ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΛΕΚΚΟΥ*
Η έναρξη του κάθε σχολικού έτους είναι ένα σημαντικό ορόσημο. Το άνοιγμα των σχολείων σημασιοδοτεί μια μεγάλη χρονική περίοδο που κυριαρχούν τα σχολεία και οι συναφείς με αυτά δραστηριότητες και υποχρεώσεις. Η καθημερινότητα πολλών οικογενειών δορυφορείται γύρω από αυτά.
Επίσης κάθε χρόνο αυτές τις μέρες κορυφώνονται και οι συζητήσεις (όχι άδικα) για το πώς τα παιδιά θα ανταπεξέλθουν στο νέο σχολικό έτος, είτε πάνε πρώτη φορά στο σχολείο είτε συνεχίζουν είτε αλλάζουν βαθμίδα. Άρθρα γράφονται, συμβουλές δίνονται, εισηγήσεις ακούγονται.
Τι γίνεται όμως με τον άλλο σημαντικό εταίρο της εκπαίδευσης, τους γονείς; Συνήθως θεωρούμε το άγχος και την ανασφάλεια των γονέων ως κάτι παροδικό, ίσως και γραφικό. Οι ισοπεδωτικές νουθεσίες και η αποκαθήλωση των συναισθημάτων των γονέων είναι συχνά φαινόμενα. Δυστυχώς, ως ενήλικοι ενώ νοιαζόμαστε (μερικές φορές χειραγωγώντας) για τα συναισθήματα των παιδιών μας, αγνοούμε τα δικά μας. Έστω κι αν αυτά τελικά θα επηρεάσουν τα συναισθήματα των παιδιών, που τόσο προσπαθούμε να φροντίσουμε.
Ο αποχωρισμός είναι μια δύσκολη συνθήκη. Έστω κι αν αυτός είναι προγραμματισμένος και έχει να κάνει τη μετάβαση του παιδιού σε ένα γνώριμο και ασφαλές περιβάλλον, όπως είναι ή θα πρέπει να είναι, το σχολείο. Κάποιες φορές είναι κι αυτό το ίδιο το περιβάλλον που μας γεμίζει με άγχος. Αν το δικό μας πέρασμα από τα σχολεία ήταν μια περίοδος γεμάτη άγχος και ματαιώσεις φοβούμαστε ότι και τα παιδιά μας θα περάσουν το ίδιο δύσκολα.
Κάποιες φορές είναι η αίσθηση ότι εγκαταλείπουμε το παιδί μας σε χέρια αγνώστων, με τους/τις οποίους/οποίες θα συνδεθεί, είναι πηγή άγχους. Επίσης αν αυτό το πρόσωπο θα καταλάβει καλά το δικό μας παιδί όσο εμείς είναι μια άβολη απορία.
Η μετάβαση του παιδιού στη νέα βαθμίδα γίνεται με όλα τα εφόδια που έπρεπε να του έχει δώσει η προηγούμενη;
Οι πηγές του άγχους θα μπορούσαν να γεμίσουν σελίδα, αν όχι σελίδες. Ας προσπαθήσουμε να το δούμε θετικά όμως. Κατ’ αρχήν αποδεχόμαστε ότι είμαστε αγχωμένοι. Και το μοιραζόμαστε με όσους μπορούν να το καταλάβουν χωρίς να το απαξιώσουν: σύζυγο, σύντροφο, γονείς δικούς μας κι άλλους, φίλους ή φίλες, εκπαιδευτικούς που θα μπουν στη ζωή του παιδιού μας ή εκπαιδευτικούς από τον κοινωνικό μας περίγυρο.
Τα παιδιά μας πρέπει να έχουν την δική τους ευκαιρία να ζήσουν τη σχολική περίοδο ανεξάρτητα από την αντίστοιχη δική μας. Οι εκπαιδευτικοί δεν είναι πλέον (κι ούτε θέλουν να είναι) οι φορείς μιας καταδυναστευτικής εξουσίας και αυθεντίας πάνω στη γνώση. Το ότι εμείς περάσαμε δύσκολα δεν σημαίνει ότι και το παιδί μας θα περάσει κι αυτό. Το παιδί μας είναι άλλος άνθρωπος.
Ο/Η εκπαιδευτικός που θα συναντήσει το παιδί μας μπορεί να μην το ξέρει τόσο καλά όσο εμείς αλλά έχει την γνώση και την εμπειρία με περισσότερα παιδιά για να το αναγνωρίσει, να το αποδεχτεί και να προσπαθήσει να το αναπτύξει.
Είτε συνεχίζει στην ίδια βαθμίδα είτε αλλάζει, έχει το δικαίωμα να προσπαθήσει το ίδιο, να πετύχει ή να αποτύχει. Έχει το δικαίωμα να επιλέξει αν θα κάνει νέους φίλες και φίλες, έχει το δικαίωμα να βαρεθεί, να πειραματιστεί, να εδραιώσει καλές συμπεριφορές και να αναλάβει τις ευθύνες των συνεπειών που του αναλογούν για τις λανθασμένες.
Οι γονείς δεν είναι υποχρεωμένοι να γίνουν μέρος του προβλήματος που αντιμετωπίζει το παιδί τους (τσακωμός με κάποιο άλλο παιδί, διαφωνία με εκπαιδευτικό) αλλά και δεν πρέπει να τραβήξουν το παιδί στο δικό τους άγχος. Δεν κλέβουν την προσπάθεια και την επιτυχία του παιδιού (π.χ. διαβάζουμε για διαγώνισμα, πήραμε άριστα κλπ.)
Δηλώνουν παρόντες κι εκφράζουν τη διαθεσιμότητά τους για όταν το παιδί χρειαστεί όντως βοήθεια. Μην ξεχνάμε ότι πολλές φορές τα παιδιά να αναφέρουν κάτι απλά επειδή θέλουν να το συζητήσουν κι όχι για να βρουν οι γονείς λύσεις.
Κλείνοντας, όσοι ανησυχούν επειδή τα παιδιά τους δεν θέλουν να πάνε σχολείο μετά τις διακοπές, να σκεφτούν, πριν αγχωθούν, με πόσο κέφι επιστρέφουν οι ίδιοι στη δουλειά μετά από άδεια. Κι όσοι ανησυχούν για το ότι τα παιδιά αντιμετωπίζουν με άγχος την είσοδο στη γυμνασιακή ή λυκειακή εκπαίδευση, ας αναλογιστούν με τι συναισθήματα έκαναν εκείνοι την είσοδο τους σε κάποιο νέο εργασιακό περιβάλλον.
* Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής
Συγγραφέας των βιβλίων «Η εμπειρία της Συμβουλευτικής» και «Να μείνει μεταξύ μας», (Εκδόσεις ΦΥΛΑΤΟΣ)
