Ένας θεσμός που αξίζει καλύτερη πολιτική και διαχείριση
ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ* ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ**
Τα Προαιρετικά Ολοήμερα Σχολεία (ΠΟΣ), αποτελούν ένα θεσμό με καθοριστικό παιδαγωγικό και κοινωνικό ρόλο. Δεν είναι απλώς μια παράταση του σχολικού ωραρίου. Είναι ένας θεσμός που στηρίζει τους εργαζόμενους γονείς, καλλιεργεί την κοινωνική συνοχή και ενισχύει την ισότητα ευκαιριών, προσφέροντας στα παιδιά πρόσθετες μορφές μάθησης, δημιουργικής απασχόλησης και φροντίδας. Κι όμως, η λειτουργία τους παραμένει προβληματική, παρά τις δημόσιες δεσμεύσεις για αναβάθμιση. Ο κίνδυνος να υποβιβαστούν σε δομές απλής φύλαξης, χωρίς ουσιαστικό παιδαγωγικό περιεχόμενο, δεν είναι θεωρητικός, αλλά πραγματικός.
Η ΠΟΕΔ είχε εντοπίσει και καταγράψει[1] προβλήματα στη λειτουργία του ΠΟΣ από τον Οκτώβριο ενώ το ίδιο διάστημα είχε καταθέσει εμπεριστατωμένες εισηγήσεις και προτάσεις[2] για την αναβάθμιση του θεσμού, χωρίς ωστόσο να υπάρξει οποιαδήποτε ουσιαστική ανταπόκριση από το Υπουργείο Παιδείας. Οι εισηγήσεις αυτές, διαμορφωμένες με την καταλυτική παρέμβαση της Α.Κί.ΔΑ., περιλάμβαναν συγκεκριμένες λύσεις για κρίσιμα ζητήματα όπως η στελέχωση, η διοίκηση, η σύνδεση του πρωινού και απογευματινού προγράμματος και η δημιουργία συνθηκών παιδαγωγικής συνέχειας. Παρά τις εξαγγελίες του Υπουργείου για αναβάθμιση του θεσμού, το μόνο που φαίνεται να υλοποιείται κανονικά είναι η αριθμητική επέκταση των ΠΟΣ, η οποία προβάλλεται επικοινωνιακά ως επιτυχία, την ώρα που όλα τα υπόλοιπα κρίσιμα θέματα παραμένουν στάσιμα, βαλτωμένα σε μια γραφειοκρατική αδράνεια χωρίς χρονοδιάγραμμα και χωρίς διάθεση επίλυσης.
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που προέκυψαν τις τελευταίες σχολικές χρονιές είναι η έλλειψη διαθέσιμου εκπαιδευτικού προσωπικού, τόσο για στελέχωση των ΠΟΣ όσο και για σκοπούς αντικαταστάσεων. Αυτό οφείλεται αφενός στους μη ελκυστικούς όρους εργοδότησης των ΣΜΑ και των αντικαταστατών και αφετέρου στην απαγόρευση να εργάζονται εκπαιδευτικοί ταυτόχρονα και στα δύο προγράμματα. Το πρόβλημα όχι μόνο δεν θα επιλυθεί αλλά αναμένεται να οξυνθεί την επόμενη σχολική χρονιά, αφού ο αριθμός των ολοήμερων σχολείων θα αυξηθεί κατά 60, αυξάνοντας τον αριθμό των συμβασιούχων μερικής απασχόλησης (ΣΜΑ) από 770 σε 852.
