Με τους αγώνες και τα φωτεινά πεπραγμένα των σχολείων ή με τις φιλοδοξίες μιας μονομερούς ελίτ;
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΕΓΕΙΩΤΗ*
Η επανάληψη του αφηγήματος περί καμιάς αλλαγής στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού μας συστήματος αποτελεί πλέον σφάλμα συνδεδεμένο και με την ιστορία της Εκπαίδευσης. Επαναλαμβάνω χάριν αλήθειας τα παρακάτω:
Οι πρώτες εννέα αρχικές διαπιστώσεις του σχεδίου ελέγχονται. Δεν είναι όλες αληθείς πλήρως ούτε κρίνουν σε όλα δίκαια.
Η αναφορά περί απουσίας οποιασδήποτε βελτίωσης νομικά δεν αληθεύει. Υπήρχαν κανονιστικές αλλαγές .Η αποστολή των αξιολογικών εκθέσεων στο σπίτι, η δυνατότητα ανάγνωσης του υπηρεσιακού φακέλου, αποφάσεις του Ανωτάτου που επέφεραν αλλαγές και ρυθμίσεις από το 1995 ως το 1997, οι αλλαγές για την απουσία φραγμάτων, οι παράλληλες αλλαγές στην νομοθεσία προαγωγών, η διοικητική μεταρρύθμιση με την αύξηση των θέσεων προαγωγών τα έτη 2004 και κατοπινά, η προειδοποιημένη επίσκεψη επιθεωρητή. Οι ρυθμίσεις και οι πρακτικές για τη μονιμοποίηση των συναδέλφων. Η ερμηνεία του εύλογου χρονικού διαστήματος σε δεκαπέντε ημέρες η οποία αφαίρεσε από το Υπουργείο το δόλιο μαγείρεμα προαγωγών και την απόκρυψη φακέλων προαγωγών και μονιμοποιήσεων για μήνες και εξάμηνα.
Συνεχίζοντας χάριν αληθείας θα ήταν δημιουργικό στον διάλογο να σημειώσουμε πως οι αναφερόμενες ως εννέα αδυναμίες του υφιστάμενου σχεδίου (κατόπιν πολλών και ποικίλων πρακτικών και νομικών αλλαγών εκπαιδευτικού συστήματος αξιολόγησης) δεν αποτελούν από μόνη τη δήλωσή τους αδιαμφισβήτητο γεγονός.
Είναι στην ουσία τους διευκολυντικές επισημάνσεις για να οδηγηθούν οι παράμετροι αξιολόγησης εκεί που επιθυμεί μια μικρή ελίτ. Στη διασύνδεση της αξιολόγησης με την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών δια πλήθους σεμιναρίων και προγραμμάτων. Μια αντίληψη της προσωπικής ανάπτυξης από πολλού ξεπερασμένης από τις σχολές φιλοσοφίας και ανθρωπολογίας. Μια αντίληψη κάθετα συγκρουόμενη με την παιδευτική μας παράδοση.
Το κομβικό ερώτημα κατά την ταπεινή μας γνώμη μπροστά στον νέο κανονισμό Αξιολόγησης είναι το εξής:
Με τους αγώνες και τα φωτεινά πεπραγμένα των σχολείων ή με τις φιλοδοξίες μιας μονομερούς ελίτ;
Εξ όσων έχω αντιληφθεί στο Εκπαιδευτικό Σύστημα της Κύπρου παρουσιάζεται από δεκαετιών η φιλοδοξία μιας ελίτ να διοικήσει ή να καθυποτάξει στις ιδέες και τα οράματά της την Εκπαίδευση της Κύπρου με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Μία από τις προσφιλείς της μεθόδους αποτελεί η ανάπτυξη μιας μηδενιστικής ρητορικής σε σχέση με τα πεπραγμένα και τους αγώνες των σχολείων της Κύπρου και των εκπαιδευτικών τους. Ακολουθεί μια μέθοδο υπερπροβολής της εξειδίκευσης περί της διοικητικής πρακτικής, με σχεδόν στρατοκρατική προσήλωση στην αρχειακή τεκμηρίωση των πεπραγμένων. Μια υπερπροβολή που στοχεύει στη δίωξη της καλλιεργημένης συνολικής παιδείας και της σπουδής στην πλούσια παιδαγωγική μας παράδοση.
