Εκδήλωση από την Ομάδα Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας
Τ’ όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη.
Τ’ όνειρο της μάνας είναι η ειρήνη.
Τα λόγια της αγάπης κάτω απ’ τα δέντρα,
είναι η ειρήνη…[…]
Μονάχα αυτό.
Τίποτ’ άλλο δεν είναι η ειρήνη.
Γιάννης Ρίτσος (απόσπασμα από το ποίημα «Ειρήνη»)
ΤΗς ΔΡΟΣ ΤΕΡΕΖΑΣ ΜΑΡΚΙΔΟΥ*
Στο πλαίσιο της πολυσχιδούς εθελοντικής και πολιτιστικής της προσφοράς, η Ομάδα Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας διοργάνωσε και συντόνισε, σε συνεργασία με τον Δήμο Λευκωσίας και την Επαρχιακή Επιτροπή Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας, πολύμορφη εικαστική δράση σχετικά με τις έννοιες της ελευθερίας και της ειρήνης. Η δράση ξεκίνησε στις αρχές Μαρτίου με επιμόρφωση εκπαιδευτικών και εφαρμογή ενοτήτων στα σχολεία και ολοκληρώθηκε στις 4 Ιουνίου στην Πλατεία Ελευθερίας στη Λευκωσία με έκθεση συλλογικής εικαστικής εγκατάστασης με έργα παιδιών από τριάντα τέσσερα δημοτικά σχολεία και πέντε νηπιαγωγεία της Κύπρου. Η συλλογική εικαστική εγκατάσταση πλαισιώθηκε με πολιτιστική εκδήλωση προς τα παιδιά με τη συμμετοχή εθελοντών εκπαιδευτικών από όλες τις ομάδες ενδιαφερόντων της Επαρχιακής Επιτροπής Π.Ο.Ε.Δ Λευκωσίας, με την ευκαιρία της Ημέρας του Παιδιού.
Σκεπτικό της δράσης «Αναζητώντας την Ελευθερία και την Ειρήνη»
Τόσο στην Κύπρο όσο και σε όλο τον κόσμο, παιδιά και ενήλικες καθημερινά βρίσκονται αντιμέτωποι με θέματα που σχετίζονται με τις έννοιες της ελευθερίας και της ειρήνης σε διάφορα ιστορικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, οικονομικά πλαίσια. Τι σημαίνουν αυτές οι έννοιες για το κάθε άτομο; Πώς τις αντιλαμβάνεται και σε ποιο πλαίσιο θέλει να τις τοποθετήσει; Mε την ολοκλήρωση της Πλατείας Ελευθερίας το 2021, η Ομάδα Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας προβληματίστηκε σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να συσχετιστούν οι έννοιες της ελευθερίας και της ειρήνης με τον χώρο της Λευκωσίας- της τελευταίας μοιρασμένης πρωτεύουσας της Ευρώπης-και να διασυνδεθούν όχι μόνο με την τοπική ανάγκη για ειρήνη στην Κύπρο, αλλά και με τα διεθνή γεγονότα που εκτυλίσσονται καθημερινά και προτάσσουν την ανάγκη για διαφύλαξη της παγκόσμιας ειρήνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των λαών.
Η χρήση του «περιπάτου» ή του «αργού βαδίσματος» αποτελεί συχνή μορφή πρακτικής στην σύγχρονη εικαστική δημιουργία και επιλέχθηκε από την Ομάδα Τέχνης ως κατάλληλη για να προσφέρει στους συμμετέχοντες/ουσες ευκαιρίες να προβληματιστούν και να συζητήσουν για αυτές τις έννοιες. Ως εκ τούτου, σχεδιάστηκε η «διαδρομή» που θα έκαναν οι συμμετέχοντες/ουσες, η οποία ξεκινούσε από τον «Ποιητή», το γλυπτό του Κώστα Βαρώτσου στην πλατεία Ελευθερίας και θα κατέληγε στο «Ψήφισμα», το έργο του Θεόδουλου Γρηγορίου στο τέρμα της οδού Λήδρας. Παράλληλα, η ομάδα μας διοργάνωσε διαδικτυακά και δια ζώσης σεμινάρια που αφορούσαν την επιμόρφωση εκπαιδευτικών προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης στην πρακτική του «εικαστικού περιπάτου» και στις έννοιες της ελευθερίας και της ειρήνης.
Μέσα από την πολύμορφη εικαστική δράση με τίτλο «Αναζητώντας την Ελευθερία και την Ειρήνη» έγινε μία αξιόλογη και διεπιστημονική προσπάθεια προσέγγισης αυτών των όρων. Επιπλέον, βασικοί στόχοι της πολύμορφης δράσης ήταν η επικοινωνία και η διάδραση των παιδιών με το ευρύ κοινό, ώστε να διαχύσουν μέσω της εικαστικής γλώσσας τα δικά τους μηνύματα και τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τις έννοιες της ελευθερίας και της ειρήνης.
Επιμορφωτικό σεμινάριο προς εκπαιδευτικούς
Το πρώτο μέρος της πολύμορφης εικαστικής δράσης «Αναζητώντας την Ελευθερία και την Ειρήνη» ξεκίνησε με επιμορφωτικό διαδικτυακό σεμινάριο προς εκπαιδευτικούς το οποίο πραγματοποιήθηκε σε απογευματινό χρόνο στις 30 Μαρτίου 2022. Στο πλαίσιο του σεμιναρίου, συζητήθηκαν οι έννοιες της ελευθερίας και της ειρήνης, σε ατομικό- συλλογικό και τοπικό-παγκόσμιο επίπεδο. Γενικός στόχος του σεμιναρίου ήταν να δώσει ιδέες και εικαστικές προσεγγίσεις στους εκπαιδευτικούς για να δομήσουν και να εφαρμόσουν στα σχολεία τους μια σχετική με το θέμα ενότητα, στα πλαίσια του αναλυτικού προγράμματος. Εισηγήτριες και εισηγητές στο σεμινάριο ήταν: η Δρ. Σοφία Χατζήπαπα-Gee, η Δρ. Μαρία Κ. Γεωργίου, η Δρ. Τερέζα Μαρκίδου και ο εικαστικός κ. Στέφανος Νεάρχου. Συντονίστρια της συζήτησης ήταν η κα. Έφη Πηλαβά, Πρόεδρος της Ομάδας Τέχνης ΠΟΕΔ Λευκωσίας και Σύμβουλος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Εικαστικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας.
Η πρώτη εισηγήτρια στο σεμινάριο, η Δρ. Σοφία Χατζήπαπα-Gee, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Τεχνών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, συζήτησε μέσα από την παρουσίασή της «Περπατώντας στη Λευκωσία: όταν το σώμα γίνεται έργο» πώς ο εικαστικός περίπατος ως στοχαστικό εργαλείο, αποτελεί μία πράξη ελευθερίας και ειρήνης και ταυτόχρονα αποτελεί πηγή έμπνευσης και δημιουργίας. Παρουσίασε επίσης, ορισμένες εικαστικές προσεγγίσεις που υιοθετήθηκαν από διάφορους καλλιτέχνες.
Στη συνέχεια, η Δρ. Μαρία Κ. Γεωργίου, Διδακτόρισσα Διδακτικής της Ιστορίας, παρουσίασε μία κριτική ανάλυση της έννοιας της ειρήνης σε ατομικό – συλλογικό, πολιτικό, κοινωνικό και θεσμικό επίπεδο και συζήτησε πώς μπορούμε να εντοπίσουμε πράξεις έλλειψης της ειρήνης στο σημερινό συγκείμενο, πέραν από το δίπολο πόλεμος-ειρήνη.
Ακολούθως, η Δρ. Τερέζα Μαρκίδου, Εκπαιδευτικός Εικαστικών Τεχνών και Επιστημονική Συνεργάτιδα του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου μέσω της εισήγησής της «Αναζητώντας την Ειρήνη και την Ελευθερία: Από την ενσώματη εμπειρία στην καλλιτεχνική έκφραση και δράση», πρόσθεσε στη συζήτηση καλές πρακτικές και εκπαιδευτικές προσεγγίσεις που μπορούν οι εκπαιδευτικοί να αξιοποιήσουν με τα παιδιά. Οι προσεγγίσεις που συζητήθηκαν σχετίζονται με την έννοια του «αστικού περιπάτου» (urban walking) ως μέσου για να συζητηθούν θέματα που αφορούν την ελευθερία και την προώθηση της «θετικής ειρήνης», σε ατομικό, σχολικό και κοινωνικό πλαίσιο.
Το σεμινάριο ολοκληρώθηκε με την εισήγηση του εικαστικού Στέφανου Νεάρχου, (MA Fine Art), ο οποίος παρουσίασε στους συμμετέχοντες/ουσες εκπαιδευτικούς διάφορες τεχνικές για τη δημιουργία έργων από τα παιδιά και τρόπους που θα μπορούσαν έργα να εγκατασταθούν στον χώρο για τη δημιουργία συλλογικής εγκατάστασης.
