Viber (groups-communities) - Νομοθεσία - Ψυχολογικοί εκβιασμοί εκπαιδευτικών


ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ*

Από τον Μάρτιο του 2020 ο εκπαιδευτικός κόσμος βιώνει πέραν από τις προσωπικές αλλαγές στο οικογενειακό του περιβάλλον λόγω των περιορισμών που επέφερε η πανδημία και μια νέα κρίση στα εργασιακά του δεδομένα. Μπροστά στη διατήρηση της τάξης, της εκτέλεσης των διαταγμάτων και της εξασφάλισης της ισορροπίας στο σχολικό χώρο καθημερινά θεωρείται ήρωας που καταφέρνει και διεκπεραιώνει τις εργασίες του χωρίς να είναι θύμα του οποιουδήποτε (για όσους τα καταφέρνουν). Μάλιστα στον βωμό αυτού λαμβάνει και ευχαριστήριες επιστολές από επαρχιακά γραφεία οι οποίες εκθειάζουν  για το «υπέροχο πέραν κάθε  εαυτού, έργο του» (επιστολή ΔΔΕ αρ. φακ. 18.5.001).

Από το 2020  λοιπόν και εν όψει του απότομου κλεισίματος των σχολείων, με την καραντίνα, οι εκπαιδευτικοί κλήθηκαν από τους «πανικόβλητους» υπεύθυνους διαχείρισης της κρίσης στο ΥΠΠΑΝ,  στον χρόνο που βρίσκονταν στα σπίτια τους να βρουν τρόπους επικοινωνίας με τους μαθητές τους για ψυχολογικούς λόγους και την αποστολή επαναληπτικών εργασιών προς αυτούς. Για του λόγου το αληθέςν στην αρχή δεν ορίζονταν άλλοι τρόποι πέραν της αναφοράς της ιστοσελίδας. Οι ίδιοι όμως οι εκπαιδευτικοί όπως πάντα πρωτοπόροι και ευσυνείδητοι, εφόσον υπήρχαν τα διατάγματα και η περιορισμένη μετακίνηση χρησιμοποίησαν οι πλείστοι τα δικά τους κινητά τηλέφωνα κάνοντας κλήσεις ή βιντεοκλήσεις ή το Viber κάνοντας ομάδες τους γονείς των μαθητών τους παραβλέποντας τη νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων.

Δεν βρισκόταν όμως όλος ο κόσμος στο σπίτι και δεν μπορούσε να βρίσκεται πάνω από τα παιδιά του για να τους διαβάζει. Ο καθένας διάβαζε στο παιδί του όποτε μπορούσε και έστελνε τις εργασίες πίσω στον/η δάσκαλο/α όποια ώρα τις τελείωνε. Δεν μπορεί κάποιος να τους κρίνει εφόσον ήξεραν πως έπρεπε να διορθωθούν για την επόμενη μέρα. Η επικοινωνία όμως κρατούσε όλη μέρα μέχρι αργά τη νύχτα διαλύοντας ψυχικά τους εκπαιδευτικούς.  

Στην πορεία τέθηκε σε επίσημη από το ΥΠΠΑΝ εφαρμογή η πλατφόρμα  MS Teams και κάποιες τάξεις (Ε και Στ)  έκαναν μαθήματα μέσω εκείνης. Ταυτόχρονα δόθηκαν διευκολύνσεις στους γονείς ανηλίκων να παραμένουν τα σπίτια τους. Οι υπόλοιπες τάξεις παρά τις προτροπές του ΥΠΠΑΝ να ακολουθήσουν το πρόγραμμα ραδιοτηλεόρασης, ανά το παγκύπριο, βρήκαν χρήσιμο να χρησιμοποιήσουν το Viber και να συνεχίσουν να στέλνουν στους γονείς μαθήματα για τα παιδιά τους είτε προχωρώντας την ύλη είτε αναθέτοντας  επαναληπτικά φυλλάδια και εργασίες. Παρά το ότι για τους γονείς απαιτούσε ταλαιπωρία η εξεύρεση εκτυπωτή ή η αποστολή των εργασιών των μαθητών προς τους εκπαιδευτικούς από τους ίδιους κουρασμένους από τη δουλειά  γονείς  καθώς τα παιδιά δεν ήταν όλοι γνώστες της τεχνολογίας, στην πλειοψηφία τους  συνεργάστηκαν, αν και αρκετοί διαμαρτύρονταν πως οι εκπαιδευτικοί «όφειλαν να κοιτάξουν και λίγο έξω από την αίθουσα διδασκαλίας και τις απαιτήσεις τους». 

