ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΛΕΚΚΟΥ*
Ίσως να μην υπάρχει άλλη περίοδος του έτους που να είναι τόσο συνδεδεμένη με τα παιδιά όσο αυτή των γιορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Καμία άλλη περίοδος δεν ανασύρει και σε μας τους ενήλικες ανθρώπους, τόσα συναισθήματα στηριγμένα στις δικές μας (εξιδανικευμένες ίσως) αναμνήσεις από αυτή την περίοδο. Είναι όμως πραγματικά οι γιορτές που προσφέρουμε στα παιδιά μας, ίδιες με αυτές της δικής μας παιδικής ηλικίας; Θα αφήσουν τις ίδιες θετικές μνήμες;
Τις τελευταίες δεκαετίες τα Χριστούγεννα που σχεδιάζουμε και προσφέρουμε στα παιδιά μας είναι μια προσπάθεια να ζήσουμε ταινίες της Walt Disney. Χιονισμένα τοπία, ξωτικά, Άγιος Βασίλης-αναψυκτικό (του οποίου ακυρώσαμε την Πρωτοχρονιάτικη άφιξη), δέντρα υπερπαραγωγές με στοιβαγμένα δώρα. Από όλο αυτό βέβαια, λείπει εντελώς ο Χριστός και το μήνυμα της ελπίδας και της άδολης αγάπης που μας υπενθυμίζουν αυτές οι μέρες.
Η όλη ατμόσφαιρα έχει ένα τεράστιο συναισθηματικό φορτίο. Είναι η «υποχρεωτική» ευτυχία των ημερών στην οποία πρέπει και καλά να συμμετέχουμε όλοι. Η «υποχρεωτικότητα» αυτή έχει να κάνει κυρίως με την έκφραση αγάπης μέσω της αλόγιστης, πολλές φορές, αγοράς υλικών αγαθών που θα προσφερθούν στα παιδιά αυτές τις μέρες. Ακόμη κι αυτοί που δεν έχουν την οικονομική άνεση για να το κάνουν, αναγκάζονται, γεμάτοι άγχος, να συγχρονίσουν το βηματισμό τους με τους υπόλοιπους.
Ξεχνάμε το πολύ απλό: τα Χριστούγεννα είναι για να δημιουργήσουμε στιγμές που γίνουν αναμνήσεις οι οποίες θα συντροφεύουν τα παιδιά κι εμάς σε όλη τη ζωή μας. Και αυτό δεν το καταφέρνει από μόνη της η αγορά υλικών αγαθών. Είναι ίσως μια εύσχημη δικαιολογία για να μην ασχοληθούμε πραγματικά με ότι έχουν ανάγκη τα παιδιά μας. Κι αυτό είμαστε εμείς και οι στιγμές μαζί τους. Οι σωροί από παρατημένα ευκολοχόρταστα δώρα που φέρνουν γονείς, νονές και συγγενείς είναι εμφανής απόδειξη.
Κανένας γονιός δεν μπορεί να δώσει ακριβείς οδηγίες χρήσης για τη ζωή στα παιδιά του. Μπορεί όμως, κοιτώντας στο δικό του «εορταστικό» παρελθόν, να βρει τι τον έκανε να νιώσει χαρά κι ασφάλεια κατά τη διάρκεια των γιορτών, να το προσαρμόσει στην σύγχρονη πραγματικότητα και να το προσφέρει στα παιδιά του.
Τα πολλά δώρα δίνουν το λανθασμένο μήνυμα ότι η αγάπη και η χαρά μετριούνται με τα πράγματα. Ότι η ευτυχία μπορεί να αγοραστεί με το χρήμα. Δεν χρειάζεται να ξοδευτούν μεγάλα ποσά. Μπορεί το δώρα μας να έχει σχέση με τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Μια σειρά μαθημάτων τέχνης ή ρομποτικής, μια συνδρομή σε γυμναστήριο ή εγγραφή σε αθλητικό σωματείο είναι δώρα που μπορούν να φέρουν χαρά. Βασική προϋπόθεση για αυτό όμως είναι να ξέρουμε πραγματικά τα παιδιά μας. Κι εδώ έρχεται το αληθινό δώρο. Ο χρόνος μας μαζί τους. Χρόνος που θυσιάζουμε στη δουλειά για να έχουν ένα καλύτερο αύριο καταδικάζοντάς τα όμως σε ένα παρόν γεμάτο από την απουσία μας. Μια κοινή κινηματογραφική έξοδος, χουζούρεμα στον καναπέ, συμμετοχή στα παιχνίδια τους είναι εξίσου σημαντικά δώρα. Δώρα που εδραιώνουν την μοναδική σχέση γονέα παιδιού.
Οι γιορτές των Χριστουγέννων είναι η πιο κατάλληλη στιγμή για να μυήσουμε τα παιδιά μας στο σεβασμό, στην αναγνώριση, στην αποδοχή και στην προσφορά. Πόσο σημαντικό θα ήταν άραγε για κάθε παιδί αν έβαζε στο σημείο που θα πάρει το δώρο του από τον Άγιο Βασίλη, ένα μικρό κουτί με πράγματα σε καλή κατάσταση που δεν χρειάζεται πια ώστε να τα «πάρει» ο Άγιος και να τα δώσει σε κάποια παιδιά που δεν είναι σε τόσο καλή οικονομική κατάσταση; Όμορφο μάθημα να αντιληφθούν ότι η προσφορά δεν έχει θεατές ούτε χρειάζεται αναγνώριση από τους πολλούς για να είναι σημαντική. Μέσα στα πλαίσια του χρόνου με τα παιδιά μπορούν να γίνουν κατασκευές, να φτιαχτούν γλυκίσματα, να γίνουν τηλεφωνήματα ή να σταλούν μηνύματα σε φίλους και συγγενείς.
Τα Χριστούγεννα είναι επαφή. Είναι το σμίξιμο με ανθρώπους που είναι σημαντικοί. Είναι χρόνος χωρίς «πρέπει» μέσα στο σπίτι. Είναι όμως και επαφή με τον πόνο που υπάρχει γύρω μας, με την ανάγκη για βοήθεια, με την φτώχεια τόσο την υλική όσο και την ψυχική. Τα Χριστούγεννα είναι η ελπίδα ότι όλο μπορούνε να πάνε καλύτερα και η Πρωτοχρονιά το αυθαίρετο αλλά ενθαρρυντικό ορόσημο για σημαντικές αλλαγές. Τα παιδιά θέλουν την προσοχή και την αγάπη μας. Το αισθάνονται όταν τους τα δίνουμε και τότε αισθάνονται σημαντικά.
Οι γιορτές αυτές όμως είναι κυρίως για τα παιδιά. Για κάθε παιδί, ακόμα και για αυτό που έχουμε μέσα μας εμείς οι «σπουδαίοι» ενήλικες κι έχει μείνει παραμελημένο για πολύ καιρό.
*Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής
