Η αναγκαιότητα ένταξης παιδότοπου σε κάθε σχολείο


Μια ανάσα ζωής για τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ*

Σε μια εποχή όπου η εκπαίδευση εξελίσσεται και προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε παιδιού, η δημιουργία παιδότοπων στα σχολεία δεν είναι πολυτέλεια – είναι ανάγκη. Ιδιαίτερα για τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι παιδότοποι δεν αποτελούν απλώς χώρους παιχνιδιού, αλλά θεραπευτικά και αναπτυξιακά εργαλεία που προάγουν τη σωματική, κοινωνική και ψυχική τους ευημερία.

Οι παιδότοποι δεν είναι απλώς χώροι παιχνιδιού αλλά είναι ζωντανά εργαστήρια μάθησης, κοινωνικοποίησης και θεραπείας, ιδιαίτερα για τα παιδιά με αναπηρία. Σε διεθνές επίπεδο, η παιγνιοθεραπεία και η ελεύθερη κίνηση σε ασφαλείς, κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους έχει αναγνωριστεί ως βασικός παράγοντας στη σωματική, γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες (Bundy et al., 2009· Frost et al., 2012). Η UNESCO, εξάλλου, επισημαίνει τη σημασία της προσβασιμότητας σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα που προάγουν την ισότιμη συμμετοχή όλων των παιδιών, χωρίς αποκλεισμούς.

Σύμφωνα με τη μελέτη των Case-Smith & O'Brien (2015), το παιχνίδι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της εργοθεραπείας και συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη της αυτονομίας, της επικοινωνίας και της κινητικής ικανότητας των παιδιών με αναπηρία. Οι κατάλληλα σχεδιασμένοι παιδότοποι με εργονομικά παιχνίδια, αισθητηριακές επιφάνειες και ράμπες προσβασιμότητας– λειτουργούν ως φυσικά πεδία ενίσχυσης δεξιοτήτων. Παρόμοιες απόψεις καταγράφονται και σε εθνικές στρατηγικές ένταξης, όπως αποτυπώνονται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.

Ο σχολικός παιδότοπος είναι πολλά περισσότερα από μια αυλή με παιχνίδια. Είναι ένας ασφαλής και προσβάσιμος χώρος, όπου τα παιδιά μπορούν να εκφραστούν, να κινηθούν ελεύθερα, να κοινωνικοποιηθούν και να μάθουν μέσα από το παιχνίδι. Για τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες  είτε πρόκειται για κινητικές δυσκολίες, είτε για διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού, είτε για μαθησιακές ιδιαιτερότητες ο παιδότοπος γίνεται χώρος ελευθερίας και συμμετοχής, ισότητας και αποδοχής.

Η σημασία του παιχνιδιού στην παιδική ανάπτυξη είναι αδιαμφισβήτητη. Μέσα από το παιχνίδι, τα παιδιά αναπτύσσουν κινητικές δεξιότητες, ενισχύουν τη φαντασία τους και καλλιεργούν κοινωνικές ικανότητες. Στα παιδιά με ειδικές ανάγκες, αυτές οι δραστηριότητες δεν είναι μόνο ευχάριστες – είναι θεραπευτικές. Ειδικά σχεδιασμένα όργανα, προσβάσιμες επιφάνειες και αισθητηριακές γωνιές μπορούν να ενισχύσουν τις δεξιότητες αυτορρύθμισης, να μειώσουν το άγχος και να ενθαρρύνουν τη συνεργασία με άλλα παιδιά. Η απουσία ενός παιδότοπου δεν είναι ζήτημα "δευτερεύον", αλλά ένα καμπανάκι για κοινωνική αφύπνιση. Η πολιτεία οφείλει να πάψει να σιωπά και να μεριμνήσει άμεσα για την κατασκευή ασφαλούς, εργονομικού και θεραπευτικά σχεδιασμένου χώρου παιχνιδιού όπου υπάρχει ανάγκη άμεσα. Όχι ως πολυτέλεια, αλλά ως στοιχειώδη υποχρέωση σε μια κοινωνία που θέλει να λέγεται ανθρώπινη και χωρίς αποκλεισμούς.

Η ύπαρξη ενός ενταξιακού παιδότοπου στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: όλα τα παιδιά έχουν θέση στο παιχνίδι. Οι μικροί μαθητές μαθαίνουν από νωρίς να σέβονται και να αποδέχονται τη διαφορετικότητα. Η συνύπαρξη στον χώρο του παιδότοπου καλλιεργεί την ενσυναίσθηση και τη συνεργατικότητα, δημιουργώντας ένα περιβάλλον όπου η διαφορετικότητα δεν είναι εμπόδιο, αλλά πλούτος.

Η κατασκευή και ο εξοπλισμός ενός παιδότοπου μπορεί να απαιτούν πόρους, όμως η απόδοσή τους είναι μακροπρόθεσμη και ανεκτίμητη. Επενδύουμε στη σωματική και ψυχοκοινωνική υγεία των παιδιών μας, στη συμπεριληπτική εκπαίδευση και τελικά σε μια κοινωνία πιο δίκαιη, πιο ανθρώπινη.

Κάθε σχολείο αξίζει έναν παιδότοπο. Και κάθε παιδί, ανεξαρτήτως ικανοτήτων, αξίζει έναν χώρο όπου μπορεί να παίζει, να μαθαίνει και να ανήκει. Η πρόβλεψη για προσβάσιμους και λειτουργικούς παιδότοπους είναι όχι απλώς επιθυμητή, αλλά επιβεβλημένη. Είναι ζήτημα δικαιοσύνης. Είναι ζήτημα παιδείας .

Συμβασιούχος Ειδικός Εκπαιδευτικός Στέλιος Γεωργίου

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

  • Bundy, A., Luckett, T., Tranter, P., Naughton, G., Wyver, S., Ragen, J., & Spies, G. (2009). The Risk is that there is “no risk”: A simple, innovative intervention to increase children's activity levels. International Journal of Early Years Education.
  • Case-Smith, J., & O'Brien, J. C. (2015). Occupational Therapy for Children and Adolescents. Elsevier.



Comments (0)





Add a new comment:








Newsletter











1220