Ένα χρόνιο ζήτημα που πρέπει να διορθωθεί
ΤΗΣ ΝΕΦΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ ΝΤΑΡΤΕΝ*
Η Ειδική Εκπαίδευση στην Κύπρο βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, καθώς μπαίνοντας στο 2025 το εκπαιδευτικό μας σύστημα εξακολουθεί να λειτουργεί χωρίς την καθοριστική θέση του Συμβούλου Ειδικής Εκπαίδευσης. Μια θέση που υπήρχε για χρόνια, ξαφνικά αλλά και αδικαιολόγητα σταμάτησε να προσφέρεται, αφήνοντας τον τομέα ακάλυπτο σε ένα από τα πιο σημαντικά του επίπεδα: την καθοδήγηση και υποστήριξη των ειδικών εκπαιδευτικών αλλά και των γενικών εκπαιδευτικών όπως και τα σχολεία γενικότερα.
Για αρκετά χρόνια, τουλάχιστον τρεις επαρχίες ήταν ουσιαστικά «ακέφαλες» στον τομέα της επίβλεψης και καθοδήγησης, αφού οι θέσεις επιθεωρητών/τριών ήταν ακάλυπτες. Παράλληλα, οι ανάγκες αυξήθηκαν σημαντικά, καθώς πολλοί νέοι συνάδελφοι έχουν εισέλθει στα σχολεία χωρίς εμπειρία στον δημόσιο τομέα και χωρίς σαφή καθοδήγηση ως προς τις διαδικασίες και τις πρακτικές της ειδικής εκπαίδευσης. Αυτή η έλλειψη καθοδήγησης δημιουργεί κενά στην ποιότητα της υποστήριξης που παρέχεται στα παιδιά και τις οικογένειες, ενώ επιβαρύνει δυσανάλογα τους ήδη έμπειρους συναδέλφους.
Η θέση του Συμβούλου Ειδικής Εκπαίδευσης, που παλαιότερα δημοσιευόταν με τη δυνατότητα για απόσπαση, ξαφνικά τερματίστηκε. Αν οι λόγοι πηγάζουν τελικά, κάτι που δεν ξεκαθαρίζεται από επίσημες πηγές, από την έλλειψη κονδυλιών τότε είναι αρκετά «φτηνή» δικαιολογία. Είναι ωστόσο, αδιανόητο το γεγονός ότι για έναν ολόκληρο κλάδο όπως η Ειδική Εκπαίδευση, που εξυπηρετεί μερικά από τα πιο ευάλωτα παιδιά, δεν διατίθενται τέσσερις θέσεις συμβούλων σε Παγκύπρια βάση. Την ίδια στιγμή, άλλες εκπαιδευτικές ειδικότητες και δευτερεύοντα μαθήματα, απολαμβάνουν την πολυτέλεια να έχουν τρεις και τέσσερις συμβούλους σε κάθε επαρχία.
Οι Σύμβουλοι Ειδικής Εκπαίδευσης διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην υποστήριξη και ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών που εργάζονται με μαθητές με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ορισμένες από τις βασικές αρμοδιότητες που καλύπτουν αφορούν:
• Καθοδήγηση στους νέους εκπαιδευτικούς για την εφαρμογή πρακτικών και μεθόδων διδασκαλίας που ανταποκρίνονται στις εξατομικευμένες ανάγκες των μαθητών.
• Παροχή υποστήριξης στις σχολικές μονάδες για την αποτελεσματική εφαρμογή των νομοθεσιών και πολιτικών που αφορούν την ειδική εκπαίδευση.
• Συντονισμό μεταξύ εκπαιδευτικών, θεραπευτών και οικογενειών για την εξασφάλιση της ολιστικής υποστήριξης των μαθητών.
• Συμβουλευτική καθοδήγηση σε πρακτικό επίπεδο για τη διαχείριση δύσκολων περιστατικών ή καταστάσεων.
Χωρίς την ύπαρξη συμβούλων, τα σχολεία συχνά μένουν χωρίς την απαραίτητη τεχνική υποστήριξη, ενώ οι εκπαιδευτικοί καλούνται να διαχειριστούν τις προκλήσεις μόνοι τους, χωρίς τα απαραίτητα εργαλεία και καθοδήγηση.
Το γεγονός ότι το Υπουργείο Παιδείας αρνείται να χρηματοδοτήσει τέσσερις ή και περισσότερες θέσεις για έναν τόσο κρίσιμο τομέα, ενώ επενδύει σε πολυάριθμους συμβούλους για άλλες, λιγότερο απαιτητικές ειδικότητες, δείχνει μια βαθιά αντίφαση στις προτεραιότητες του. Η Ειδική Εκπαίδευση δεν είναι πολυτέλεια αλλά δικαίωμα για τα παιδιά που την χρειάζονται, και η στήριξη του εκπαιδευτικού προσωπικού πρέπει να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα.
Η αποκατάσταση της θέσης Συμβούλου Ειδικής Εκπαίδευσης είναι επιτακτική ανάγκη. Η θέση αυτή πρέπει να δοθεί σε έμπειρους και καταρτισμένους συναδέλφους που κατανοούν τις προκλήσεις και τις ανάγκες του τομέα. Η καθυστέρηση στη δημιουργία αυτής της υποστηρικτικής δομής υπονομεύει την ποιότητα της εκπαίδευσης που λαμβάνουν τα παιδιά με ειδικές ανάγκες και επηρεάζει αρνητικά την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών.
Το Υπουργείο Παιδείας καλείται να αναγνωρίσει την σοβαρότητα του προβλήματος και να προχωρήσει άμεσα στη δημιουργία και στελέχωση των θέσεων Συμβούλου Ειδικής Εκπαίδευσης. Η επένδυση αυτή δεν αποτελεί μόνο μια θετική κίνηση για τους εκπαιδευτικούς αλλά και ένα βήμα προς ένα εκπαιδευτικό σύστημα πιο δίκαιο και αποτελεσματικό. Τα παιδιά δεν έχουν δικαίωμα απλώς να "συμμετέχουν" στην εκπαίδευση, αλλά έχουν δικαίωμα να εκπαιδευτούν ισότιμα και ουσιαστικά.
*Ειδική Εκπαιδευτικός
Μέλος του Δ.Σ ΠΑΔΕΔ Πρωτοπορία
