ΤΗΣ ΒΙΑΝΑΣ ΕΡΙΚΣΣΟΝ*
Στις 26 Φεβρουαρίου το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας με εγκύκλιό του προς όλα τα σχολεία Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης ανακοίνωσε τη σύσταση Διατμηματικής Επιτροπής η οποία προτείνει δράσεις για τη θλιβερή επέτειο των 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή. Στόχος της επιτροπής, όπως αυτός ορίζεται στην εγκύκλιο, είναι «να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη των γεγονότων και των συνεπειών της τουρικής εισβολής...να γνωρίσουν οι νέες γενιές τον τόπο μας, να καλλιεργήσουν την αγάπη για τα κατεχόμενα μέρη μας και να συμβάλουν, με τις δικές τους δυνάμεις, στις προσπάθειες για επανένωση της πατρίδας μας και επιστροφή στις πατρογονικές μας εστίες». Στην εγκύκλιο τονίζεται επίσης ότι στο πλαίσιο του υπό έμφαση στόχου «Γνωρίζω, Δεν Ξεχνώ, Διεκδικώ» θα αναδειχθούν οι επί σειρά αγώνες του ελληνισμού για ελευθερία, του ξεριζωμού, της προσφυγιάς και την επιβίωση του Ελληνισμού στο πέρασμα των αιώνων.
Η πιο πάνω εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας αναδεικνύει τη σημασία της ιστορικής εκπαίδευσης των παιδιών. Η γνώση των γεγονότων της τουρκικής εισβολής είναι σημαντική για την κατανόηση του παρελθόντος, της διαμόρφωσης του παρόντος, του τρόπου ζωής και της ταυτότητας του κυπριακού λαού. Είναι επίσης σημαντική για την κατανόηση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών.
Είναι όμως αναγκαίο να κατανοήσουμε ότι η μάθηση των γεγονότων που προηγήθηκαν της τουρκικής εισβολής αποτελεί θεμελιώδες μέρος της πλήρους κατανόησης της ιστορίας του τόπου μας και της διαμόρφωσης μιας όσο πιο δίκαιης και αντικειμενικής αντίληψης των γεγονότων. Ο ιστορικός γραμματισμός των παιδιών απαιτεί μελέτη και ανάλυση όλων των γεγονότων, χωρίς μισές αλήθειες και επιλεκτικές αφηγήσεις. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν μια ολοκληρωμένη και διαφανή κατανόηση της ιστορίας του τόπου μας, καθιστώντας τα ικανά να αναλύουν, να κρίνουν και να συμβάλλουν στη δημιουργία ενός ιστορικά καλύτερου μέλλοντος.
Η ολιστική και ολοκληρωμένη διδασκαλία των γεγονότων της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας δεν εξυπηρετεί μόνο την αποτελεσματική κατανόηση του παρελθόντος, αλλά είναι επίσης κρίσιμη για τη δημιουργία ενός καλύτερου, πιο ειρηνικού μέλλοντος. Η ιστορική αλήθεια δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραποιείται ή να αποκρύβεται για πολιτικούς σκοπούς. Η εκπαίδευση οφείλει να αναδεικνύει την πλήρη εικόνα των γεγονότων, συμπεριλαμβανομένων των διαφορετικών προσεγγίσεων και απόψεων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η ανάλυση των γεγονότων που προηγήθηκαν της τουρκικής εισβολής, από τη μέρα ίδρυσης της κυπριακής ανεξαρτησίας, στις διακοινοτικές ταραχές του 63-64 και το πραξικόπημα, είναι ουσιώδης για την πλήρη κατανόηση του πλαισίου στο οποίο εκδηλώθηκε η εισβολή.
Πέραν της ανάλυσης των ιστορικών γεγονότων, είναι εξίσου σημαντικό να τονίσουμε ότι ο φετινός στόχος όπως έχει ανακοινωθεί στην εγκύκλιο παραγνωρίζει εντελώς τον στόχο για «ειρηνική συνύπαρξη και συμβίωση μεταξύ όλων των κατοίκων του νησιού» όπως αυτός καταγράφεται στην τελευταία Εγκύκλιο του Υπουργείου του 2016 αναφορικά με το «Γνωρίζω, Δεν ξεχνώ, Διεκδικώ». Οι εκπαιδευτικές πολιτικές που υιοθετούνται από ένα κράτος αποτελούν καίριο παράγοντα στον καθορισμό της κατεύθυνσης της παιδείας και κατά συνέπεια, του μέλλοντος της κοινωνίας του. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται σχετικά με το ποια ιστορικά γεγονότα θα επισημανθούν και πώς θα ερμηνευθούν στα εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην κατανόηση του παρελθόντος και την παραγωγή συλλογικής μνήμης.
Το Υπουργείο Παιδείας εξακολουθώντας να παραβλέπει την Τουρκοκυπριακή κοινότητα, προωθεί μια μονοδιάστατη προσέγγιση της ιστορικής αλήθειας η οποία μπορεί υποσυνείδητα να καλλιεργήσει τον εθνικισμό και το μίσος προς αυτή. Καλούμενο να αναστοχαστεί την προσέγγιση που έχει υιοθετήσει, το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να επιδιώξει τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού περιβάλλοντος που θα προάγει την ιστορική κριτική σκέψη και την ανάπτυξη ολοκληρωμένων προσεγγίσεων του παρελθόντος. Η εκπαίδευση πρέπει να διδάσκει στους νέους πολιτες όχι μόνο τα γεγονότα της ιστορίας, αλλά και να τους ενθαρρύνει να ερευνήσουν, να αναρωτηθούν και να αναλύσουν τις διάφορες πτυχές και ερμηνείες των ιστορικών γεγονότων. Αυτό θα ενισχύσει την ικανότητά τους να αντιληφθούν τις πολυπλοκότητες της ιστορίας και να αναπτύξουν μια κριτική σκέψη βασισμένη σε αντικειμενικά και πολυφωνικά ερείσματα. Μέσα από αυτήν την προσέγγιση, τα νέα παιδιά θα είναι σε καλύτερη θέση να γίνουν οι ειρηνοποιοί του μέλλοντος, ικανοί να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του παρελθόντος με σοβαρότητα, σεβασμό και κατανόηση.
Εάν το Υπουργείο Παιδείας επιθυμεί πραγματικά να συμβάλει στις «προσπάθειες για επανένωση της πατρίδας μας και να καλλιεργήσει την αγάπη των παιδιών για τα κατεχόμενα μέρη», τότε πρέπει να αναλάβει ενεργό ρόλο και να αναπτύξει ουσιαστικές δράσεις προς αυτή την κατεύθυνση, προωθώντας τη διαρκή αναζήτηση της αλήθειας και της δικαιοσύνης αφενός, προάγοντας την κατανόηση, την ειρήνη και τη συνύπαρξη όλων των κοινοτήτων του νησιού αφετέρου.
Εκπαιδευτικός Δημοτικής Εκπαίδευσης