Ο σωστός τρόπος επίλυσης της υποστελέχωσης των ΠΟΣ είναι με συμβάσεις πλήρους απασχόλησης. Το γεγονός πως σε εκατό ΠΟΣ θα τοποθετηθούν εκατό συμβασιούχοι πλήρους απασχόλησης που θα εργάζονται και στις δύο ζώνες (πρωινή και απογευματινή), είναι μεν μερική πρόοδος, αλλά δεν είναι αρκετή για να επιλύσει το πρόβλημα. Η διαφαινόμενη διαφοροποίηση, ωστόσο, ως προς τις 100 συμβάσεις που φαίνεται να υπολογίζονται ξεχωριστά από όλες τις άλλες πλήρους διάρκειας συμβάσεις και αφορούν στις συγκεκριμένες θέσεις στα ΠΟΣ, δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα και θεωρείται προβληματική[3]. Συνιστά, στην πράξη, μια έμμεση παραδοχή ότι τα ΠΟΣ δεν αντιμετωπίζονται ούτε με τη δέουσα σοβαρότητα, ούτε με τον απαιτούμενο σεβασμό από το Υπουργείο Παιδείας, το οποίο τα τοποθετεί σε δεύτερη μοίρα, ως εργαλείο επικοινωνιακής πολιτικής. Ελπίζουμε έστω και την ύστατη στιγμή, να υπάρξει αναθεώρηση της συγκεκριμένης απόφασης, ώστε να διασφαλιστεί η ισότιμη αντιμετώπιση του θεσμού και των εκπαιδευτικών που τον στελεχώνουν. Τονίζουμε, πως η σύνδεση των δύο ζωνών δεν μπορεί να επιτυγχάνεται αποσπασματικά και χρειάζεται να γίνει κανόνας και όχι εξαίρεση, με ίση μεταχείριση των εργαζομένων σε αυτά. Είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί η παιδαγωγική συνοχή, η συνέχεια στις διδακτικές σχέσεις και η λειτουργική σταθερότητα του σχολείου. Επιπλέον, τα νηπιαγωγεία και τα ειδικά σχολεία έχουν αγνοηθεί εντελώς από τον διορισμό συμβασιούχων πλήρους απασχόλησης.
Παράλληλα, το θέμα της διοίκησης παραμένει θολό και άλυτο: ποιος διοικεί τα ΠΟΣ και σε ποιο ωράριο; Χωρίς ξεκάθαρη διοικητική δομή, χωρίς σαφείς αρμοδιότητες και χωρίς επαρκή υποστήριξη, ο θεσμός δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Κάθε χρόνο φαίνεται να αξιοποιούνται έκτακτες λύσεις, εις βάρος της εύρυθμης λειτουργίας και διοίκησης των προαιρετικών σχολείων. Καθήκοντα διοίκησης κατά την περσινή σχολική χρονιά ασκούσε ένας 20ωρος ΣΜΑ σε κάθε σχολείο. Την επόμενη σχολική χρονιά, οι 248 20ωροι ΣΜΑ δεν επαρκούν για να διοικήσουν όλα τα ΠΟΣ. Αν η πρόθεση του ΥΠΑΝ είναι να ασκείται η διοίκηση από τους συμβασιούχους πλήρους απασχόλησης τότε πρέπει να δοθεί και ο απαραίτητος χρόνος για να ασκούν αυτά τα καθήκοντα. Σε κάθε περίπτωση, η διοίκηση των ΠΟΣ πρέπει να ασκείται με την απαραίτητη στήριξη και με ανάλογη μείωση διδακτικού χρόνου, στο άτομο που την αναλαμβάνει.
Δυστυχώς, ενώ οδεύουμε προς το τέλος της δεύτερης σχολικής χρονιάς από τότε που άλλαξε το καθεστώς εργασίας των αδιόριστων εκπαιδευτικών στα ΠΟΣ, ο διάλογος για ουσιαστική αναβάθμιση του θεσμού παραμένει αδικαιολόγητα στάσιμος. Η αναβάθμιση των Ολοήμερων Σχολείων είναι επένδυση στο μέλλον, στην ισότητα και στην ανάπτυξη.
*Βοηθός Γενικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ.
*Μέλος ΕΔΣ ΠΟΕΔ, Γενικός Οργανωτικός Α.Κί.ΔΑ.
