Νέο Σύστημα Αξιολόγησης: Ο μύθος της «κοινωνικής απαίτησης»

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ* ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ**

Τις τελευταίες βδομάδες παρακολουθούμε μια συντονισμένη προσπάθεια της Κυβέρνησης[1] και του Υπουργείου Παιδείας[2][3] να επιβάλουν στην εκπαιδευτική κοινότητα ένα νέο σύστημα αξιολόγησης, το οποίο – σύμφωνα με τα κυβερνητικά χείλη – δεν αποτελεί απλώς μεταρρύθμιση, αλλά μια ευθύνη προς την κοινωνία και αποτελεί καθολική κοινωνική απαίτηση. Μια ρητορική, που περιορίζεται σε επικοινωνιακές πρακτικές και προσπαθεί να πείσει για ένα εγχείρημα που είναι σε μεγάλο βαθμό προβληματικό, ως χρέος και αποτέλεσμα κοινωνικής συναίνεσης.

Αρχικά πρέπει να ξεκαθαριστεί το εξής: Κανείς δεν αντιτίθεται στον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης και δη του συστήματος αξιολόγησης. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει ανάγκη από τομές, ενίσχυση, αναβάθμιση, αξιολόγηση. Είναι προφανές πως το υφιστάμενο σύστημα χρήζει εκσυγχρονισμού. Όμως, όταν η «μεταρρύθμιση» γίνεται αποκομμένη από τα πολλά άλλα πραγματικά προβλήματα που ταλανίζουν το Δημόσιο Σχολείο, όπως την υποστελέχωση, την ανεπάρκεια των υποδομών, τα φαινόμενα βίας και παραβατικότητας, τη διοικητική υποστελέχωση, τον υπερβολικό διδακτικό χρόνο, τον παρεμβατισμό, το εργασιακό άγχος, τις ελλείψεις στα βασικά, ακόμη και τις τραγικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στα σχολεία χωρίς καν κλιματιστικά, τότε δεν μιλάμε για εκσυγχρονισμό, αλλά για πολιτική βιτρίνα.

Η Κυβέρνηση επιμένει πως το υπάρχον σύστημα είναι παρωχημένο και πως «η κοινωνία απαιτεί αλλαγή». Τεχνηέντως καλλιεργεί το αφήγημα, πως η αλλαγή στην αξιολόγηση γίνεται για την κοινωνία. Και πως αυτή η αλλαγή, θα είναι η σωσίβια λέμβος της ταλαίπωρης κυπριακής εκπαίδευσης. Όμως, αν αυτή η απαίτηση είναι υπαρκτή, πού είναι οι ενδείξεις της;

Το σχέδιο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση. Ολόκληρη η "κοινωνία των πολιτών", που υποτίθεται ότι διψά για αλλαγή, ανταποκρίθηκε με... εννιά (9) σχόλια[4]. Ναι, εννέα. Αν αυτή είναι η κοινωνική απαίτηση, τότε πρόκειται για τη σιωπηλότερη επανάσταση στην ιστορία.

Η ίδια η Υπουργός ξεκίνησε παγκύπρια περιοδεία για να ενημερώσει το κοινό. Αλλά το κοινό έλαμψε δια της απουσίας του. Άδεια καθίσματα, χλιαρή ανταπόκριση, μηδενικό ενδιαφέρον. Όχι γιατί δεν ενδιαφέρονται οι πολίτες για την Παιδεία, αλλά γιατί δεν ενδιαφέρονται για μια μεταρρύθμιση που δεν αγγίζει τα ουσιαστικά ζητήματα. Όσοι έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με το εκπαιδευτικό μας σύστημα, γνωρίζουν πως υπάρχουν πολλά άλλα προβλήματα που το ΥΠΑΝ αγνοεί επιδεικτικά.

Παράλληλα, δημοσκοπήσεις όπως το "Φιλε-poll", που στηρίζονται σε επισκέπτες ιστοσελίδων χωρίς κανέναν έλεγχο αξιοπιστίας ή εκπροσώπησης, χρησιμοποιούνται για να παρουσιαστεί μια ψευδής εικόνα συναίνεσης[5]. Παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα «η συντριπτική απαίτηση για αλλαγή του συστήματος» από ένα δείγμα 2.244 ατόμων, όταν για παράδειγμα σε άλλη «δημοσκόπηση» του ίδιου μέσου, για τη δημοφιλία της κυβέρνησης[6], είχαν συμμετάσχει 15.452 άτομα και το 71% είχε αρνητική άποψη για τον Πρόεδρο. Αν ακολουθήσουμε αυτή τη λογική, τότε η κοινωνία απαιτεί όχι νέο σύστημα αξιολόγησης, αλλά παραίτηση της κυβέρνησης και προκήρυξη εκλογών. Πάντως, αν ανατρέξει κάποιος σε άλλες δημοσκοπήσεις της ίδιας εφημερίδας, θα εντοπίσει πως οι συμμετέχοντες στην «έρευνα» για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, είναι πολύ λίγοι σε σχέση με άλλες δημοσκοπήσεις (σύγκρουση Γενικής Εισαγγελίας με Γενικό Ελεγκτή με 6007 άτομα, λαμπρατζιές με 4010 άτομα, εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα με 3300 άτομα, εμπλοκή Οδυσσέα Μιχαηλίδη στην πολιτική με 4079 άτομα, αξιολόγηση κυβερνητικού έργου με 4079 άτομα κλπ.[7]).

Με βάση τα πιο πάνω, είναι θεμιτό να προωθείται ένα σχέδιο που δεν έχει καμία αποδεδειγμένη κοινωνική νομιμοποίηση; Που δεν είναι προϊόν θεσμικού και ειλικρινούς διαλόγου; Που οι άμεσα εμπλεκόμενοι, αυτοί που θα το εφαρμόσουν και θα το βιώσουν στην καθημερινότητά τους, αγνοούνται επιδεικτικά; Η πολιτική ηγεσία έχει το δικαίωμα να διαμορφώνει πολιτικές. Όχι όμως να «πλαστογραφεί» την κοινωνική απαίτηση και συναίνεση για να τις επιβάλει.

Το δημόσιο σχολείο έχει ανάγκη από μεταρρυθμίσεις, αλλά όχι κατευθυνόμενες. Έχει ανάγκη από αλλαγές, αλλά όχι από πλαστές αφηγήσεις. Αν η Κυβέρνηση θέλει πραγματικά να ακούσει την κοινωνία, ας αφαιρέσει το φίλτρο της επικοινωνίας και ας τη δει κατάματα. Ας αφήσει στην άκρη τη δημαγωγία και ας ασχοληθεί με τα υπαρκτά και πολλά προβλήματα του Δημόσιου Σχολείου. Προβλήματα τα οποία είναι βαλτωμένα σε βαθμό που είναι έτοιμα να μας καταπλακώσουν (εαν δεν μας έχουν καταπλακώσει ήδη), αλλά δυστυχώς δεν αποτελούν προτεραιότητα για τους έχοντες την εξουσία.

*Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ., Βοηθός Γενικός Γραμματέας ΠΟΕΔ

*Γενικός Οργανωτικός Α.Κί.ΔΑ., Μέλος ΕΔΣ ΠΟΕΔ