Έρευνα PIRLS 2021: Ικανοποίηση και επαίνους αλλά και ώρα για προβληματισμό και δράση

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΠΥΡΟΥ*

Δικαιολογημένα χαμόγελα και ικανοποίηση έφεραν τα αποτελέσματα της διεθνούς έρευνας  PIRLS  2021, μιας και η έρευνα αφορούσε στην ανάγνωση και κατανόηση κειμένου, δεξιότητα στην οποία υστερούσαμε σε προηγούμενες έρευνες.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η Κύπρος ξεπέρασε στις επιδόσεις της και αυτή τη φορά εμφανίζονται σαφώς βελτιωμένα σε σχέση με τα προηγούμενα που αφορούσαν την Κύπρο (μοναδική προηγούμενη συμμετοχή της ήταν το 2001, παρόλο που έχουν πραγματοποιηθεί 5 κύκλοι υλοποίησης). Η έρευνα παρέχει διεθνή συγκριτικά στοιχεία σχετικά με τις δεξιότητες ανάγνωσης και κατανόησης κειμένου των μαθητών/τριών Δ’ τάξης Δημοτικού και παράλληλα, εξετάζει επιμέρους παράγοντες που αφορούν τους ίδιους τους μαθητές/τριες, αλλά  και το οικογενειακό και σχολικό τους περιβάλλον, που παρουσιάζουν δυνητική σύνδεση με την επίδοση.

Παρόλο που τα θετικά αποτελέσματα για την Κύπρο ξεκίνησαν να διαφαίνονται και από άλλες  προηγούμενες έρευνες (PISA 2019, TIMSS 2015, 2019,…) και παρόλο επίσης που πολλοί υποστηρίζουν πως, τα διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα και οι συνθήκες διεξαγωγής της έρευνας δεν είναι άμεσα συγκρίσιμα (διαφορετική χρονιά σε κάποιες χώρες λόγω COVID για συλλογή των δεδομένων (βάση του προγραμματισμού σε κάποιες από τις χώρες  ή την επόμενη σχολική χρονιά σε άλλες)- πραγματοποίηση της έρευνας και  συλλογή δεδομένων σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή, κ.ά. ), και η σύγκριση μέσων όρων δεν είναι αρκετή για να αντικατοπτρίσει όλες τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ χωρών, δεν μπορούμε να μην τα δούμε και ως αποτελέσματα που καταδεικνύουν ότι εκπαιδευτικοί και μαθητές παράγουν το δικό τους έργο.   

Πέρα όμως από τους όποιους επαίνους, θα πρέπει, να είναι περισσότερο, η ώρα για προβληματισμό και δράση. Να εντοπίσουμε τα δεδομένα εκείνα που δηλώνουν τόσο τις δυνάμεις μας αλλά κυρίως και τις αδυναμίες μας,  έτσι ώστε να  βελτιώσουμε αυτές τις αδυναμίας, αλλά και τα πλεονεκτήματα μας  να τα ενδυναμώσουμε περισσότερο.

Πρέπει λοιπόν να δώσουμε θέση και χώρο σε αυτούς που έχουν την επιστημονική κατάρτιση να κάνουν τις αναλύσεις τους και να δώσουν τις παρατηρήσεις και τις εισηγήσεις τους. Ερωτήματα προς διερεύνηση πολλά:

1.   Ποιες είναι εκείνες οι πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί ή διαφοροποιηθεί από τα προηγούμενα χρόνια και έχουν αποδώσει;
2. Είχαν οι τάξεις στην Κύπρο με μικρότερους αριθμούς παιδιών  καλύτερα αποτελέσματα στην PIRLS,  όπως έχει δείξει και η τελευταία έρευνα της TIMSS;
3. Μαθητές που είχαν εκπαιδευτικούς με περισσότερη επιστημονική κατάρτιση και εξειδίκευση  είχαν καλύτερα αποτελέσματα στην έρευνα;
4. Παράγοντες όπως η στήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον, η σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού και διαθέσιμοι σχολικοί πόροι, το σχολικό κλίμα καθώς και η ασφάλεια και πειθαρχία στο σχολείο, συνδέονται με την επίδοση των μαθητών;

    Άλλα τόσα όμως τα ερωτήματα προς το ΥΠΑΝ που θα πρέπει να πάρει τις δικές του αποφάσεις και να καθορίσει τις δικές του πολιτικές. Θα μπορέσει λοιπόν το ΥΠΑΝ :

1. Να θεσπίσει πολιτικές για τη βελτίωση της ποιότητας των εκπαιδευτικών;
2. Να αναπτύξει  προγράμματα για την έγκαιρη διάγνωση και την παρακολούθηση των μαθητών σε κίνδυνο;
3. Να εισαγάγει αλλαγές στα εκπαιδευτικά προγράμματα που να προάγουν την αυτόνομη και βιωματική μάθηση, την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων, την καλλιέργεια κριτικού και δημιουργικού πνεύματος, την αποφόρτιση και αναδόμηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων ;
4. Να δώσει έμφαση σε θέματα διαχείρισης συμπεριφοράς;
5. Να διαθέσει επαρκείς ή ακόμη και περισσότερους εκπαιδευτικούς πόρους, στα σχολεία τα οποία μειονεκτούν;

Οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται στήριξη, ορθή επιμόρφωση και επαρκή χρόνο και πόρους για να μπορούν να στηρίξουν τόσο το σύνολο των μαθητών τους, όσο και αυτή τη μάζα των μαθητών που παρουσιάζονται ως αποτυγχάνοντες. Το πρώτο που το ΥΠΑΝ πρέπει να συνειδητοποιήσει είναι πως και η πιο μικρή στοχευμένη  επένδυση έχει  το πολλαπλάσιο όφελος της.

 Ας ξεκινήσουμε από σήμερα, για να είμαστε ακόμη πιο περήφανοι για τα επόμενα αποτελέσματα  των όποιων άλλων ερευνών  θα ακολουθήσουν.

*Εκπαιδευτικός(Εκπρόσωπος ΔΗ.ΑΝ.Α.- Πρόεδρος ΔΗ.ΚΙ. Δασκάλων-Νηπιαγωγών)