Οι τρεις διαστάσεις της παιδείας και η σωτηρία της κοινωνίας μας σύμφωνα με τον Παναγιώτη Περσιάνη
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΕΓΕΙΩΤΗ*
Όταν μιλούμε για παραβατικότητα στην Κοινωνία και την Εκπαίδευση συχνά αποφεύγουμε χάριν απλουστεύσεως τον διάλογο για τις πολύ γνωστές σε αρκετούς ρίζες του φαινομένου.
Μία από τις βασικές γενεσιουργές αιτίες ήταν και είναι το ακραίο πάθος της φιλαργυρίας που οργάνωσε ένα ολόκληρο σύστημά οικονομικής εκμετάλλευσης και αφαίμαξης των παιδιών μας ως καταναλωτικών μονάδων.
Ιδιαίτερα με την ανάπτυξη της πληροφορικής, του διαδικτύου, της κινητής τηλεφωνίας και της πολυκαναλικής δορυφορικής και ψηφιακής τηλεόρασης η μαθησιακή ετοιμότητα, η παιδική και η εφηβική συγκέντρωση, η ομορφιά των παιδικών και εφηβικών ετών κυριολεκτικά πολυβολήθηκε και βομβαρδίστηκε εγκληματικά και καταστροφικά.
Τα συμφέροντα όμως είναι μεγάλα και πολυεθνικά για αυτό αλλού γυρεύουμε εξιλαστήρια θύματα και αποδιοπομπαίους, μόνιμους, ενόχους και εύκολους συνήθεις στόχους.
Η τραγική κατολίσθηση της μαθησιακής ετοιμότητας και της αγωγής των μαθητών λόγω της αυξανόμενης κοινωνικής παθογένειας
Ας προχωρήσουμε ξανά στην απαρίθμηση και ανάλυση της τραγικής κατολίσθησης της μαθησιακής ετοιμότητας και της αγωγής των μαθητών λόγω της αυξανόμενης κοινωνικής παθογένειας, την οποίαν κρυμμένη στο χαλί πολλοί εμπαθείς κατήγοροι υποκρίνονται πως δεν βλέπουν.
Εδώ και είκοσι χρόνια εμπλουτίσαμε τα χέρια των παιδιών ακόμη και νηπίων με κινητά και διαδικτυακές προσβάσεις. Υπεροπλίσαμε την λιανική αγορά με ενεργειακά ποτά τα οποία πλουτίζουν το εμπόριο και ζαλίζουν ακόμη και μαθητές Δημοτικού. Το εμπόριο αλκοόλ απογειώθηκε στις μικρές ηλικίες. Δεν θα γράψω για τα άλλα εξαρτησιογόνα. Για τις φτωχογειτονιές τις χωρίς αντισταθμίσματα θετικά για τους εφήβους. Είκοσι χρόνια καταιγιστικής παρουσίας κατά παντού της Κύπρου στοιχηματικών υποστατικών και καταστημάτων νόμιμου παίγνιου. Όλα αυτά δεν ευνόησαν το συνολικό κλίμα μάθησης και την αγωγή, την οποία πολλοί λαϊκιστές δίωξαν και διώκουν. Τιμούμε τον Παναγιώτη Περσιάνη αλλά ποτέ δεν μελετήσαμε όσα εγκαίρως έγραψε για την κοινωνική αγωγή στη Κύπρο και την υποβάθμιση της…..
«Είναι σημαντικό, επομένως, νομίζω, να γίνει μια προσπάθεια καλύτερης κατανόησης της έννοιας παιδεία και της σημασίας της για μια χώρα σαν την Κύπρο και τον λαό της και να τεθεί εντονότερα το ερώτημα σχετικά με τον βαθμό στον οποίο εκτιμά τελικά η κοινωνία μας την παιδεία.
Το θέμα της προσφοράς παιδείας είναι σύνθετο και περίπλοκο, γιατί δεν προϋποθέτει απλή διδασκαλία γνώσεων αλλά σύνθετες πνευματικές και συναισθηματικές διεργασίες από τον μανθάνοντα, όπως εμβάθυνση στη γνώση, αναστοχασμό, ενσυναίσθηση, εμπλουτισμό και καλλιέργεια της ψυχής, αισθητική καλλιέργεια, αυτοσυνείδηση και αυτοέλεγχο. Από την άλλη, είναι θέμα πολύ ευρύ, αφού έχει σχέση με την παράδοση, το ήθος ζωής και την κουλτούρα ενός λαού, καθώς και με τις αντιλήψεις του για τον άνθρωπο και την πολιτεία. Οι αρχαίοι Έλληνες μιλούσαν για «παιδαγωγούσα πολιτεία» και πίστευαν ότι στην παιδεία των πολιτών συνέβαλλαν σημαντικά τόσο οι νόμοι της πολιτείας, οι αποφάσεις των δικαστηρίων και οι πολιτικές συγκεντρώσεις και οι συνεδρίες της βουλής και του δήμου όσο και οι γιορτές και οι πανηγύρεις και οι θεατρικές παραστάσεις (ονομάζονταν διδασκαλίαι).