Βιωματικό εργαστήριο με θέμα την έννοια του «αστικού περιπάτου» (urbanwalking)
Οι συμμετέχοντες/ουσες στο διαδικτυακό σεμινάριο είχαν την ευκαιρία, αν επιθυμούσαν, να συμμετάσχουν σε «Εικαστικό Περίπατο», ο οποίος πραγματοποιήθηκε διαζώσης, σε απογευματινό χρόνο, στις 5 Απριλίου 2022 με την εικαστικό Δρ. Σοφία Χατζήπαπα. Οι συμμετέχοντες/ συμμετέχουσες κλήθηκαν να περπατήσουν κατά μήκος της οδού Λήδρας. Με την καθοδήγηση της εικαστικού, η διαδρομή αυτή αποτέλεσε μια νέα, πολυτροπική εμπειρία, αφού οι εκπαιδευτικοί είχαν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν διάφορα μέσα και να συμμετέχουν σε «εικαστικούς σταθμούς» που τους βοήθησαν να ερμηνεύσουν και να αποτυπώσουν τις δικές τους εμπειρίες (π.χ. λεκτικά, σχεδιαστικά, κιναισθητικά) σε σχέση με την πόλη τους.
Εφαρμογή εικαστικών ενοτήτων σταΝηπιαγωγεία και Δημοτικά Σχολεία με θέμα τις έννοιες της ελευθερίας και της ειρήνης
Γενικός στόχος του σεμιναρίου και του εικαστικού περιπάτου που προηγήθηκαν ήταν να δώσουν ιδέες και εικαστικές προσεγγίσεις στους εκπαιδευτικούς για να δομήσουν και να εφαρμόσουν στα σχολεία τους μια σχετική με το θέμα ενότητα, στα πλαίσια του αναλυτικού προγράμματος.
Στο δεύτερο μέρος, οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στη δράση αξιοποίησαν τις γνώσεις και εμπειρίες που απέκτησαν από το επιμορφωτικό σεμινάριο και εφάρμοσαν στα σχολεία τους ενότητες με θέμα την «Ελευθερία» και την «Ειρήνη», με τελικό στόχο τη δημιουργία έργων από τα παιδιά. Τα παιδιά ενημερώθηκαν ότι μέσα από τα έργα τους μπορούσαν να εκφράσουν συναισθήματα, γνώσεις και εμπειρίες τα οποία θα μεταφέρονταν στο ευρύ κοινό μέσα από μια συλλογική εικαστική εγκατάσταση. Σε κάθε σχολείο που συμμετείχε στη συγκεκριμένη δράση, η Ομάδα Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ Λευκωσίας παρείχε καλάμια και ύφασμα για να δημιουργηθούν αιωρούμενα έργα από τα παιδιά. Τα έργα παραδόθηκαν στην Ομάδα Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας για να δημιουργηθεί η συλλογική εικαστική εγκατάσταση στην Πλατεία Ελευθερίας. Η εφαρμογή της δράσης στα σχολεία καθώς και η χρήση και προβολή των έργων των παιδιών έγινε με την ενθάρρυνση και την έγκριση της Διεύθυνσης Δημοτικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας.
Εικαστική εγκατάσταση και εκδήλωση «Τα παιδιά στην Πλατεία … για την Ελευθερία και την Ειρήνη»
Η δράση της Ομάδας Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ Λευκωσίας ολοκληρώθηκε στις 4 Ιουνίου 2022 στην Πλατεία Ελευθερίας, με συλλογική εικαστική εγκατάσταση με έργα παιδιών και εκδήλωση για τα παιδιά, με την ευκαιρία της Ημέρας του Παιδιού.
Η Ομάδα Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας συνδιοργάνωσε με τον Δήμο Λευκωσίας και την Επαρχιακή Επιτροπή Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας μία πλούσια πολιτιστική εκδήλωση, η οποία περιλάμβανε θεατρικό δρώμενο, εικαστικές, χορευτικές και αθλητικές δραστηριότητες για παιδιά από εκπαιδευτικούς της θεατρικής Ομάδας «Σκηνοβάτες», της Ομάδας Τέχνης, της Ομάδας Χορού και της Αθλητικής Ομάδας της Επαρχιακής Επιτροπής Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας, καθώς και καλλιτεχνικό πρόγραμμα από εκπαιδευτικούς. Η εκδήλωση τελέστηκε υπό την αιγίδα της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού και η είσοδος ήταν ελεύθερη.
Παράλληλα, στην Πλατεία Ελευθερίας οι επισκέπτες μπορούσαν να δουν την αιωρούμενη συλλογική εικαστική εγκατάσταση με έργα παιδιών Προδημοτικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης υπό την επιμέλεια του εικαστικού Στέφανου Νεάρχου, που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της πολύμορφης εικαστικής δράσης της Ομάδας Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ Λευκωσίας «Αναζητώντας την Ελευθερία και την Ειρήνη». Η εγκατάσταση με τα έργα των παιδιών παρέμεινε στην Πλατεία μέχρι τη Δευτέρα 6 Ιουνίου 2022.
Η εκδήλωση αυτή αποτέλεσε το επιστέγασμα της πολύμορφης εικαστικής δράσης της Ομάδας Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας.
Η Ομάδα Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας ευελπιστεί ότι αυτή η πολύμορφη δράση έδωσε εικαστική φωνή στα παιδιά που ζουν στην Κύπρο να εκφράσουν τις εμπειρίες, ανησυχίες, προβληματισμούς για τις έννοιες της ελευθερίας και της ειρήνης, δίνοντας ευκαιρία επικοινωνίας με το ευρύ κοινό μέσα από τα εικαστικά τους έργα και επηρεάζοντας μακροπρόθεσμα τη θετική εξέλιξη των πολιτικο-ιστορικών γεγονότων της εποχής τους. Η δράση αυτή συνέβαλε με το δικό της τρόπο στην ευαισθητοποίηση σε σχέση με τις δύο αυτές έννοιες, ως απαραίτητες προϋποθέσεις για την ευημερία όλων των παιδιών, ενώ παράλληλα απετέλεσε πηγή έμπνευσης και δημιουργίας τόσο για τους εκπαιδευτικούς και τα παιδιά που συμμετείχαν, όσο και για τους θεατές που παρακολούθησαν την τελική εκδήλωση. Τέλος, η Ομάδα Τέχνης ευελπιστεί ότι η δράση αυτή συνετέλεσε στη δημιουργία κουλτούρας για προβολή της παιδικής τέχνης σε δημόσιους χώρους της Κύπρου.
Ποιοι είμαστε
Η Ομάδα Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας αποτελεί μία εθελοντική, μη κερδοσκοπική ομάδα και ανήκει στις ομάδες ειδικού ενδιαφέροντος της Επαρχιακής Επιτροπής της Π.Ο.Ε.Δ Λευκωσίας. Αποτελείται από εθελοντές εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι διδάσκουν ή ασχολούνται με το αντικείμενο των εικαστικών τεχνών. Από το 2010, η Ομάδα δραστηριοποιείται στον τομέα του πολιτισμού, της εικαστικής παιδείας και της εκπαίδευσης μέσα από την προσφορά σεμιναρίων επιμόρφωσης προς τους εκπαιδευτικούς, εικαστικών εργαστηρίων σε παιδιά καθώς και την διοργάνωση παιδικών εκθέσεων σε συνεργασία με το Υ.Π.Α.Ν, με καλλιτέχνες και πολιτιστικούς και κοινωνικούς φορείς.
Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς, η Ομάδα Τέχνης της Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας ξαναρχίζει την πολιτιστική και κοινωνική της δράση. Ως εκ τούτου, η Ομάδα Τέχνης απευθύνει πρόσκληση σε πολιτιστικά, ακαδημαϊκά και κοινωνικά ιδρύματα, οργανωμένους φορείς αλλά και έμπειρα άτομα για συνεργασία στη διοργάνωση ποιοτικών, πολιτιστικών πρωτοβουλιών που να αφορούν τόσο την επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών όσο και τη δημιουργική και πολύπλευρη μάθηση όλων των παιδιών. Ευελπιστούμε, λοιπόν, ότι οι φετινές μας δράσεις θα συμβάλουν ακόμη πιο ουσιαστικά στην ενίσχυση της πολιτιστικής ταυτότητας των παιδιών, εφοδιάζοντάς τα με ξεχωριστούς και εναλλακτικούς τρόπους μάθησης για να είναι ικανά να αφήσουν το δικό τους δημιουργικό και συνειδητοποιημένο αποτύπωμα στην κοινωνία και στο περιβάλλον που ζουν.
* Εκ μέρους της Ομάδας Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας
Εκπαιδευτικός, Εικαστική Παιδαγωγός, Μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής της Ομάδας Τέχνης Π.Ο.Ε.Δ. Λευκωσίας
