Επισκέπτης Εκπαιδευτικός – Είναι και αυτός άνθρωπος


ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ*

Στη δημόσια πρωτοβάθμια κυπριακή εκπαίδευση κανονιστικά και νομοθετικά δεν υπάρχουν και ούτε ισχύουν ειδικότητες εκπαιδευτικών. Λόγω της ηλικίας των παιδιών ψυχολογικά λέγεται πως θεωρείται καλύτερο να μην έρχονται σε επαφή με μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών μέσα στη μέρα. Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί και εκ μέρους των Επιθεωρητών, των Διευθυντών αλλά και των ίδιων των εκπαιδευτικών η εξειδίκευση και η ανάληψη ενός μαθήματος από έναν και μόνο εκπαιδευτικό σε διάφορες τάξεις.  Η συγκεκριμένη τακτική έχει επιφέρει και θετικά και αρνητικά. Έχει βάλει όμως και πολλούς εκπαιδευτικούς στο ρόλο του επισκέπτη εκπαιδευτικού και τους μαθητές στη διαδικασία να διδάσκονται μέσα στη μέρα από πέραν των 2 ατόμων. Έχει διαχωρίσει τους εκπαιδευτικούς σε εκπαιδευτικούς εξειδίκευσης και σε εκπαιδευτικούς οι οποίοι παίρνουν μαθήματα σε τάξεις τα οποία είτε δε θέλουν οι υπεύθυνοι τμήματος είτε  οι εκπαιδευτικοί εξειδίκευσης. 

Η Διεύθυνση του σχολείου αντιμετωπίζει διλήμματα διαχείρισης ως προς τις «απαιτήσεις» κάθε εκπαιδευτικού ή επιθεωρητή μαθήματος και καλείται να διαχειριστεί καταστάσεις όπου σε ένα σχολείο υπάρχουν 2 άτομα τα οποία ενδιαφέρονται για τα ίδια μαθήματα ειδίκευσης, ως προς το πώς να δράσει  όταν σε κάποιες τάξεις υπάρχει πρόβλημα πειθαρχίας, στο πώς να είναι ανθρώπινη απέναντι στα άτομα που «αναγκαστικά» θα πάρουν τα μαθήματα τα οποία δε θέλουν κάποιοι άλλοι,  αφού δεν έχουν συγκεκριμένη «ειδικότητα» και μένουν το κλωτσοσκούφι του σχολείου αναλαμβάνοντας  σωρεία μαθημάτων σε σωρεία τάξεων (μπορεί και 7 διαφορετικά μαθήματα τη μέρα) επιφορτιζόμενοι ταυτόχρονα με άγχος και πίεση.

Στις στρατηγικές του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας και Υγείας αναφέρεται σχετικά με το άγχος, «Η προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, που κατοχυρώνεται στις Συνθήκες και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων , συνιστά βασικό στοιχείο για μια οικονομία της ΕΕ στην υπηρεσία των ανθρώπων. Το δικαίωμα σε υγιές και ασφαλές περιβάλλον εργασίας αποτυπώνεται στη 10η αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και είναι θεμελιώδους σημασίας για την επίτευξη των στόχων των Ηνωμένων Εθνών για βιώσιμη ανάπτυξη δημιουργία Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας»[1].  Επίσης, «Ήδη πριν από την πανδημία, περίπου 84 εκατομμύρια άνθρωποι στην ΕΕ αντιμετώπιζαν προβλήματα ψυχικής υγείας. Το 50 % των εργαζομένων στην ΕΕ θεωρούν το άγχος σύνηθες στον χώρο εργασίας τους, ενώ το άγχος ευθύνεται για το ήμισυ, περίπου, των συνολικών ημερών απουσίας από την εργασία. Ποσοστό σχεδόν 80 % των διευθυντικών στελεχών εκφράζουν ανησυχίες σχετικά με το εργασιακό άγχος»[2].