Η ελίτ αυτή κατάφερε να προσχωρήσει με έντεχνο εισοδισμό σε όλα σχεδόν τα ιδεολογικοπολιτικά σχήματα της Κύπρου και του πολιτικού της βίου. Ελλείψει κορυφαίων θεωρητικών της Παιδείας κατά τις τελευταίες δεκαετίες, τα κόμματα όλα σχεδόν υιοθέτησαν μεγάλο μέρος αυτού του οικονομίστικου, στατιστικού αφηγήματος .
Η κρίση των τελευταίων ετών είναι και αποτέλεσμα της επίδρασης που άσκησε αυτή η σκιώδης μεταρρυθμιστική "πρωτοπορία" πολυετώς σε όλα τα κέντρα αποφάσεων περί την εκπαίδευση αργά και μεθοδικά εδώ και τριάντα πέντε χρόνια, ροκανίζοντας και θρυματίζοντας την αντίληψη για κάθε θετική εικόνα γύρω από τη Δημόσια Εκπαίδευση του νησιού από την Προδημοτική μέχρι το Λύκειο.
Το ερώτημα κομβικό αυτές τις ημέρες. Η πρόταση αξιολόγησης του Υπουργείου ακολουθεί τις θεωρίες διοίκησης βιομηχανιών η υπηρετεί ένα φωτεινό όραμα εν μέρει έστω συμβατό με την κλασσική και ελληνοκεντρική μας παιδεία στην οικουμενική της διάσταση; Προετοιμάζει μια οδό παιδευτική για την εκπαίδευση μας ή εξυπηρετεί την λογιστική και μηχανιστική ατζέντα μιας φιλόδοξης ολιγαρχίας;
Η ΠΟΕΔ απέναντι σε αυτό το ερώτημα έχει τις εξής διεξόδους:
1. Προχωρεί σε εκτεταμένη ενημέρωση όλων των μελών της. Η εκπαιδευτική μας κοινότητα είναι εν μέρει και αποσπασματικά ενήμερη. Η ενημέρωση και η ανάπτυξη διαλόγου θα ορίσουν μια περισσότερο διαλογοκεντρική οδό για το Υπουργείο της Παιδείας, την ηγεσία και τους λειτουργούς τους εμπλεκόμενους με τη σύνταξη του Κανονισμού Αξιολόγησης.
2. Η ΠΟΕΔ και οι Εκπαιδευτικές Κινήσεις έχουν καθήκον να μελετήσουν με προσοχή και συγκέντρωση την πρόταση του Υπουργείου. Αν πίσω από τα λεκτικά της πυροτεχνήματα και την αυτασφάλεια της κρύβει ναρκοπέδια για την εκπαιδευτική και μαθησιακή καθημερινότητα των Δημοτικών Σχολείων και των Νηπιαγωγείων να το σημειώσουν και με επιμονή να ζητήσουν αλλαγές και θετικές προσαρμογές. Ιδιαίτερα απέναντι στον καταιγισμό καταρτίσεων να τονίσουν πως το Υπουργείο βρίσκεται μπροστά σε έναν από τους πλέον υπερκαταρτισμένους κλάδους στο επίπεδο των μάχιμων εκπαιδευτικών και άρα αλλού και σε άλλα πεδία της παιδευτικής πράξης θα πρέπει να κατευθυνθεί για να επιτύχει πρακτικές και ουσιαστικές αλλαγές.
3. Αν όντως ο νέος κανονισμός θα δυναμιτίσει το ειρηνικό κλίμα των σχολείων των τελευταίων ετών. Τότε να τολμήσουν να σημειώσουν ό,τι δεν φωτίζει, ό,τι καταστρέφει, ό,τι κομίζει οπισθοδρόμηση. Η επισήμανση στο Υπουργείο σε ποια σημεία δεν συμβαδίζει στον Κανονισμό με τις επιτυχίες και τα σημεία προόδου της Παιδείας και της αγωγής των σχολείων της Κύπρου, τι θα θρυμματίσει επιτεύξεις των σχολείων μετακινώντας το επίκεντρο από την μάθηση των παιδιών στη στατιστική και τις συνεχείς μετρήσεις επί των διδασκόντων πολύ θα στηρίξει και την οπτική που αναζητεί η ηγεσία του Υπουργείου. Αυτή η κίνηση από την ΠΟΕΔ θα βοηθήσει το Υπουργείο να εξέλθει από την εμμονική θεωρητικολογία στη φωτεινή πράξη και πρωτοβουλία πράξης και φωτισμού.
4. Χωρίς να αρνηθούν να σημειώσουν τα όποια θετικά να τονίσουν πως τα ασφυκτικά πιθανόν προαποφασισμένα χρονοδιαγράμματα οδηγούν σε ρήξεις μακριά από τον διάλογο αληθινής επικοινωνίας με στόχο το κοινό καλό.
5. Ξεχωριστά ως ΠΟΕΔ να ενημερώσουμε την ομάδα των μελών μας που θα αποτελέσουν την πρώτη ομάδα αξιολογουμένων με το νέο σύστημα και όσους πιθανόν να επηρεαστούν στη μεταβατική ή την αμέσως επόμενη χρονική περίοδο.
6. Η συνεχής αναφορά σε απολύσεις και παραπομπή σε προγράμματα στήριξης επιβάλλουν στην Οργάνωση των Εκπαιδευτικών την καλή ανησυχία για τυχόν μαζικές παραπομπές ή απολύσεις και διαπομπεύσεις νεαρών ή μάχιμων εκπαιδευτικών με βάση πρόνοιες του νέου κανονισμού, οι οποίες προδίδουν πιθανόν άγνοια από τους συντάκτες κορυφαίων νομοκανονιστικών ρυθμίσεων, καθώς και τα περιγράμματα που ορίζει το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, αλλά και αποφάσεις Διεθνών Δικαστηριών εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας για τα δικαιώματα των ασθενών.
7.Η ΠΟΕΔ επιβάλλεται να κοινοποιήσει την πάγια θέση της έναντι της αστυνομευτικής προσέγγισης επί των δασκάλων και της κουλτούρας που υπερβαίνει την ποιοτική βελτίωση της εκπαίδευσης χάριν μιας εισαγόμενης κουλτούρας εμπορικής, βιομηχανικής εμπνεύσεως, διοίκησης οικονομικών μονάδων. Κουλτούρας τιμωρητικής και γραφειοκρατικής για την οποία η ΠΟΕΔ αγωνίστηκε με σύμπνοια για να την καταστήσει ανθρώπινη ,δημοκρατική, παιδευτική και απελευθερωτική από τον ακραίο παλαιοκομματικόν επιθεωρητισμόν, ο οποίος τρομοκρατούσε και είχε άλλες αφετηρίες μακριά από την αγάπη της παιδείας και της στήριξης όλων των παιδιών της Κύπρου. Τέλος, έχουμε καθήκον να σημειώσουμε πως κανονικά και νομικά θα έπρεπε να λαμβάνει χώρα στα πλαίσια της ΜΕΠΕΥ για να προστατεύεται η ΠΟΕΔ από την παγιωμένη πλέον τακτική του Υπουργείου Παιδείας από δεκαπενταετίας να αυθαιρετεί και να ορίζει παράδοξα χρονοδιαγράμματα και να ονοματίζει θεσμικό διάλογο τους δικούς του μονολόγους σε συναντήσεις χωρίς πρακτικά. Το σφάλμα αυτό οδήγησε την εκπαίδευση σε πολλές περιπέτειες. Ενώ το καταστατικό της ΜΕΠΕΥ δεσμεύει και τα δύο μέρη σε νόμιμες διαδικασίες και σε λογικά χρονοδιαγράμματα και στην προσφυγή σε διαιτησία στο Διεθνές Γραφείο Εργασίας, διαδικασία που έχει συναιτήσει πολλές κυβερνήσεις παγκοσμίως σε θέματα συνοπτικών και αυθαίρετων εργασιακών διαδικασιών.
Ώρα διαλόγου λοιπόν μακριά από κεκρυμμένες ατζέντες για το καλό όλων και πρωτίστως για το καλό των μαθητών και των λειτουργών της Εκπαίδευσης μας.
Παιδείαν διακονούμεν και όχι ολιγάριθμες ελίτ.
*Εκπαιδευτικός ..Συγγραφέας