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η παιδεία περιλαμβάνει τρεις διαστάσεις: τη βαθιά καλλιέργεια του νου, την καλλιέργεια και τον εμπλουτισμό της ψυχής, και την καλλιέργεια ήθους, αυτοσυνείδησης και αυτοελέγχου.
Η καλλιέργεια του νου περιλαμβάνει, πρώτο, απόκτηση πλούσιου πνευματικού περιεχομένου, δεύτερο, κατανόηση και εκτίμηση του παρελθόντος και του εθνικού και παγκόσμιου πολιτισμού, τρίτο, υψηλή αίσθηση της αξίας του ανθρώπου και της ανθρώπινης ζωής και, τέταρτο, σεβασμό προς τον ορθό λόγο και το δίκαιο. Αυτός ο πνευματικός εξοπλισμός, που αποκτάται βέβαια με σφαιρική διά βίου παιδεία, μπορεί να βοηθήσει τους πολίτες να αποκτήσουν πνευματική ανεξαρτησία, να έχουν δηλαδή κριτική σκέψη, δική τους άποψη και να μπορούν να την αρθρώνουν, να κατανοούν καλύτερα τον κόσμο μέσα στον οποίο ζουν, καθώς και τη ζωή και το νόημά της, και να ζουν συνειδητά και ενεργά.
Η καλλιέργεια της ψυχής περιλαμβάνει την ευαισθητοποίηση και τον εξευγενισμό της ψυχής, τον συναισθηματικό εμπλουτισμό, τη συναισθηματική ωριμότητα και ευφυϊα και την αισθητική αγωγή. Η καλλιέργεια αυτή μπορεί να συμβάλει στην πληρότητα της ζωής που ζει κάποιος, γιατί με αυτή βρίσκει και άλλες πηγές χαράς και ευχαρίστησης πέραν της ικανοποίησης των κοινών φυσικών αναγκών και, επομένως, και στην αύξηση της προσωπικής ευτυχίας. Αρκεί να φανταστεί κανείς πόσο διαφορετικά νιώθει και τι αίσθηση της ζωής έχει ένας άνθρωπος που έμαθε να απολαμβάνει την ανάγνωση κλασικών βιβλίων, την ακρόαση βυζαντινών ύμνων και συναυλιών με έργα κλασικών μουσουργών, την παρακολούθηση θεατρικών έργων της ποιότητας των τραγωδιών του Σοφοκλή και του Σαίξπηρ και την αισθητική απόλαυση της ομορφιάς της φύσης και των εικαστικών τεχνών, σε σύγκριση με εκείνους που δεν έμαθαν αυτού του είδους τις πνευματικές χαρές.
Η τρίτη καλλιέργεια, δηλαδή η απόκτηση ήθους, αυτοσυνείδησης και αυτοελέγχου, αποτελεί προϋπόθεση για την ποιοτική αναβάθμιση της προσωπικής και κοινωνικής ζωής, τον εξανθρωπισμό και την υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής που να εναρμονίζεται προς τις αποδεκτές ηθικές αρχές της χώρας. Με την απόκτηση αυτοσυνείδησης και αυτοελέγχου ο άνθρωπος παύει να είναι έρμαιο των ενστίκτων και των στιγμιαίων παρορμήσεων του, ενεργεί με σοβαρότητα, σύνεση και περίσκεψη και αποφεύγει να προκαλεί οικογενειακές και κοινωνικές καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν σε άλλους, συχνά δικούς του ανθρώπους αλλά και στον εαυτό του, ψυχική αναστάτωση, μιζέρια και δυστυχία.