Καλούνται λοιπόν οι Διευθύνσεις  να αντιμετωπίσουν  τους κινδύνους που απειλούν την ψυχοκοινωνική ευεξία μέσα από μια διαδικασία διαφόρων σταδίων, που συνεπάγεται αλλαγές στο περιβάλλον εργασίας και υπεύθυνη, ανθρώπινη και αξιοκρατική στάση εκ μέρους τους. Λαμβάνοντας υπόψη πως στις συστάσεις ζητείται από τους εμπλεκόμενους να διασφαλίσουν ότι θα δοθεί η δέουσα συνέχεια στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το δικαίωμα στην αποσύνδεση[3] και έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2019/1158 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές  η  ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ αντιμετώπιση των επισκεπτών εκπαιδευτικών (όπως και όλων των εκπαιδευτικών του σχολείου) καθώς και η υποστήριξή τους  είναι αδιαπραγμάτευτη.  

Αναφορικά στο γεγονός πως συνήθως οι απλοί επισκέπτες εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν τα μαθήματα που δε θέλουν οι υπόλοιποι, καταλυτικός είναι ο ρόλος τους ως προς τις συστάσεις που θα δώσουν στο προσωπικό τους αναφορικά στις ανθρώπινες πεποιθήσεις και απαιτήσεις τους. Η ανάληψη μαθημάτων σε ένα πλαίσιο συνεργασίας χωρίς αποκλεισμούς ειδικοτήτων είναι μια καλή τακτική. Μπορεί ένα μάθημα στο οποίο το παρόν σχολείο να έχει «ειδικό» να αποτελεί μάθημα ειδικότητας λόγω της εμπειρίας διδασκαλίας από έναν άλλο εκπαιδευτικό «μη συστημένο» και άρα θα πρέπει να γίνει δίκαιη διαχείριση ή διαμοιρασμός του εκ μέρους της Διεύθυνσης. Είναι σημαντικό ανάμεσα στους συναδέλφους πρώτιστα να μετρά η ενσυναίσθηση. Δεν έχει να κερδίσει κάτι κάποιος αν βαρυφορτωθεί ένας/μία εκπαιδευτικός με πολλά καινούρια για εκείνον/ην γνωστικά αντικείμενα. Το δεδομένο είναι πως δε θα μπορεί να είναι αποτελεσματικός/ή με αποτέλεσμα αυτό να του δημιουργήσει μεγάλο άγχος και προβλήματα.

Επιπρόσθετα, έχει παρατηρηθεί πως οι επισκέπτες εκπαιδευτικοί στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εκείνοι οι οποίοι δέχονται τις πιο δύσκολες συμπεριφορές των μαθητών αφού η επαφή μαζί τους είναι λιγότερη και άρα για τα παιδιά τους αντιμετωπίζουν διαφορετικά, ειδικά στην αρχή της χρονιάς. Το γεγονός αυτό είναι αποτέλεσμα αντιδράσεων των μαθητών και δεν έχει να κάνει με ανικανότητα των εκπαιδευτικών να τους «χειριστούν» όπως πολύ συχνά τους καταλογίζεται από συναδέλφους και Διευθύνσεις. Για να βοηθηθούν στον τομέα αυτό είναι καλό οι Διευθύνσεις από την πρώτη κιόλας μέρα να απαιτήσουν και να οργανώσουν τρόπους  συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ των Υπεύθυνων Τμημάτων και των επισκεπτών εκπαιδευτικών αναφορικά στη διαχείριση της συμπεριφοράς τους και την επίτευξη της πειθαρχίας. Επίσημα πλέον από το 2021 ο Υπεύθυνος Τμήματος έχει καθηκοντολόγιο[4] στο οποίο περιλαμβάνονται τα πιο πάνω. Άρα οι ΥΤ οφείλουν και έχουν υποχρέωση να ενημερώνουν τους επισκέπτες εκπαιδευτικούς της τάξης του ως προς τον τρόπο διαχείρισης της «μη αποδεκτής» συμπεριφοράς στην τάξη για να νιώθουν οι μαθητές αυτήν την επικοινωνία και συνεργασία και να ξέρουν πως υπάρχουν όρια στη συμπεριφορά τους.

