Παιδονομία: Σαφείς οδηγίες για την προστασία μαθητών και εκπαιδευτικών

ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΟΔΥΣΣΕΩΣ*

Η ασφάλεια των μαθητών αποτελεί αδιαμφισβήτητα την ύψιστη προτεραιότητα στη σχολική μονάδα. Η επίβλεψη των παιδιών πριν από την έναρξη των μαθημάτων και κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων είναι ένα από τα πιο σημαντικά καθήκοντα των εκπαιδευτικών, το οποίο εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία του σχολείου. Ωστόσο, η έλλειψη σαφών και γραπτών οδηγιών σχετικά με τη συχνότητα και τη διάρκεια της παιδονομίας δημιουργεί προβλήματα και ανασφάλεια στους εκπαιδευτικούς, επηρεάζοντας αρνητικά την καθημερινότητά τους.

Το κενό των "άγραφων κανόνων"

Ενώ ο διδακτικός χρόνος και οι γενικότερες υποχρεώσεις των εκπαιδευτικών είναι σαφώς καθορισμένες (από νόμους, κανονισμούς και εγκυκλίους), η παιδονομία συχνά διέπεται από «άγραφους κανόνες». Όπως καταγράφεται διαχρονικά στη λεγόμενη «Αρχική Εγκύκλιο» του Υπουργείου Παιδείας Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ), σε περίπτωση προβλήματος με την επίβλεψη των παιδιών, μπορούν να ληφθούν μέτρα που περιλαμβάνουν και την αύξηση της παιδονομίας, δεδομένο που, αν και στοχεύει στην ασφάλεια, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την υπερβολική καταπόνηση των εκπαιδευτικών.

Η σημασία της ισορροπίας

Το διάλειμμα είναι απαραίτητο για κάθε εργαζόμενο. Δίνει την ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς να ανακτήσουν δυνάμεις, να χαλαρώσουν και να προετοιμαστούν για την επόμενη διδακτική ώρα. Η παιδονομία, και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες διεξάγεται (φυσικές και ανθρώπινες), όχι μόνο καταπονεί τους εκπαιδευτικούς, αλλά μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου. Οι συνδικαλιστές μας, τονίζουν την ανάγκη για καθήκοντα παιδονομίας που να είναι τα ίδια για όλο το προσωπικό και υπογραμμίζουν την αξία της συναδελφικής αλληλεγγύης και των κοινά αποδεκτών ρυθμίσεων εντός του διδασκαλικού συλλόγου.

Εισηγήσεις για σαφήνεια και καλύτερη κατανομή

Για την επίλυση αυτού του ζητήματος, είναι κρίσιμο να υπάρξει ένας σαφής και γραπτός κανονισμός που θα εξασφαλίζει την ασφάλεια των μαθητών χωρίς να επιβαρύνει υπερβολικά τους εκπαιδευτικούς. Κάποιες εισηγήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να μελετηθούν και και αν μπορούν να εφαρμοστούν ή να διαφοροποιηθούν ή  να  εξελιχθούν, είναι οι ακόλουθες:

• Καθορισμός εβδομαδιαίας συχνότητας: Να καθοριστεί η μέγιστη εβδομαδιαία συχνότητα παιδονομίας ανά εκπαιδευτικό (π.χ., μία ή δύο φορές την εβδομάδα), λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των εκπαιδευτικών σε κάθε σχολείο και τον αριθμό (και όχι μόνο )των μαθητών.
• Συμπερίληψη της παιδονομίας στον υπολογισμό της στελέχωσης (ή/και στον διδακτικό χρόνο του εκπαιδευτικου): Το ΥΠΑΝ καθώς και η ΕΕΥ θα μπορούσαν να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες παιδονομίας κατά τον υπολογισμό της στελέχωσης των σχολείων. Αυτό θα εξασφαλίσει ότι υπάρχει επαρκές προσωπικό για την κάλυψη των αναγκών επίβλεψης, χωρίς να χρειάζεται να καταφεύγουν οι διευθυντές σε ρυθμίσεις, που να επιβαρύνουν περαιτέρω τους εκπαιδευτικούς.
• Πρότυπο πρόγραμμα παιδονομίας: Το ΥΠΑΝ θα μπορούσε να εκπονήσει ένα πρότυπο πρόγραμμα παιδονομίας, το οποίο θα μπορεί να προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε σχολείου (όπως λ.χ. με το ωρολόγιο πρόγραμμα). Αυτό το πρότυπο θα περιλαμβάνει τη χρονική διάρκεια των διαλειμμάτων και θα καθορίζει τη δίκαιη κατανομή του καθήκοντος μεταξύ όλων των εκπαιδευτικών.
• Ενδυνάμωση του Διδασκαλικού Συλλόγου: Να ανατεθεί στον Διδασκαλικό Σύλλογο (διευθυντική ομάδα και υπόλοιποι δάσκαλοι) το δικαίωμα, να αποφασίζει και να εγκρίνει το πρόγραμμα παιδονομίας, εξασφαλίζοντας έτσι τη συναίνεση όλων των μελών και αποφεύγοντας τις συγκρούσεις.
• Επαναφορά του «Επιμελητή μαθητών», προσαρμοσμένου στα δεδομένα της σημερινής εποχής. Ο ρόλος αυτός, αφορούσε δημόσιο υπάλληλο, ο οποίος στα μέσα του 20^ου αιώνα επιφορτιζόταν με την επιτήρηση της συμπεριφοράς των μαθητών, όχι μόνο εντός του σχολείου αλλά και εκτός αυτού.

Ενδεχομένως με την υιοθέτηση τέτοιων μέτρων ή και άλλων που μπορεί να εξελιχθούν σε ενδεχόμενη συζήτησης του θέματος, το έργο της παιδονομίας θα εκτελείται πιο αποτελεσματικά, προστατεύοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια των παιδιών και την ευημερία (προσωπική και συναδελφική) των εκπαιδευτικών. Η επίσημη θεσμοθέτηση σαφών κανόνων είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ενός πιο δίκαιου και υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος.

*Εκπαιδευτικός Δημοτικής