*ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΛΕΚΚΟΥ
Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών που με τόση ένταση έρχεται αλλεπάλληλα στη δημοσιότητα, δεν είναι κάτι το καινοφανές. Δυστυχώς, πάντα συνέβαινε αλλά θεωρούνταν όνειδος για την οικογένεια του θύματος ή θεωρούνταν συνυπεύθυνο το παιδί με αποτέλεσμα να μην δημοσιοποιείται. Ευτυχώς τα πράγματα άλλαξαν ως ενός βαθμού όσον αφορά στην ενημέρωση του πληθυσμού αλλά και στην κοινοποίηση των περιστατικών. Αυτά όμως, ούτε ακόμα και αυτό το αυστηρό νομικό πλαίσιο, δεν έχουν αποτρέψει την συνέχιση της. Η κακοποίηση εξακολουθεί να μολύνει σώματα, να ακρωτηριάζει ψυχές και να δηλητηριάζει ζωές.
Πέρα από τη συχνότητα των περιστατικών προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία και ανασφάλεια σε όλους και όλες ο αριθμός των εμπλεκόμενων ατόμων. Ερχόμαστε αντιμέτωποι με οργανωμένα κυκλώματα ανθρώπων, προερχόμενων από διάφορα κοινωνικά στρώματα, από διάφορες οικογενειακές ή συμβιωτικές σχέσεις και από κατηγορίες διάφορων επαγγελματικών και οικογενειακών πλαισίων.
Το ίδιο συμβαίνει και με τις «δεξαμενές» των θυμάτων από τις οποίες τα πιο πάνω άτομα αντλούν τα θύματα, σε βάρος των οποίων θα εγκληματήσουν. Δεν έχουμε πλέον μόνο το συγκείμενο της διαλυμένης ή προβληματικής οικογένειας να αποτελεί το στόχο τους. Η πολύωρη απουσία των γονέων από το σπίτι, η αφοσίωσή τους σε ασχολίες στις οποίες το παιδί είναι παρίας, η ετεροβαρής επαγγελματική αφοσίωση, η παραμελητική συμπεριφορά εκούσια ή ακούσια, η υπερέκθεση παιδιών σε κάθε είδους ηλεκτρονικές πλατφόρμες και εφαρμογές, έχουν φέρει την ευαλωτότητα του παιδιού σε κάθε οικογενειακό πλαίσιο.
Τα παιδιά όμως πάντα δίνουν σήματα, όταν κάτι δεν πάει καλά. Οι γονείς πρέπει να τα διαβάσουν.
Ένα παιδί το οποίο έχει δεχτεί σεξουαλική κακοποίηση και δεν έχει αναπτύξει ακόμα την λεκτική του επικοινωνία, «μιλά» με το κλάμα και τα σημάδια στο σώμα του τα οποία δεν ταιριάζουν με τραυματισμούς ή με κάποια ασθένεια.
Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να μιλήσουν. Κι όταν μιλούν για σεξουαλική κακοποίηση δεν λένε ψέματα. Η αρχή της συζήτησης τα δυσκολεύει. Αυτό συμβαίνει γιατί ο/η θύτης κακοποιεί τα παιδιά και συναισθηματικά. Τα απειλεί, τα εκφοβίζει, τα κάνει να αισθάνονται υπαίτια ή συνένοχα για ό,τι τους συνέβη. Αν λάβουμε υπόψη ότι ο/η θύτης είναι τις περισσότερες φορές ένα άτομο από τον στενό ή ευρύ οικογενειακό κύκλο ή άτομο από το φιλικό περιβάλλον της οικογένειας ή πρόσωπο εμπιστοσύνης παιδιού και γονέων, είναι εύκολα αντιληπτό το πόσο δύσκολο του είναι να εκμυστηρευτεί τι του συμβαίνει.
Τα σημάδια που ακολουθούν δεν είναι τα μόνα αλλά και ούτε, εγγυημένα, αποτελούν ασφαλείς αποδείξεις κακοποίησης. Είναι όμως σημάδια τα οποία δεν μπούμε να αγνοήσουμε έστω κι αν κάποιες εικασίες μπορούν να φαντάζουν ασφαλείς δημιουργώντας μας την ανακουφιστική ψευδαίσθηση ότι είναι απλά ιδιοτροπίες του παιδιού.
Ένα κακοποιημένο σεξουαλικά παιδί μπορεί:
Πολλοί γονείς μπορεί να αισθάνονται αβοήθητοι απέναντι σε έναν ενδεχόμενο κίνδυνο σεξουαλικής κακοποίησης. Δεν είναι όμως έτσι. Όπως προετοιμάζουμε τα παιδιά για να είναι έτοιμα για κάθε είδους πρόκληση έτσι μπορούμε να τα προετοιμάσουμε ενδυναμώνοντάς τα ώστε να αποφύγουν την σεξουαλική κακοποίηση αλλά κι αν πέσουν θύματα της να έχουν το θάρρος να μιλήσουν και να σταματήσει έγκαιρα. Μερικές σκέψεις που μπορούν να βοηθήσουν σε αυτό , χωρίς να αποτελούν συνταγολόγιο, είναι:
Πολλές φορές τα παιδιά μιλούν στο σχολείο, στους/στις εκπαιδευτικούς τους. Αυτό δεν είναι δείγμα ότι μας απορρίπτουν. Η ανάγκη του να μοιραστεί το παιδί το τραύμα του, δεν έχει υποχρεωτικό πλαίσιο. Ούτε είναι ντροπή για την οικογένεια ό,τι συνέβη στο παιδί και το έμαθαν κάποια πρόσωπα εκτός αυτής. Το σχολείο έχει όλες εκείνες τις παιδαγωγικές αλλά και νομικές συνθήκες και πόρους που μπορούν να ανακουφίσουν το παιδί κατά την αποκάλυψη και να στηρίξουν παιδιά και γονείς.
Ο πόνος, ο φόβος, το άγχος και το μακροχρόνιο τραύμα που προκαλείται στο παιδί - θύμα σεξουαλικής κακοποίησης είναι σε ασύλληπτα μεγέθη. Δεν ξέρουμε καν το χρόνο που θα χρειαστεί το παιδί να ξεπεράσει την κακοποίηση. Γι’ αυτό, αν το παιδί μας είναι θύμα, ξέροντας ότι δεν είναι δικό μας φταίξιμο ή του παιδιού, το στηρίζουμε, το ακούμε και ζητάμε βοήθεια από ειδικούς επιστήμονες. Το να είσαι θύμα δεν είναι ντροπή. Το άτομο που είναι θύτης έχει διαπράξει το έγκλημα. Όχι το παιδί ή οι γονείς του.
Ο πόνος ο δικός μας, οι ενοχές μας και η απόγνωσή μας, όταν ξεπηδήσουν, πρέπει κι εμείς να τα αποθέσουμε στα χέρια ειδικών. Αν είμαστε εμείς δυνατοί γονείς, μπορούμε να είμαστε το στήριγμα και το ήρεμο καταφύγιο για το κακοποιημένο παιδί.
Γονείς κι εκπαιδευτικοί μιλάμε, ενημερώνουμε, παρατηρούμε, συνδιαλεγόμαστε μεταξύ μας για το παιδί. Είμαστε εμείς που θα προστατέψουμε και θα στηρίξουμε το κάθε παιδί.
* Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής