Διαγνωστικά εργαλεία σε ένα τρύπιο εκπαιδευτικό σύστημα και η ψευδαίσθηση της επιτυχίας


 ΤΗΣ ΕΛΙΝΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ*

Πρόσφατα παρατηρείται μια έντονη κινητικότητα για τη δημιουργία διαγνωστικών εργαλείων στον τομέα της γλώσσας για την προδημοτική. Δεν γίνεται πουθενά αναφορά όμως ως προς το πού αποσκοπούν αυτές οι αξιολογήσεις. Θα υπάρξουν προγράμματα στήριξης με σεβασμό προς τους μαθητές ή οι μαθητές θα αποτελέσουν απλά αριθμούς που εξασφαλίζουν στατιστικά δεδομένα; Εύλογο επίσης είναι το ερώτημα αφού το ΥΠΠΑΝ δείχνει να νοιάζεται για τον εντοπισμό λειτουργικά αναλφάβητων παιδιών στην προδημοτική, γιατί ΔΕΝ εφαρμόζονται οι συστάσεις της ΕΕ για ποιοτική προσχολική εκπαίδευση; Προλαμβάνοντας και αντιμετωπίζοντας έτσι πιθανές δυσκολίες, όχι μόνο στη γλώσσα αλλά σε όλους τους τομείς ανάπτυξης για όλες τις βαθμίδες; Η ΕΕ[1] αναφέρει ότι «οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής όσο και οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι η προσχολική ηλικία είναι εκείνη κατά την οποία τα παιδιά δημιουργούν τα θεμέλια και την ικανότητα να μαθαίνουν καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους». Είναι σημαντικό λοιπόν να δούμε βάση ερευνών τι προτείνει η ΕΕ1 για ποιοτική προσχολική εκπαίδευση με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση μαθησιακών δυσκολιών και ΤΙ εφαρμόζει η Κύπρος:

1)      «Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων ορίζει ότι όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα σε οικονομικά προσιτή και καλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα». «Τα παιδιά που έχουν λάβει προσχολική εκπαίδευση για περισσότερο από ένα έτος σημείωσαν υψηλότερες επιδόσεις στη γλώσσα και στα μαθηματικά στις έρευνες PIRLS και PISA». Στην Κύπρο όμως τα παιδιά αποκτούν πρόσβαση σε δωρεάν εκπαίδευση και φροντίδα μόνον αφού κλείσουν τα 4,8 έτη. Από την ηλικία των 3 μηνών (όταν τελειώνει η άδεια μητρότητας) μέχρι την ηλικία των 4,8 ετών, δικαίωμα σε ποιοτική εκπαίδευση και φροντίδα έχουν μόνον οι εύπορες οικογένειες ενώ συχνά αποκλείονται από εκπαιδευτικές δομές παιδιά με αναπηρίες.

2)      «Πρέπει να υπάρχει υποστήριξη όλων των παιδιών στην εκμάθηση της γλώσσας διδασκαλίας, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι επιδοκιμάζεται και αναδεικνύεται η αξία της μητρικής γλώσσας των παιδιών». Στην προσχολική εκπαίδευση της Κύπρου δεν υπάρχει και δεν υπήρξε ποτέ κάποιο πρόγραμμα στήριξης για αλλόγλωσσα παιδιά. Όπως επίσης ανύπαρκτα είναι και προγράμματα στήριξης για παιδιά με αναπηρίες που χρησιμοποιούν εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας.

3)      «Οι οικογένειες θα πρέπει να συμμετέχουν σε όλες τις πτυχές της εκπαίδευσης και της φροντίδας για τα παιδιά τους. Η οικογένεια είναι το πρώτο και σημαντικότερο μέρος όπου τα παιδιά μεγαλώνουν και εξελίσσονται, ενώ οι γονείς και οι κηδεμόνες είναι υπεύθυνοι για την ευημερία, την υγεία και την ανάπτυξη κάθε παιδιού. Οι υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας αποτελούν ιδανική ευκαιρία για τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης, καθώς οδηγούν σε μια πρώτη προσωπική επαφή με τους γονείς. Στους γονείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα θα μπορούσαν να παρέχονται εξατομικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες στο πλαίσιο κατ' οίκον επισκέψεων.» Ο αριθμός κακοποιημένων παιδιών στην Κύπρο είναι ανησυχητικά μεγάλος[2]. Παρόλα αυτά δεν υπάρχει κανένας ολοκληρωμένος κρατικός μηχανισμός για στήριξη των παιδιών και των οικογενειών τους, παρά μόνον «έρευνες που φτάνουν το μαχαίρι στο κόκκαλο» όταν είναι ήδη πολύ αργά... Η στήριξη που μπορεί να δοθεί από το νηπιαγωγείο σε παιδί θύμα κακοποίησης, είναι μόνο εάν το παιδί παρουσιάζει έντονες δυσλειτουργικές συμπεριφορές, να εγκριθεί για μαθησιακή στήριξη μέσω ειδικής εκπαίδευσης ή λογοθεραπείας με την προϋπόθεση ότι αποδέχονται οι γονείς. Και αν οι γονείς συνεργάζονται, η στήριξη αυτή δίνεται πολύ αργοπορημένα και κατατεμαχισμένα. Τέτοιες παρεμβάσεις όμως είναι συχνά άσχετες με το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και ιδιαίτερα για τις συγκεκριμένες ηλικίες. Ενώ παρεμβάσεις όπως η εργοθεραπεία ή η παιγνιοθεραπεία που αρμόζουν για αυτές τις ηλικίες είναι ανύπαρκτες στα νηπιαγωγεία.

4)        «Μόνον οι υψηλής ποιότητας υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας αποφέρουν οφέλη· οι υπηρεσίες χαμηλής ποιότητας έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στα παιδιά και στην κοινωνία συνολικά. Τα μέτρα πολιτικής και οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στα θέματα ποιότητας όπως αυτά αναφέρονται στην έκθεση CARE του 2015»[3]:

Α) «Η αλληλεπίδραση ενήλικα – παιδιού πρέπει να χαρακτηρίζεται από ανταπόκριση, στοργή και να είναι άμεσα διαθέσιμη».  Η πλειονότητα των τάξεων των νηπιαγωγείων στην Κύπρο έχουν 25 παιδιά ηλικιών 3 – 6,8 με έναν μόνο ενήλικα. Αυτό σημαίνει ότι το κάθε παιδί μπορεί να έχει μόνον 1,6 λεπτά προσωπικό χρόνο στοργής και άμεσης ανταπόκρισης με τον ενήλικα της τάξης σε κάθε περίοδο! Ταυτόχρονα λόγω κακής στελέχωσης οι νηπιαγωγοί επωμίζονται πολλά άλλα καθήκοντα που δεν έχουν να κάνουν με τον παιδαγωγικό τους ρόλο, όπως γραμματειακά και διοικητικά καθήκοντα αποξενώνοντας τις ακόμα περισσότερο από τα παιδιά.

Β) « Πρέπει να υπάρχει καλά εκπαιδευμένο προσωπικό αφοσιωμένο στα παιδιά».  Όλα τα νηπιαγωγεία στην Ευρώπη έχουν τουλάχιστον μια σχολική βοηθό για κάθε τάξη. Σε κάποιες χώρες μάλιστα υπάρχουν περισσότερες από μια σχολικοί βοηθοί οι οποίες έχουν και σχετική πανεπιστημιακή εκπαίδευση και κατάρτιση. Στην Κύπρο η σχολική βοηθός είναι ένα άτομο που διορίζεται από τη σχολική εφορεία χωρίς να απαιτείται κανένα προσόν σε σχέση με τα παιδαγωγικά. Έχει ευθύνη να στηρίζει 2 τάξεις ταυτόχρονα, τη συνεχή καθαριότητα όπως και την καθαριότητα ολόκληρου του σχολείου.

Γ) « Πρέπει να υπάρχουν ασφαλή και υγιή υποδομές».  Αρκετές τάξεις νηπιαγωγείων είναι λυόμενες με έντονη συνεχή δυσοσμία και κακή ακουστική. Το καλοκαίρι παιδιά και εκπαιδευτικοί ψήνονται σε ψηλές θερμοκρασίες ενώ με τα συχνά πλέον φαινόμενα σκόνης, παιδιά και εκπαιδευτικοί δυσκολεύονται να αναπνεύσουν ή αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης.

Δ) «Το αναλυτικό πρόγραμμα πρέπει  να αναπτυξιακά κατάλληλο για τα παιδιά με εκπαιδευτικό περιεχόμενο». Παρόλο που πρόσφατα δημιουργήθηκε ένα τέτοιο αναλυτικό πρόγραμμα για το νηπιαγωγείο, βλέπουμε να γίνονται παρεμβάσεις όπως τα πρόσφατα διαγνωστικά εργαλεία που το ακυρώνουν[4].

Όλα τα πιο πάνω στοιχεία λοιπόν δείχνουν ότι η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα όπως προσφέρεται στην Κύπρο έχει σημαντικά κενά τα οποία κανένα διαγνωστικό εργαλείο από μόνο του δεν μπορεί καλύψει. Θα χαρακτηρίζαμε αφελή και επικίνδυνο αυτόν που θα έβαζε σε μια τρύπια βάρκα 25 ναύτες απαιτώντας να κωπηλατήσουν στα βαθιά, θεωρώντας πως η βάρκα δεν θα βουλιάξει γιατί θα αξιολογηθεί το πώς κωπηλατούν! Και η αξιολόγηση μάλιστα θα είναι για όλους η ίδια άσχετα με το εάν κάποιοι ναύτες έχουν να αντιμετωπίσουν ταυτόχρονα τρύπες στo σημείο της βάρκας τους ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Κανείς δεν θα τολμούσε να χαρακτήριζε ένα τέτοιο εγχείρημα ως επιστημονικό επίτευγμα για το «σύστημα της βάρκας». Η λογική αυτή όμως εφαρμόζεται στο σύστημα εκπαίδευσης και φροντίδας των παιδιών κάτω των 6,8 και ξαφνικά γίνεται θεμιτή δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση επιτυχίας…

*Νηπιαγωγός – Γενικός Γραμματέας Επαρχιακής Επιτροπής Ακίδας Πάφο


[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019H0605(01)&from=EN

[2] https://dialogos.com.cy/kakopoii-ena-paidia-to-25-ton-thy-aton-vias-stin-oikogeneia/

[3] https://ecec-care.org/fileadmin/careproject/Publications/reports/CARE_WP4_D4__1_review_of_effects_of_ecec.pdf

[4] https://paideia-news.com/panepistimio-kyproy/2022/04/02/i-anaksiopisti-nomimopoiisi-toy-diagnostikoy-ergaleioy-sti-glossiki-agogi-stin-prosxoliki-ekpaideysi/?fbclid=IwAR2DTPZjewoDByaWnawUCB5WxshP0EAHMBZ7knAk_MlBfZf2aKG9RdDd5KA




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










1115