Η παιδεία και στις τρεις διαστάσεις της είχε πάντοτε μεγάλη σημασία, απέκτησε όμως πολύ μεγαλύτερη σήμερα στη σημερινή μετανεωτερική εποχή λόγω των πολλών μεταλλάξεων που έφεραν στον κόσμο οι νέες αντιλήψεις και στάσεις και κυρίως η εξαφάνιση του φόβου του Θεού ,του φόβου του ελέγχου της κοινωνίας και του φόβου της πολιτείας. Αυτή η εξέλιξη προκάλεσε φυσιολογικά στον σημερινό άνθρωπο φοβερό εγωιστικό ατομικισμό και την εντύπωση ότι δικαιούται απεριόριστη ελευθερία, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος των ανθρώπων να κάνουν κατάχρησή της προκαλώντας μεγάλη δυστυχία στους υπόλοιπους. Ειδικά στην Κύπρο, όπου διάφοροι παράγοντες και κυρίως η εισαχθείσα νέα κουλτούρα συνέβαλαν στην εγκατάλειψη του παλιού αγαπημένου κοινωνικού ιδανικού της ανθρωπιάς και στην πρόσληψη ενός παράλογου, παρανοϊκού και γελοίου εγωισμού, η ανάγκη για περισσότερη σοβαρότητα, μέτρο, αλληλοσεβασμό, «ανθρώπινη» συμπεριφορά, και επιδίωξη κάτι του υψηλού που να υπερβαίνει το προσωπικό συμφέρον, υπογραμμίστηκε ακόμα περισσότερο.»
Ύστερα η κρίση έφερε πρόσθετες δυσκολίες, σίτισης ένδυσης, προφύλαξης. Το κλίμα στα σπίτια σε αρκετές περιπτώσεις ήτο και είναι δύσκολο. Έλειπαν τα στοιχειώδη..
Τώρα έχουμε ανάγκη λόγο και πράξεις που να μορφοποιούν ελπίδα. Να ψηφιδώνουν όραμα το οποίο να αληθεύει. Να επαναφέρει τη σχέση μάθησης και τρόπου βίου.
Να ομιλεί ρωμαλέα συχνά για τους χαλαστάδες που ήταν και είναι για δεκαετίες στο απυρόβλητο
Η ευθύνη της Κυβέρνησης
Όταν η τοπικές μας κοινωνίες χειμάζονται από την απουσία ποιότητάς και καλλιέργειας......πολλοί στοχοποιούν τον πλέον αδύνατον κρίκο κατά περίσταση. Δεν αθωώνουμε τους γονείς και την όποια ευθύνη τους. Δεν αθωώνουμε ούτε τους ίδιους τους νέους αυτουργούς της βίας. Αναγνωρίζουμε πως ο αγώνας επιβίωσης δυσκόλεψε αρκετούς γονείς και παιδιά, μείωσε τον σωστικό διάλογο...Υπάρχει όντως μεγάλο μερίδιο ευθύνης σε νεαρούς ηγέτες ομαδοποιήσεων βίας. Τα ναρκωτικά όντως έχουν ριμάξει μερίδα του νεανικού πληθυσμού με αποτέλεσμα την καταστροφή του αυτοελέγχου και της συνειδήσεως .
Ας δούμε όμως τι έπραξαν οι μεγάλοι κρίκοι απέναντι στην βία και την παραβατικότητα των νέων.
Προ δύο ετών απευθυνόμενος στην παρούσα κυβέρνηση σημείωνα με ανησυχία. Η κυβέρνηση λαμβάνοντας ψήφους από τους νέους και τις νέες του τόπου για να επιτύχει την εκλογή της αναμένουμε να προχωρήσει σε έργα ουσιαστικά. Η στήριξη αυτή πολλαπλασίασε τις ελπίδες και την κριτική αντιμετώπιση των πεπραγμένων της κυβέρνησης στα θέματα με έντονο νεανικό ενδιαφέρον.
Θέσεις εργασίας, ενοίκια, ανεργία και ευκαιρίες νεανικής ενεργοποίησης. Η εμπορευματοποίηση όλων σχεδόν των αθλητικών δραστηριοτήτων. Η απουσία χώρων δωρεάν άθλησης στις φτωχογειτονιές είναι κάποια από τα πολλά που απασχολούν τους νέους μας.
Το χάσμα δε της οικονομικής ελιτ του τόπου και της νέας γενιάς που δουλεύει για τρία ως πέντε ευρώ την ώρα αποτελεί την μεγάλη πρόκληση για την Κυβέρνηση.
Ο Πρόεδρος μπροστά στη ΝΕΑΝΙΚΗ θλίψη και τις δυσκολίες βρίσκεται ενώπιον μιας ακόμη εξέτασης αφού οι υποσχέσεις του προεκλογικά δημιούργησαν ελπίδες και κλίμα αναμονής άμεσων και γρήγορων αποτελεσμάτων και θετικών πολιτικών και κοινωνικών πράξεων.
Αυτά εγράφησαν προ δύο ετών ….
Γι’ αυτό κύριε Πρόεδρε καιρός να μελετήσετε μαζί με την Υπουργό Παιδείας τον σοφό λόγο του μακαριστού δασκάλου μας Παναγιώτη Περσιάνη και να προχωρήσετε σε σωστικές πρωτοβουλίες.
* Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου
