ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ*
Η ασφάλεια και υγεία στην εργασία αποτελεί θεμελιώδη πτυχή κάθε εργασιακού περιβάλλοντος, διασφαλίζοντας την προστασία των εργαζομένων τόσο από ατυχήματα όσο και από επαγγελματικές ασθένειες. Η δημιουργία ασφαλών συνθηκών εργασίας συμβάλλει όχι μόνο στην ευημερία των εργαζομένων αλλά και στην αύξηση της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας τους. Μέσω της εφαρμογής κατάλληλων μέτρων πρόληψης και εκπαίδευσης, οι εργοδότες μπορούν να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον όπου οι εργαζόμενοι αισθάνονται προστατευμένοι και υποστηριζόμενοι, μειώνοντας έτσι τα ποσοστά απουσίας και βελτιώνοντας την ψυχική τους υγεία. Επομένως, η επένδυση στην ασφάλεια και υγεία στην εργασία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχία και τη βιωσιμότητα κάθε οργανισμού.
Το Τμήμα Επιθεώρησης εργασίας είναι το κατ’ εξοχήν τμήμα αναφοράς για όλα τα υπόλοιπα τμήματα των υπουργείων. Στην ιστοσελίδα του αναφέρει “Σύμφωνα με τη διακήρυξη του Λουξεμβούργου σχετικά με την Προαγωγή της Υγείας στους Χώρους Εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η προαγωγή της Υγείας στους Χώρους Εργασίας (WHP) είναι μια συντονισμένη προσπάθεια των εργοδοτών των εργαζομένων και της Κοινωνίας με στόχο τη βελτίωση της υγείας και της ευεξίας των ανθρώπων στους χώρους εργασίας.
Αυτό επιτυγχάνεται με:
Τα παραπάνω λόγια μας αποδεικνύουν πως η προαγωγή της υγείας δεν είναι θέμα ιδιοτροπίας κανενός ατόμου ή ομάδας αλλά στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία έχει ιδρύσει “Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Προαγωγή της Υγείας στον Εργασιακό Χώρο (ENWNP)[2], από το 1996, μετά από πρωτοβουλία του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου για την Επαγγελματική Ασφάλεια και Υγεία της Γερμανίας (BAuA). Με απλά λόγια μέσα από τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημιουργούνται στρατηγικοί σχεδιασμοί τους οποίους αργότερα τα κράτη έχουν υποχρέωση να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν σχετικές πολιτικές διαχείρισης. Η Κύπρος είναι ανάμεσα σε αυτά τα κράτη και οι τα διάφορα υπουργεία, εκπρόσωποι του εργοδότη “Κυπριακή Δημοκρατία”, οφείλει να ακολουθήσει και να εφαρμόσει στρατηγικές ασφαλών συνθηκών εργασίας στους εργαζομένους τους με την ανάλογη σοβαρότητα.
Το αρμόδιο γραφείο στο υπουργείο Παιδείας έχει την ανάλογη υποχρέωση. Στην ιστοσελίδα τους αναφέρουν πως “Το Γραφείο έχει ως αποστολή του τη δημιουργία ενός ασφαλούς και υγιούς περιβάλλοντος για όλους τους εργαζόμενους στα εκπαιδευτικά ιδρύματα και υπηρεσίες, καθώς επίσης και τους μαθητές και μαθήτριες που φοιτούν στα δημόσια σχολεία. Παράλληλα, μεριμνά για την έγκαιρη και αποτελεσματική αντίδραση των σχολείων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.”.
Λαμβάνοντας υπόψη την κοινή ανακοίνωση της ΠΟΕΔ και της Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Ομοσπονδιών Συνδέσμων Γονέων Σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης[3] τις προηγούμενες μέρες η οποία αναφέρει πως “οι πολύ ψηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με τη σκόνη και την υγρασία, δημιουργούν τις πλέον ακατάλληλες συνθήκες για παιδιά, εκπαιδευτικούς και βοηθητικό προσωπικό ώστε να μπορέσουν να συμμετέχουν στη διαδικασία της μάθησης και ταυτόχρονα τίθεται σε σοβαρό κίνδυνο η υγεία τους.”, αποδεικνύεται πως η ασφάλεια και υγεία εκπαιδευτικών και μαθητών βρίσκεται σε κίνδυνο και άρα το αρμόδιο γραφείο δεν έχει προνοήσει για τις σχετικές ρυθμίσεις ασφάλειας εκπαιδευτικών και παιδιών.
Παρά τη μη διασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών εργασίας για τους εκπαιδευτικούς και ενώ οι προειδοποιήσεις για καύσωνα βρίσκονται σε όλα τα δελτία ειδήσεων το Υπουργείο Παιδείας αρκείται σε ετεροχρονισμένες ανακοινώσεις[4] αφού ήδη έχουν περάσει 2 εβδομάδες με πορτοκαλί προειδοποιήσεις από το Τμήμα Μετεωρολογίας. Επίσης, ενόψει της κόκκινης προειδοποίησης για την Παρασκευή 14 Ιουνίου 2024 και πάλι ετεροχρονισμένα, αφού ανακοινώθηκε μετά που τα σχολεία είχαν σταματήσει τη λειτουργία τους και άρα δεν υπήρχε η δυνατότητα οργανωμένης ενημέρωσης όλων των γονέων, κυρίως των μη Κυπρίων, αφού η 13η Ιουνίου είναι αργία για τα Δημοτικά.
Μάλιστα ενώ η επίσημη ανακοίνωση αναφέρεται στην παύση των μαθημάτων και την παραλαβή των μαθητών από τα σχολεία στις 10:45 π.μ, λογικά παίρνοντας άδεια από την εργασία τους για να εξυπηρετήσουν τις οδηγίες του ΥΠΑΝ το οποίο θεωρεί πως από τις 7:45π.μ ως τις 10:45π.μ οι αίθουσες διδασκαλίας τους θα είναι δροσερές και άρα μπορεί να διεξαχθεί το μάθημα κανονικά. Παραβλέποντας το θέμα της ταλαιπωρίας των γονέων, αυτή η δήλωση δείχνει στον κόσμο πως το αρμόδιο γραφείο δεν έχει εικόνα ή δεν αναγνωρίζει την εικόνα των θερμοκρασιών που έχουν οι αίθουσες διδασκαλίας τις τελευταίες εβδομάδες κατά τις ώρες 7:45π.μ ως τις 10:45π.μ., παρά τις ανακοινώσεις εκπαιδευτικών για ζαλάδες παιδιών, σπασμένες μύτες αλλά και λιποθυμίες εκπαιδευτικών.
Επιπρόσθετα, στα email των σχολείων η ίδια ανακοίνωση ζητά από τους εκπαιδευτικούς να παραμείνουν στα σχολεία και να περιοριστούν σε ένα κλιματιζόμενο χώρο, ανακοίνωση που εμπεριέχει στοιχεία τα οποία την καθιστούν ατυχή και δεν πείθουν ως προς την έγνοια του ΥΠΑΝ για την ασφάλεια των εκπαιδευτικών, αλλά και των παιδιών. Αντίθετα δείχνει πως δεν γνωρίζουν ποια και πόσα σχολεία ΔΕΝ διαθέτουν κλιματιζόμενους χώρους ενώ θα έπρεπε προσαρμόζοντας μάλιστα την ανακοίνωση ώστε να καλύπτει όλες τις ομάδες σχολείων για να είναι σωστή και όχι να περιορίζεται σε μία γενική δήλωση απλά για να δείξει πως ασχολήθηκε με το θέμα.
Επιπρόσθετα, αναδεικνύεται πως στο ΥΠΑΝ δεν γνωρίζουν ή δεν αναγνωρίζουν πως ένας εκπαιδευτικός ο οποίος θα κληθεί να κάνει μάθημα 4 περιόδους σε χώρο μη κλιματιζόμενο (βλ. αίθουσα διδασκαλίας) μέχρι τις 10:45 π.μ θα έχει ήδη ανεβάσει τη θερμοκρασία του σώματός του σε επικίνδυνα επίπεδα και συνεπώς η παρουσία του σε ένα κλιματιζόμενο χώρο αγνώστων διαστάσεων, με άγνωστο αριθμό συναδέλφων μετά από θερμική καταπόνηση δεν αποτελεί μέτρο προστασίας του αλλά επιπλέον κίνδυνο!
Άλλη παράλειψη θεωρείται το γεγονός πως η σύσταση αναφέρει τον περιορισμό των εκπαιδευτικών σε κλιματιζόμενη αίθουσα θεωρώντας πως αυτή η αίθουσα χωράει όλο το προσωπικό του σχολείου.
Δεδομένων των προαναφερόμενων μπορεί εύκολα κάποιος να διερωτηθεί κατά πόσο “όντως ενδιαφέρονται στο ΥΠΑΝ για την ασφάλεια και υγεία των εκπαιδευτικών ή απλά επιφανειακά ενδιαφέρονται να βγάλουν μίαν ανακοίνωση που να τους καλύπτει νομικά ασχέτως αποτελέσματος”. Η υγεία των εκπαιδευτικών αλλά και των παιδιών όμως δεν είναι διαπραγματεύσιμη και δεν έχει κανένας το δικαίωμα να “παίζει” με αυτή.
Είναι καιρός το ΥΠΑΝ να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν στο θέμα της ασφάλειας και υγείας των εκπαιδευτικών και να φερθεί αναλόγως. Κατά τη φετινή χρονιά είναι η δεύτερη ατυχής συνθήκη κατά την οποία οι εκπαιδευτικοί θεωρούνται αναλώσιμοι και αποδιοπομπαίοι τράγοι λόγω ελλιπών και ακατάλληλων μέτρων υποστήριξης της ασφάλειά τους εκ μέρους του ΥΠΑΝ.
Να θυμηθούμε την περίπτωση όπου τα σχολεία έλαβαν το email για τοποθέτηση βόμβας και κατ’ επέκταση έπρεπε τα παιδιά να βγουν στην αυλή για προστασία τους. Μπορεί να ήταν “νέο φαινόμενο” για τα κυπριακά δεδομένα, αλλά η πρόνοια για προστασία της ασφάλειας και υγείας εκπαιδευτικών και παιδιών δεν ήταν! Στα σχέδια Πολιτικής Άμυνας στις περιπτώσεις εχθροπραξιών, σεισμού, πυρκαγιάς και άρα λογικά και της ύπαρξης βόμβας στο σχολείο (είδος εχθροπραξίας) τα πρωτόκολλα προνοούν πως οι εκπαιδευτικοί έπρεπε να στείλουν τα παιδιά στα σπίτια τους για να εξασφαλίσουν την ασφάλειά τους. Εντούτοις κλήθηκαν να τα κρατήσουν στα σχολεία, ακόμη και σε σχολεία τα οποία δεν κατάφεραν οι πυροτεχνουργοί της αστυνομίας να επισκεφθούν (δηλώσεις εκπαιδευτικών) με αποτέλεσμα να παραμένουν σε κίνδυνο.
Μετά το Covid-19 η προαγωγή της ασφάλεια και της υγείας (σωματικής και ψυχικής) είναι υπέρτατης προτεραιότητας. Γι’ αυτό θα ήταν καλό το ΥΠΑΝ να στελεχώσει το ανάλογο τμήμα με το κατάλληλο προσωπικό, να απαιτήσει την ΑΜΕΣΗ δράση του αναφορικά στο χαρτοφυλάκιό του και να θέσει ως προτεραιότητά του την ασφάλεια και υγεία των εκπαιδευτικών. ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΝΑΛΩΣΙΜΟΙ ΚΥΡΙΟΙ, ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΕΧΟΥΜΕ ΠΙΣΩ ΜΑΣ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ ΟΤΑΝ ΜΑΣ ΒΛΕΠΟΥΝ ΝΑ ΥΠΟΦΕΡΟΥΜΕ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΣΑΣ! Η ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΑΣ!
*Εκπαιδευτικός Δημοτικής
MBA - Employee Relations - Human Resource Management
Organisational Psychology
School Psychology
Phd student of the University of Nicosia, Education Department