Η Διεύθυνση του σχολείου είναι το αρμόδιο όργανο να ζητήσει αυτή τη συνεργασία και να ζητήσει  ίσως και ημερολόγιο καταγραφής θεματολογίου επικοινωνίας μεταξύ των εκπαιδευτικών. Η μη ύπαρξη ή εφαρμογή διαφορετικών πολιτικών πειθαρχίας εκ μέρους των εκπαιδευτικών που μπαίνουν σε μία τάξη αφήνει περιθώρια ασυνεννοησίας και χαλάρωσης καθώς είναι βασισμένα σε διαφορετικά ανθρώπινα όρια, κάτι το οποίο οι μαθητές το καταλαβαίνουν αμέσως και το εκμεταλλεύονται. Σε ειδικές περιπτώσεις που υπάρχουν διαφορές σχετικά με τις απαιτήσεις καθενός εκπαιδευτικού η συνεννόηση μεταξύ τους πριν υιοθετηθεί ένα πλάνο αποτελεί καλύτερη τακτική. Με αυτό τον τρόπο νιώθουν και οι «επισκέπτες» εκπαιδευτικοί πως οι ΥΤ τους υπολογίζουν, πως ακούγεται η γνώμη τους και έχουν περισσότερη διάθεση συνεργασίας. 

Η συνεργασία, η επικοινωνία  και η αλληλοϋποστήριξη και βοήθεια, είναι πολύ σημαντικές δεξιότητες στον 21ο αι. και δεν αποτελούν στόχους του σχολείου μόνο για τους μαθητές.  Αποτελούν και αναγκαίο στόχο της Διεύθυνσης του σχολείου ως προς την ανάπτυξη και ευημερία του προσωπικού τους. Το ίδιο και η κατανόηση.  Η ανταλλαγή απόψεων και ιδεών ως προς τον τρόπο διαχείρισης κάθε μαθητή δε σημαίνει απαραίτητα αδυναμία του επισκέπτη εκπαιδευτικού να επιβληθεί.  Είναι παράμετρος συζήτησης, προσέγγισης συνεργασίας η οποία μπορεί να βοηθήσει και τις δύο πλευρές.

Ενιχυτικά, είναι καλό να λαμβάνεται υπόψη (ή να απαιτείται από τη διεύθυνση να λαμβάνεται υπόψη)  πως οι επισκέπτες εκπαιδευτικοί εργάζονται χωρίς απαλλαγές για υπευθυνότητα τμήματος, σε διάφορες τάξεις  κάθε μέρα και άρα μπορούν να χάσουν την υπομονή τους πολύ πιο εύκολα από τους υπεύθυνους τμήματος. Σε μία μέρα έχουν να διαχειριστούν πολλές διαφορετικές συμπεριφορές και κούραση γι αυτό και χρειάζονται κατανόηση και υποστήριξη και όχι κατάκριση.  Κατηγορίες λοιπόν ή δηλώσεις για τον/την επισκέπτη εκπαιδευτικό περί «μη ενδιαφέροντος» ή «βαρεμάρας να ασχοληθεί  ή ανικανότητας να επιβληθεί» αποτελούν ευθύνη της Διεύθυνσης του σχολείου να τις σταματά. Η οποιαδήποτε  παραπομπή εκ μέρους των επισκεπτών εκπαιδευτικών προβλημάτων παιδιών, απειθαρχίας ή επίκληση τους για ανάληψη εκ μέρους του σχολείου δράσης σημαίνει απλά κούραση του επισκέπτη εκπαιδευτικού και αντί κριτής η Διεύθυνση του σχολείου πρέπει να είναι υποστηρικτής . 

