Ειδική Εκπαίδευση: μια ανοικτή πληγή που χρειάζεται άμεσα επούλωση!

ΤΗΣ ΝΕΦΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΝΤΑΡΤΕΝ*

Η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές που χρειάζονται και λαμβάνουν ειδική εκπαίδευση απαιτεί άμεση δράση και υποστήριξη. Είναι σημαντικό ωστόσο, να κατανοήσουμε σε βάθος τις ανάγκες τους, για να δώσουμε στους μαθητές με ειδικές ανάγκες την προσοχή και την υποστήριξη που χρειάζονται για να αναπτύξουν το πλήρες δυναμικό τους.

Απευθύνω γι’ αυτό, ανοικτή πρόσκληση στο σχολείο που εργάζομαι, σε όλους όσοι λαμβάνουν τις αποφάσεις που σχετίζονται με την ειδική εκπαίδευση και την εκπαίδευση των παιδιών που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού ή που έχουν άλλες ειδικές ανάγκες. Μόνο έτσι θα αντιληφθούν οι ιθύνοντες τη σοβαρότητα των ελλείψεων και παραλήψεων. Μια τέτοια επίσκεψη θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της ειδικής εκπαίδευσης και της ανάπτυξης αποτελεσματικών προγραμμάτων υποστήριξης.

Η εξασφάλιση του δικαιώματος των παιδιών στην εκπαίδευση δεν συνιστά το ίδιο με το να τους παρέχουμε το δικαίωμα να εκπαιδευτούν. Αυτή η διαφορά αναδεικνύει τη σημασία του να μην περιοριζόμαστε μόνο στην πρόσβαση στην εκπαίδευση, αλλά να συμμετέχουμε ενεργά στη διαδικασία εκπαίδευσης των παιδιών. Δυστυχώς, πολλές φορές αποτυγχάνουμε στο να παρέχουμε την κατάλληλη εκπαίδευση που χρειάζονται. Είναι απαραίτητο όχι μόνο να προσφέρουμε ευκαιρίες εκπαίδευσης, αλλά και να υποστηρίζουμε ενεργά και να διευκολύνουμε το εκπαιδευτικό ταξίδι αυτών των παιδιών.

Δυστυχώς η πραγματικότητα που ζούμε δεν συνάδει με τις πιο πάνω αρχές. Πολλοί εκπαιδευτικοί ειδικής γινόμαστε πολύ συχνά μάρτυρες της ελαφρότητας με την οποία αντιμετωπίζονται μαθητές και εκπαιδευτικοί. Έτσι, πολύ εύκολα σε ένα τμήμα ειδικής μονάδας, μπορεί στη πορεία της σχολικής χρονιάς να αυξηθεί ο αριθμός των μαθητών που φοιτούν εκεί, ξεπερνώντας κατά πολύ τα επιτρεπτά όρια για να προσφερθεί ποιοτική εκπαίδευση στους μαθητές. Παρόμοια φαινόμενα παρατηρούμε και στα Ειδικά σχολεία. Την ιδία ώρα δεν γίνεται ταυτόχρονη πρόνοια για ανάλογη αύξηση του  εκπαιδευτικού προσωπικού. Ζητήματα όπως η προσφορά επαρκής στήριξης στη λογοθεραπεία ή την ειδική εκπαίδευση των μαθητών αυτών εκκρεμούν, χωρίς να δίνεται άλλη λύση πάρα από το να επιφορτιστεί με αυτό το έργο το υπάρχον προσωπικό. Αυτό όμως στην ειδική εκπαίδευση είναι και αντιδεοντολογικό και αναποτελεσματικό.

Το βοηθητικό προσωπικό είναι επίσης σχεδόν πάντα όχι αρκετό για να καλύψει τις ανάγκες των παιδιών, ή για να υποβοηθήσει το έργο των εκπαιδευτικών. Άλλες φόρες το προσωπικό αυτό είναι και ανεπαρκές. Παράλληλα, η έλλειψη εκπαίδευσης και στήριξης των εκπαιδευτικών στη γενική τάξη για θέματα ενιαίας εκπαίδευσης, δημιουργεί επιπλέον προβλήματα. Έτσι, αντί να προχωρήσουμε προς μια ενιαία εκπαίδευση, βρισκόμαστε σε μια πορεία αποκλίνουσα. Αυτή η απόκλιση δημιουργεί σοβαρά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Το ΥΠΑΝ και οι πολιτικές του αναγκάζουν τους γονείς να ζητιανεύουν για τα αυτονόητα δικαιώματα των παιδιών τους, προσβάλλοντας έτσι την αξιοπρέπειά τους. Υποχρεώνονται να αναλώνονται σε άσκοπες γραφειοκρατικές διαδικασίες, διεκδικώντας το αυτονόητο δικαίωμα των παιδιών τους στην εκπαίδευση. Η κατάσταση κάποτε είναι τόσο αστεία όσο και τραγική, καθώς η γραφειοκρατία παρεμποδίζει την απρόσκοπτη πορεία προς την εκπαίδευση και προκαλεί ανησυχία και απογοήτευση σε γονείς, παιδιά και εκπαιδευτικούς.

Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις, όπου η άρνηση των γονέων να αποδεχθούν ότι το παιδί τους χρειάζεται βοήθεια, παρεμποδίζει το δικαίωμα των παιδιών σε μια ποιοτική εκπαίδευση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, νίπτοντας τας χείρας τους οι ανώτεροι, αφήνουν το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς με δεμένα χέρια να διαχειριστούν την κατάσταση. Είναι πραγματικά απαράδεκτή και απαιτεί δραστικά μέτρα για να διορθωθεί αυτή η κατάσταση.

Σε πρόσφατη παρέμβασή της η Πρόεδρος της ΠΟΕΔ, κα. Μύρια Βασιλείου τόνισε την ανάγκη για επαρκή στελέχωση στις θέσεις Συμβούλων Ειδικής και συνδετικών λειτουργών, Ειδική. Θέσεις απόσπασης όπως οι πιο πάνω, είναι άκρως απαραίτητες και ιδιαίτερα σημαντικές. Δυστυχώς υπάρχει ιδιαίτερο έλλειμμα στον τομέα των αποσπάσεων, που αφορούν στην Ειδική, με αποτέλεσμα ο όγκος εργασίας να γονατίζει τα ατόμων που αναλαμβάνουν τελικώς τις ελάχιστες θέσεις, ώστε να αδυνατούν κάποιες φορές να βοηθήσουν επαρκώς τις σχολικές μονάδες και τα παιδιά.

Η πιο πάνω επισήμανση αγγίζει ωστόσο, μόνο την κορυφή του παγόβουνου όσο αφορά στις ελλείψεις στην ειδική εκπαίδευση. Υπάρχουν, παράλληλα, πολλά άλλα προβληματικά ζητήματα -πέραν της υποστελέχωσης - που πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα. Η έλλειψη υλικοτεχνικών πόρων, η ανεπαρκής επιμόρφωση του προσωπικού, το κουτσούρεμα στις ώρες που δικαιούνται για ατομική και εξειδικευμένη στήριξη οι μαθητές. Όλα αυτά συνυπολογιζόμενα οδηγούν στην ελλιπή εκπαίδευση των παιδιών και στην ψυχική και σωματική εξουθένωση των εκπαιδευτικών, που αισθάνονται ότι παλεύουν μόνοι.

Η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων απαιτεί συνεκτικές και συντονισμένες προσπάθειες από όλους μας. Κυρίως όμως απαιτούν από το ΥΠΑΝ, την Πολιτεία και τα κέντρα αποφάσεων να δράσουν υποστηρικτικά και αποτελεσματικά λαμβάνοντας τολμηρές αποφάσεις. Είναι καθήκον τους να το πράξουν προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για όλους τους μαθητές.

*Ειδική Εκπαιδευτικός

Μέλος του Δ.Σ ΠΑΔΕΔ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ.