Kαι της ικανοποίησης της εργασίας στο εκπαιδευτικό σύστημα
ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ*
Η οργανωσιακή ή οργανωτική ψυχολογία όπως αναφέρεται στην “Organizational Psychology Degrees.com”[1] είναι το πεδίο της ψυχολογίας που αφορά την ανθρώπινη συμπεριφορά και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ ανθρώπων στον χώρο εργασίας. Συχνά αναφέρεται ως Βιομηχανική και Οργανωτική Ψυχολογία ή Β/Ο ψυχολογία. Οιιειδικοί σε αυτό τον τομέα εφαρμόζουν ψυχολογικές αρχές και πρακτικές για να επιλύσουν προβλήματα και να βελτιώσουν την αίσθηση κοινωνικής συνοχής ανάμεσα σε ανώτερους και προσωπικό, καθώς και μεταξύ συναδέλφων.
Βοηθούν τους επαγγελματίες ανθρώπινου δυναμικού να προσλάβουν τους κατάλληλους υπαλλήλους και να τους αντιμετωπίσουν με σεβασμό. Βοηθούν τον οργανισμό να τοποθετήσει αποτελεσματικά το προσωπικό του, να κινητοποιήσει τους εργαζομένους του και να δημιουργήσει θετικές πολιτικές εργασίας. Επιπλέον, βοηθούν τους οργανισμούς να επιτύχουν οργάνωση δομής και να μελετήσουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες των καταναλωτών.
Η Β/Ο ψυχολογία μελετά πώς συμπεριφέρονται οι άνθρωποι στο περιβάλλον εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των στυλ ηγεσίας με σκοπό να βελτιωθεί η παραγωγικότητα (productivity), η ικανοποίηση στη δουλειά (job satisfaction), τη συνολική ευημερία (well-being) των εργαζομένων. Επίσης οι ειδικοί σε αυτόν τον τομέα μπορούν να βοηθήσουν τους οργανισμούς να αξιολογήσουν και να αναπτύξουν αποτελεσματικά στυλ ηγεσίας και στρατηγικές για να ελαχιστοποιήσουν συγκρούσεις στο εσωτερικό τους.
Έρευνες στο πεδίο, αναφέρουν πως οι εργασιακές συμπεριφορές πρέπει να παρατηρούνται, να περιγράφονται και να εξηγούνται, καθώς και να προβλέπονται και να αλλάζουν (Schaper, 2019; Conte & Landy, 2019). Επίσης αναφέρουν πως η διαχείριση του εργαζομένου καθώς και το πώς μπορεί να λειτουργεί ο κάθε εργαζόμενος αποτελεσματικά από τη δική του ψυχολογική οπτική γωνία (Campbell, 2002) είναι ένα σημαντικό κομμάτι της Β/Ο ψυχολογίας. Το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Έρευνας & Εκπαίδευσης[2] αναφέρει σχετικά ότι σύμφωνα με τη Θεωρία των κινήτρων του Herzberg οι εργαζόμενοι που λαμβάνουν κίνητρα εργάζονται πιο αποτελεσματικά.
Στην Ευρώπη η Β/Ο ψυχολογία είναι μέρος των σπουδών του “Business” και παρακολουθείται από φοιτητές που ειδικεύονται στη Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού ή στις Εργασιακές Σχέσεις. Καθώς όμως ο τομέας των Επιχειρήσεων και οι αρχές του έχουν διεισδύσει και στην Εκπαίδευση με αρκετές εκπαιδευτικές πολιτικές να εξαρτώνται από οικονομικά κριτήρια, η ένταξη της Β/Ο ψυχολογίας και στον τομέα της Εκπαίδευσης θεωρείται ως αναγκαιότητα.
Το ανθρώπινο Δυναμικό το οποίο εργάζεται στον τομέα της Εκπαίδευσης έχει αυξηθεί σημαντικά και η σωστή διαχείρισή του είναι το “κλειδί” για αύξηση της παραγωγικότητας και απόδοσής του. Συγκεκριμένα, μια τέτοια υιοθέτηση θα βοηθήσει στην αναγνώριση και το σεβασμό των ατομικών διαφορών. Αναγνώριση ότι τα άτομα στο πλαίσιο των οργανισμών διαφέρουν ως προς προσωπικότητες, δεξιότητες, στάσεις και αξίες και άρα οργάνωση με σεβασμό στη διαφορετικότητα. Οι ατομικές διαφορές επηρεάζουν τη συμπεριφορά, την κινητοποίηση και την απόδοση στο χώρο εργασίας όπως και το αποτέλεσμα γι αυτό πρέπει να λαμβάνονται υπόψην.
Η εισαγωγή της Β/ΟΨ θα βοηθήσει τα εμπλεκόμενα άτομα να κατανοήσουν καλύτερα πώς τα άτομα αντιλαμβάνονται και ερμηνεύουν το περιβάλλον τους, τις αξίες της δικαιοσύνης, της ισότητας και να κατανοήσουν πως αυτό επηρεάζει τη συμπεριφορά και τις αλληλεπιδράσεις τους στο χώρο εργασίας τους. Κατ’ επέκταση θα μπορέσουν να εφαρμοστούν πιο λειτουργικές πρακτικές. Επιπλέον, μέσα από τη μελέτη των παραγόντων που κινούν και διατηρούν το κίνητρο και την ικανοποίηση στη δουλειά, θα μπορούν να έχουν καλύτερη εικόνα πώς να κινητοποιήσουν το δυναμικό τους ώστε να εργάζεται με όρεξη.
Ειδικότερα η μελέτη των ποιοτικών και συμπεριφορικών χαρακτηριστικών των αποτελεσματικών ηγετών και διευθυντών στους οργανισμούς θα μπορεί να δώσει πληροφόρηση αναφορικά στις παραγωγικά λειτουργικές ενέργειες τους οι οποίες χρησιμοποιούν ανθρωπιστικές αρχές. Ταυτόχρονα θα αποτελεί δεδομένο ώστε με βάση αυτό να γίνονται συστάσεις προς το καλύτερο, να εφαρμόζονται σχετικά προγράμματα επιμόρφωσης και διαχείρισης προσωπικού όπως και δημιουργία των κατάλληλων πρακτικών.
Επιπρόσθετα, μέσα από τη Β/ΟΨ οι συμμετέχοντες επωφελούνται από τις γνώσεις των ειδικών περί ανάλυσης του περιβάλλοντος εργασίας, του πώς τα άτομα αλληλεπιδρούν μέσα σε ομάδες εργασίας και μαθαίνουν τρόπους με τους οποίους μπορούν να βοηθήσουν στο να δημιουργηθούν και να δομηθούν σωστά ομάδες για την επίτευξη κοινών στόχων, σε κάθε επίπεδο. Η μελέτη των κοινών αξιών, νορμών και πεποιθήσεων θα αποτελεί τη βάση στη διαμόρφωση οργανωσιακής κουλτούρας και το κλίματος. Με τον τρόπο αυτό θα κατανοηθεί και θα ενισχυθεί η διαδικασία της οργανωσιακής αλλαγής και ανάπτυξης.
Τέλος, οι γνώσεις των ειδικών θα βοηθήσουν στο σωστό σχεδιασμό θέσεων εργασίας καθώς και περιβαλλόντων εργασίας με απώτερο σκοπό τη βελτιστοποίηση της απόδοσης και της ευημερίας των εργαζομένων στην Εκπαίδευση. Θα βοηθήσουν ώστε να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν προγράμματα εκπαίδευσης για τη βελτίωση των δεξιοτήτων, γνώσεων και ικανοτήτων των εργαζομένων. Θα βοηθήσουν ώστε να παραχθούν πρακτικές οι οποίες θα προωθούν την προώθηση της ευημερίας των εργαζομένων και της ισορροπίας μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής των εργαζομένων τους.
*Εκπαιδευτικός
ΜΒΑ - Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού - Εργασιακές Σχέσεις
Οργανωσιακή και Σχολική Ψυχολογία
Διδακτορική Φοιτήτρια Πανεπιστημίου Λευκωσίας στις Επιστήμες της Αγωγής