Στα πλαίσια λοιπόν της δημιουργίας ενός μη αγχωτικού, σχολικού περιβάλλοντος από την πλευρά  τους οι Διευθύνσεις των σχολείων είναι καλό να ζητούν αυτή τη συνεργασία, κατανόηση, συντονισμό από την πρώτη μέρα καθώς και πλάνο διαχείρισης συμπεριφοράς τάξης ή μαθητή από τους ΥΤ σε συνεργασία με τους επισκέπτες. Ιδιαίτερα βοηθητικός είναι και ο έλεγχος κατά πόσο τηρείται και υπάρχει όντως συνεργασία και η συζήτηση των προβλημάτων μαζί τους.  

Επιπλέον όπου υπάρχουν θέματα συμπεριφοράς μαθητών ή για να βοηθήσουν τη συνεργασία των εκπαιδευτικών πρέπει οι Διευθύνσεις να προσπαθούν αλλά και να επιζητούν τα τμήματα να έχουν το πολύ 3 διαφορετικούς εκπαιδευτικούς στο σύνολό τους, κυρίως στις μικρές τάξεις. Οι «ειδικότητες» , τα «θέλω, οι «απαιτήσεις» πρέπει να βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα μπροστά στην ανθρώπινη αντιμετώπιση των συναδέλφων μεταξύ τους, την κατανόηση και την επίδειξη ενσυναίσθησης. Ίσως χρειαστεί την «ειδικότητα» των εκπαιδευτικών να την εφαρμόσουν στο 80% και όχι στο 100%. Ίσως χρειαστεί να γίνει συζήτηση ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και να βρεθεί μια μέση λύση που να ευχαριστεί όλους.

Αυτή η ισορροπία είναι ευθύνη της Διεύθυνσης. Είναι πολύ πιο εύκολο να συνεργαστούν και να νιώσουν ως δική τους τάξη  2 ή 3 εκπαιδευτικοί από το να συνεργαστούν 6 και 7. Η συνεργασία φέρνει καλύτερα αποτελέσματα. Το πρόγραμμα των σχολείων δεν αφήνει περιθώρια για εξεύρεση χρόνου συνεργασίας και συντονισμού με αποτέλεσμα όταν είναι πολλοί ή να μη γίνεται καθόλου ή να γίνεται τα απογεύματα ερχόμενη σε αντιπαράθεση με τα δικαιώματα των εκπαιδευτικών για αποσύνδεση και εξισορρόπηση χρόνου εργασίας οικογένειας.

Οι επισκέπτες εκπαιδευτικοί πρέπει να αντιμετωπίζονται με κατανόηση εκ μέρους των διευθύνσεων καθώς μέσα στο σχολείο είναι οι πιο «κουρασμένοι», κυρίως αν είναι οι πρώτες φορές που αναλαμβάνουν ένα τέτοιο ρόλο. Ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ στον άνθρωπο δεν έχει να κάνει με το καθεστώς στο οποίο εργάζεται ο καθένας. Αντίθετα η ανθρωπιά φαίνεται στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τον καθένα και στις υποχρεώσεις μας ως πρότυπα δε χωρούν εγωισμοί και  διακρίσεις.

*Εκπαιδευτικός

ΜΒΑ- Εργασιακές Σχέσεις – Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού- Οργανωσιακή Ψυχολογία- Σχολική Ψυχολογία


[1] Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφάλειας και Υγείας (2021), Στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2021-2027 .  Ασφάλεια και υγεία στην εργασία σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο εργασίας, σ. 1, Βρυξέλες.

[2] Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφάλειας και Υγείας (2021), Στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία κατά την περίοδο 2021-2027 .  Ασφάλεια και υγεία στην εργασία σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο εργασίας, σ. 10, Βρυξέλες.

[3] https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0021_EL.html




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










1463