Μπροστά στην παραβίαση των προσωπικών δεδομένων η οποία βγήκε στην επιφάνεια,  βρέθηκε ως λιγότερο επιζήμια η δημιουργία των Viber communities η οποία όμως και πάλι παραβιάζει τη νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα  αυτή τη φορά του εκπαιδευτικού! Δεν μπορεί να προσκαλέσει ο εκπαιδευτικός κάποιον σε κοινότητα χωρίς να σταλεί ταυτόχρονα μήνυμα με πρόσκληση. Άρα αμέσως ανοίγεται παράθυρο προσωπικής επικοινωνίας με κλήση ή τηλέφωνο μέσω της εφαρμογής.

Υπάρχουν εκπαιδευτικοί οι οποίοι το δέχονται. Υπάρχουν οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι όμως ΔΕΝ  το δέχονται και είναι δικαίωμά τους να διασφαλίζουν την ηρεμία τους. Ακόμη και εκπαιδευτικοί οι οποίοι κάποτε ήταν υπέρμαχοι της χρήσης του στην πορεία για δικούς τους λόγους ή εμπειρίες πλέον άλλαξαν γνώμη. Τα δεδομένα κάθε ατόμου είναι ρευστά. Το ίδιο και οι αντοχές του. Η διαφύλαξη της προσωπικής του ηρεμίας και ο διαχωρισμός της εργασίας από την προσωπική του ζωή είναι δικαίωμά του! Μάλιστα είναι στους πρώτιστους στόχους υπό έμφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ασφάλειας και Υγείας των εργαζομένων (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021DC0323&from=EN) .

Το εξής παράδοξο όμως είναι που οι Διευθύνσεις των σχολείων, όπως και τότε αλλά και σήμερα που δεν υφίσταται καραντίνα,  πιέζουν τους εκπαιδευτικούς να συνεχίσουν να ακολουθούν αυτή την τακτική επικοινωνίας. Ενώ ξέρουν πως παραβιάζει τη νομοθεσία περί προσωπικών δεδομένων εξακολουθούν να επιβάλλονται με «δόλιους» τρόπους έναντι των εκπαιδευτικών για υιοθέτηση της συγκεκριμένης πρακτικής, φέρνοντάς τους σε δύσκολη θέση και ασκώντας τους ψυχολογικό εκβιασμό!  

Παρά το ότι έχει αποδειχθεί πως ακόμη και η εφαρμογή αυτής της «καινοτομίας» σε εθελοντική βάση, η οποία εικονικά απαλλάσσει το αρμόδιο υπουργείο από κάθε ευθύνη, επιφέρει ολέθριες συνέπειες τόσο στον εκπαιδευτικό (παρενοχλήσεις, σχόλια για τον τρόπο που κάνει το μάθημα κλπ) , το σχολείο (καταγγελίες με τεκμήρια εικόνες), και κατ’ επέκταση ίσως στο ΥΠΠΑΝ (αντιδράσεις εκπαιδευτικών ),  παρόλα αυτά με τις ευλογίες των ανωτέρων (είτε αληθινές είτε «εικονικές» παρουσιαζόμενες από τις Διευθύνσεις ως εγκρίσεις/παρακλήσεις/εξαναγκασμούς) εξακολουθεί να ζητείται από τους εκπαιδευτικούς να ενδώσουν και να χρησιμοποιήσουν αυτό τον τρόπο επικοινωνίας.

Επιχειρήματα του τύπου «είπεν ο/η επιθεωρητής/τρια», «εν για να έχει το σχολείο κοινή πολιτική», «ζητούν το οι γονείς»,  «με τον τρόπο αυτό θα διευκολύνεις το έργο σου», μειώνουν όχι μόνο τη αξιοπρέπεια των ιδίων των Διευθυντών/τριων  αλλά και τη νοημοσύνη των υφισταμένων τους εκπαιδευτικών. Είναι δείγμα ανικανότητας διαχείρισης, πόσο μάλλον γνώσης ή και ικανότητα προστασίας των εκπαιδευτικών τους σε περίπτωση ανάγκης.  Είναι λόγοι για να διερωτάται κάποιος γνώστης διοίκησης, διαχείρισης ή και νομοθεσίας, ως προς τον ρόλο του καθενός και ως προς το ποιοι είναι εκείνοι οι οποίοι πρώτοι υποσκάπτουν το κύρος και την ακεραιότητα του εκπαιδευτικού προς τον έξω κόσμο αφού με ψέματα υποχρεώνουν τους εκπαιδευτικούς να  παρανομήσουν ή ακόμη και συνεχίσουν να συμβάλλουν στη διατήρηση ενός παράνομου επικοινωνιακού προηγούμενου.  

Ακόμη πιο τραγικό είναι που συγκεκριμένα, μέσα από αυτά τα γκρουπ οι εκπαιδευτικοί καλούνται να στείλουν τα μαθήματα στους μαθητές που απουσιάζουν. Άξιον απορίας όμως το ποιος τελικά είναι υπεύθυνος να έχει έγνοια για τα μαθήματα κάποιου παιδιού. Ο εκπαιδευτικός ή ο γονέας;  Όπως και στην περίοδο της καραντίνας ξέρει ο εκπαιδευτικός αν υπάρχει διαθέσιμος εκτυπωτής από τον γονέα, ή αν θα ταλαιπωρηθεί τελικά να ανταποκριθεί;  Με ποιο κριτήριο αντικαταστάθηκε η πρακτική να  γίνεται επικοινωνία με το σχολείο, να αφήνονται από τον/την  έτοιμα, φωτοτυπημένα και συγυρισμένα και να έρχεται ο γονέας να τα παραλαμβάνει; Αυτή δεν είναι πιο πρακτική αλλά και ορθή λύση; Δε διασφαλίζει την ακεραιότητα του εκπαιδευτικού και αναθέτει στο γονέα τις ευθύνες του; Είναι ευθύνη του εκπαιδευτικού να έχει έγνοια τα μαθήματα για κάθε παιδί που απουσιάζει; Αν ναι τότε του γονέα ποια είναι η ευθύνη του; 

Επίσης, ζητείται από τους εκπαιδευτικούς να στείλουν μέσα από τις κοινότητες μιαν ανακοίνωση στους γονείς. Αυτό βοηθά την επικοινωνία στην οικογένεια ή την αποξενώνει; Ανάμεσα στις πρακτικές που διδάσκουμε ως εκπαιδευτικοί στα παιδιά δεν είναι να δίνουν και τις ανακοινώσεις στους γονείς τους; Να είναι υπεύθυνα; Από την πλευρά του γονέα, δεν είναι δική του η ευθύνη να επικοινωνεί καθημερινά με το παιδί του και να ενημερώνεται τόσο για τη μέρα του, όσο για το αν έκανε τις υποχρεώσεις του αλλά και για τυχόν ανακοινώσεις; Είναι και αυτό στα καθήκοντα του εκπαιδευτικού; Μήπως παρεμβαίνουμε στα καθήκοντα των γονέων την ίδια στιγμή που τους κρίνουμε για ανευθυνότητες σε άλλα θέματα;

Τρίτο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, είναι να αναρωτιέται κάποιος αναφορικά με την αξία της δημιουργίας μιαςViber κοινότητας στην οποία θα είναι κλειστές οι επιλογές διάδρασης (αυτός είναι και άλλωστε ο λόγος δημιουργίας των κοινοτήτων ή γκρουπ από την ίδια την εταιρεία) των γονέων μεταξύ τους για προστασία των προσωπικών τους δεδομένων και της διατήρησης της διακριτικότητας αναφορικά στην ενόχληση. Επικοινωνιακά μιλώντας και κρίνοντας με βάση την έννοια της επικοινωνίας με τον τρόπο αυτό δε γίνεται επικοινωνία.

Βιβλιογραφικά η επικοινωνία ορίζεται ως «ο μηχανισμός μέσω του οποίου υπάρχουν και αναπτύσσονται οι ανθρώπινες σχέσεις»  (Cooley, 1909). Αφορά στη μεταβίβαση ή εκπομπή και λήψη μηνυμάτων, πληροφοριών, ιδεών, σκέψεων και συναισθημάτων από έναν άνθρωπο (πομπό) σ’ έναν άλλο με στόχο να επηρεάσει την κατάσταση και τη συμπεριφορά του (Verderber, 1998, Κόκκος, 1998, Μπουραντάς, 1992). Δεν αφορά σε καμία περίπτωση στην απλή μεταβίβαση πληροφοριών αλλά σε μια πολύ πιο σύνθετη διαδικασία εξαιρετικά ζωτικής σημασίας, η οποία απαιτεί αλληλοκατανόηση μεταξύ ανθρώπων, ομάδων, οργανισμών και είναι καθοριστική για τη συνεργασία, τον συντονισμό και την επιβίωση τους (Josien, 1995 οπ. αναφ. στο Βαρδακώστα, 2001ˑHayes, 1998ˑWatzlawick, Bavelas & Jackson, 2004). Ο τρόπος που πραγματώνεται από κάθε άνθρωπο λεκτικά ή μη λεκτικά η επικοινωνία των σκέψεων, των επιθυμιών, των ιδεών και των αναγκών είναι μοναδικός και αποτελεί ένα ιδιαίτερο γνώρισμα της προσωπικότητας του (Kotzman, 1989).

Μέσα λοιπόν από τον τρόπο που με τόση θέρμη  υιοθετήθηκε δημιουργούμε μια κοινότητα όπου ανακοινώνουμε πράγματα στους γονείς στερώντας τους το δικαίωμα της αντίδρασης ή της απάντησης και άρα δεν προωθούμε την επικοινωνία γονέα εκπαιδευτικού. Αυτό μπορεί να λάβει συνέχεια κατόπιν με ανταλλαγή προσωπικών μηνυμάτων. Οποιοσδήποτε γονέας θέλει διευκρινίσεις θα πρέπει να μας αποστείλει ξεχωριστό μήνυμα και αν όλοι έχουν παρόμοια απορία τότε θα πρέπει να απαντήσουμε σε όλους. Είναι τελικά επικοινωνία λοιπόν αυτό ή βασανιστήριο αν σκεφτεί κάποιος πόσα τρέχει ο καθένας μας στον προσωπικό του χρόνο;

Από την άλλη, με την προϋπόθεση του βάζουμε τους γονείς σε κοινότητες (επειδή εξαναγκαστήκαμε από τους ανωτέρους), αλλά δεν απαντούμε στα μηνύματά τους προσπαθώντας να διατηρήσουμε την ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής κινδυνεύουμε να θεωρήσουν πως αγνοούνται από τον/την εκπαιδευτικό  και να δημιουργηθούν παρεξηγήσεις. Ηθικά είναι αυτό και πάλι ορθό; Ποιος ορίζει πως το μέσο αυτό είναι το βολικότερο για τον καθένα μας; Γιατί να μην μπορεί να χρησιμοποιήσει ο καθένας όποιον τρόπο τον βολεύει; Προς τι  η συγκεκριμένη ανάγκη;

Όλα αυτά τη στιγμή που υπάρχει στο σχολείο τηλέφωνο, ώρα επισκέψεων γονέων και διάφορα κενά του εκπαιδευτικού που μπορεί να γίνει τηλεφωνική προς το παρόν επικοινωνία και να δημιουργηθεί και μια πιο προσωπική σχέση η οποία θα βοηθήσει την πρόοδο του μαθητή, θα χτίσει σε πραγματικότερα στοιχεία της αληθινής επικοινωνίας και θα συνάδει και με τη νομοθεσία.

