόβο ή από ντροπή δεν μιλούν. Υπάρχουν όμως κάποια σημάδια τα οποία να είναι πολλά, συχνά κι έντονα θα πρέπει να μας συνεγείρουν.

• Εμφανίζονται πολύ ξαφνικά θέματα μαθησιακών επιδόσεων και συμπεριφοράς στο σχολείο.
• Παρουσιάζονται αντιφατικές ψυχολογικές αντιδράσεις: πχ μπορεί να κλαίει όταν μένει μόνο του ενώ σε κάποια άλλη στιγμή να εμφανίζει τάσεις φυγής ή απομόνωσης.
• Εκδηλώνει παλινδρόμηση σε συμπεριφορές μικρότερων ηλικιών όπως νυχτερινή ενούρηση, πιπίλημα δαχτύλου, σφιχτό αγκάλιασμα αντικειμένων κλπ.
•  Έχει δυσκολίες στον ύπνο, δε θέλει να πάει στο κρεβάτι, έχει εφιάλτες, φόβο του σκοταδιού.
• Αλλάζουν ακραία οι διατροφικές του συμπεριφορές..
• Εμφανίζονται πολλές ξαφνικές συναισθηματικές μεταπτώσεις και έντονες φοβίες για άτομα ή και χώρους.
• Δραστηριότητες που πριν το ενθουσίαζαν τώρα δεν του προκαλούν κανένα ενδιαφέρον ούτε θετικό συναίσθημα.
• Κρατάει μυστικά και δεν έχει λογική εξήγηση για τυχόν ακριβά δώρα ή χρήματα που μπορεί να φέρνει σπίτι ή να κρύβει σε διάφορα μέρη
• Αναφέρει σε ανύποπτο χρόνο ένα νέο φίλο, μεγαλύτερο σε ηλικία, άγνωστο στην οικογένεια.
• Είναι ιδιαίτερα αφηρημένο.
• Δεν θέλει να μένει μόνο με συγκεκριμένα άτομα..

Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που το κακοποιημένο σεξουαλικά παιδί επιδίδεται σε σεξουαλική παρενόχληση άλλων παιδιών ή παρουσιάζει έντονα ερωτική συμπεριφορά, δυσανάλογη με την ηλικία του (για παράδειγμα άλλο η ανακάλυψη του δικού του σώματος κι άλλο να είναι επιθετικά σεξουαλικό απέναντι σε άλλα παιδιά). Επίσης, αρκετές φορές το παιδί θύμα χρησιμοποιεί ερωτικό λεξιλόγιο ενήλικου. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα μπορεί να υπάρχει πόνος σε βιολογικές σωματικές λειτουργίες ή σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος.

Το σχολείο µε τους λειτουργούς του, ως φορέας ̟προστασίας των δικαιωμάτων των ̟παιδιών, οφείλει να ευαισθητοποιηθεί και να ευαισθητοποιήσει να ενημερωθεί και να ενημερώσει για το θέμα αυτό. Είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του παιδιού και προστασίας της οικογένειας.

Γονείς και εκπαιδευτικοί πρέπει να επανεφεύρουμε τον ρόλο μας. Να σταθούμε με σεβασμό ένα βήμα πίσω και να δούμε τις ανάγκες των παιδιών μας που θυσιάσαμε για υπερτιμημένες δραστηριότητες και ελιτιστικές συμπεριφορές. Σε κάθε περίπτωση μιλάμε. Η σεξουαλική κακοποίηση δεν είναι ταμπού. Είναι ειδεχθές έγκλημα.

*Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής (ΒΔ)