Εξετάσεις πρόσληψης εκπαιδευτικών: Ερωτήματα και προβληματισμοί

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ*

Σε προηγούμενο μας άρθρο ( https://paideia-news.com/poed/2023/11/11/dyo-diapistoseis-kai-dyo-eisigiseis-gia-toys-katalogoys-diorismoy-ekpaideytikon/) είχε επισημανθεί ότι δεν υπάρχουν σαφή επιστημονικά ευρήματα που να συνδέουν το επίπεδο γνώσεων των εκπαιδευτικών με την αποτελεσματικότητά τους στην τάξη. Αυτό κατέδειξε και η ανασκόπηση 60 ερευνών (Depaepe, Verschaffel & Kelchtermans, 2013)  που εντόπισαν ότι υπάρχουν διαφορετικά αποτελέσματα στο κατά πόσο η γνώση περιεχόμενου και η παιδαγωγική γνώση συνδέονται θετικά. Με άλλα λόγια δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο ένας εκπαιδευτικός που κατέχει το περιεχόμενο της γνώσης μπορεί να το διδάξει το ίδιο αποτελεσματικά. Επομένως, στην περίπτωση των εξετάσεων διορισίμων, δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ένας εκπαιδευτικός που γράφει άριστα (άριστη γνώση περιεχομένου) θα μπορεί να διδάξει (παιδαγωγική γνώση) στον ίδιο βαθμό.

Παρά τη διαφωνία μας στο κατά πόσο επιλέγονται οι πιο αποτελεσματικοί εκπαιδευτικοί, μέσω της συγκεκριμένης διαδικασίας εξετάσεων, ας εστιάσουμε σε κάποια δεδομένα, που προέκυψαν από τη «στατιστική επεξεργασία» των αποτελεσμάτων αλλά και τη διαδικασία ανάπτυξης των εξεταστικών δοκιμίων, τα οποία προκαλούν εντύπωση και δημιουργούν ερωτήματα. Το πρώτο ερώτημα και τα επιμέρους ερωτήματα αφορούν στη σύγκριση αποτελεσμάτων ανάμεσα σε διαφορετικές ειδικότητες εκπαιδευτικών. Το δεύτερο ερώτημα και τα επιμέρους ερωτήματα αφορούν στη σύγκριση αποτελεσμάτων ανάμεσα σε εξεταζόμενα μαθήματα σε μια ειδικότητα.

1^ο Ερώτημα:

Γιατί εντοπίζονται μεγάλες αποκλίσεις στα ποσοστά επιτυχίας μεταξύ των διαφορετικών ειδικοτήτων; Για παράδειγμα όσον αφορά στους δασκάλους, το ποσοστό επιτυχίας είναι κοντά στο 11% , ενώ το ποσοστό επιτυχίας στους νηπιαγωγούς είναι κοντά στο 50%. Γιατί αυτή η μεγάλη απόκλιση; Παρόμοιες αποκλίσεις εντοπίζονται και σε πολλές ειδικότητες της Μέσης Εκπαίδευσης. Είναι επιστημονικά σωστό να υπάρχουν τόσες μεγάλες αποκλίσεις; Η διαδικασία ανάπτυξης των εξεταστικών δοκιμίων (επιλογή των θεμάτων εξέτασης) και η στατιστική επεξεργασία που ακολούθησε δεν έπρεπε να αποτρέπει τέτοιο φαινόμενο;  Ή μήπως έγινε για να εξηγηθεί η άνοδος του 37% σε 40%;

2^ο Ερώτημα:

Γιατί παρατηρείται τόσο μεγάλη απόκλιση στον βαθμό επιτυχίας, ανάμεσα στα διάφορα εξεταζόμενα μαθήματα, για τον ίδιο υποψήφιο; Για παράδειγμα στους δασκάλους το συνολικό σκορ προκύπτει από τα αποτελέσματα των υποψηφίων  σε 4 μαθήματα. Εστιαζόμενοι στις εξετάσεις που αφορούν στα γνωστικά αντικείμενα των ελληνικών και των μαθηματικών,  στις τελευταίες εξετάσεις παρατηρείται μεγάλη απόκλιση.  Όσον αφορά στο γνωστικό αντικείμενο των ελληνικών σχεδόν το 49% των υποψηφίων έχουν επιτύχει (μέσος όρος 25 περίπου) ενώ όσον αφορά στο γνωστικό αντικείμενο των μαθηματικών μόνο  το 14% των υποψηφίων έχουν επιτύχει (μέσος όρος 17 περίπου). Προκαλεί εντύπωση αυτή η απόκλιση και δημιουργεί ερωτήματα για τη διαδικασία ανάπτυξης των εξεταστικών δοκιμίων.

Συμπερασματικά, φαίνεται ότι παρατηρούνται σοβαρά προβλήματα στη διαδικασία ανάπτυξης των εξεταστικών δοκιμίων καθώς επίσης και στη στατιστική επεξεργασία που ακολουθεί τη διόρθωση των γραπτών. Επίσης δεν είναι ξεκάθαρο ποσό στατιστικά σωστό είναι, να υπάρχουν τόσες μεγάλες αποκλίσεις στα αποτελέσματα είτε μεταξύ διαφορετικών ειδικοτήτων (ερώτημα 1^ο) είτε μεταξύ διαφορετικών αντικειμένων (ερώτημα 2^ο) για τον ίδιο εξεταζόμενο.

Σε κάθε περίπτωση τόσο το Νέο Σχέδιο Διορισμού στην εκπαίδευση (ΝΣΔΕ) όσο και η διαδικασία εξετάσεων, πάνω στις οποίες στηρίζεται, χρήζει πολλών αλλαγών και διόρθωση των πολλών στρεβλώσεων που το συνοδεύουν. Ακριβώς για αυτό τον λόγο, ανάμεσα σε πολλούς άλλους, και υπό τον κίνδυνο το 2027 να «ξεμείνουμε» από εκπαιδευτικούς, επιβάλλεται η διατήρηση του καταλόγου διοριστέων και μετά το 2027 καθώς επίσης και η άμεση διόρθωση των στρεβλώσεων που έχει το ΝΣΔΕ και ειδικότερα η διαδικασία εξετάσεων.

Πρόεδρος Ε.Ε ΠΟΕΔ ΠΑΦΟΥ

Μέλος Γραμματείας ΔΗΑΝΑ

Βιβλιογραφία

Depaepe, F., Verschaffel, L., & Kelchtermans, G. (2013). Pedagogical content knowledge: A systematic review of the way in which the concept has pervaded mathematics educational research. Teaching and Teacher Education, 34, 12–25. https ://doi.org/10.1016/j.tate.2013.03.001.