Κλείνοντας είναι για να διερωτάται λοιπόν κάποιος σε ποια άλλη υπηρεσία έχουν οι ανώτεροι υιοθετήσει τέτοιου είδους τακτικές και έχουν «εξαναγκάσει» με διάφορους τρόπους τα μέλη τους να τις χρησιμοποιούν προς διεκπεραίωση των καθηκόντων τους. Υπάρχουν τόσες υπηρεσίες. Έχουν όλες αυτές οι υπηρεσίες γίνει δουλοπρεπείς προς τις ανάγκες του κοινού; Ή μήπως έχει γίνει το αντίθετο; Το κοινό αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στις ανάγκες των υπηρεσιών αυτών ώστε να προαχθεί η υγεία  τους πάνω απ όλα;

Η ευθύνη του εργοδότη ως προς την μείωση του άγχους και τη διασφάλιση υγιεινών συνθηκών εργασίας στα πλαίσια του νόμου πού είναι;  Ακόμη και οι ιδιωτικές εταιρείες, οι οποίες φαινομενικά τους το υποβάλλουν στους εργαζομένους τους, δεν έχουν τέτοιες απαιτήσεις και φροντίζουν να παρέχουν οι ίδιες αριθμό τηλεφώνου του οποίου έχουν εκείνες την κυριότητα και την ευθύνη! Στην παιδεία ποιος έχει αυτή την ευθύνη τελικά;  Γιατί βιώνουν οι εκπαιδευτικοί τέτοια ηθικά διλήμματα και εξαναγκασμούς;

Στους ερευνητές ψυχολογίας και παρατηρητές συμπεριφορών, προκαλεί προβληματισμό η ανάληψη εκ μέρους των εκπαιδευτικών πρωτοβουλιών που αντικαθιστούν το ρόλο του γονέα και ανησυχία ως προς το τι μέλλει γενέσθαι αφού διαρκώς ωθούνται να γίνονται όλο και πιο ανεύθυνοι. Διερωτούμαστε μήπως γι’ αυτό διαφάνηκαν ακρότητες όταν παρουσιάστηκε η ανάγκη επιβολής αυστηρότερων μέτρων στα σχολεία; Επειδή οι Διευθύνσεις τους έχουν καλομάθει με το να μην τηρούνται σωστά οι κανονισμοί; 

Προς τι η όλη αυτή πίεση για χρήση αυτού του μέσου; Μήπως επιστημονικότερο και αξιότερο και σωστότερο θα ήταν να κληθούν οι εκπαιδευτικοί να χρησιμοποιούν την MSTEAMS την οποία ο εργοδότης τους έχει πληρώσει, η οποία είναι στα καθήκοντά τους ως εκπαιδευτικοί,  βοηθώντας έτσι παιδιά να εξοικειωθούν με αυτήν και να αναβαθμιστούν γνωσιολογικά ως προς τη χρήση της;  

Από πού αντλείται όλο αυτό το θάρρος των Διευθύνσεων να ωθούν τους εκπαιδευτικούς να παρανομούν και να δίνουν τα προσωπικά τους δεδομένα;  Τι κάνει το ΥΠΠΑΝ και ΔΔΕ /ΔΜΕ/ ΔΤΕ για αυτό; Τέτοιες τακτικές είναι συναφείς με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ασφάλειας και Υγείας στην οποία συμμετέχει και η Κύπρος;  Είναι οι τακτικές αυτές πίεσης και εξαναγκασμού συναφείς με τους προαναφερόμενους στόχους; Κυρίως με την καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης οποιουδήποτε είδους (σ.17);

Πότε επιτέλους θα κυριαρχήσει η προώθηση της ασφάλειας και υγείας των εκπαιδευτικών και θα πάψουν να είναι αντικείμενα εκβιασμών των ανωτέρων τους;

*ΜΒΑ – Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού- Εργασιακές Σχέσεις- Οργανωσιακή Ψυχολογία- Σχολική Ψυχολογία – Ψηφιακή Ικανότητα (γνώση, οργάνωση, διοίκηση- διδασκαλία και αξιολόγηση με ψηφιακά μέσα)

Υποψήφια εκπαιδεύτρια της ΑΝΑΔ




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










2613