Εισηγήσεις ώστε η επανεκκίνηση των Πανεπιστημίων να μην εξελιχθεί σε πυροτέχνημα

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑ*

Μετά από ένα μήνα στοχευμένων δράσεων στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (εκστρατεία ενημέρωσης, walk in εμβολιαστικό κέντρο, ηλεκτρονική φόρμα ενημέρωσης για εμβολιασμό με κίνητρα/ωφελήματα, κλπ), η εμβολιαστική κάλυψη του φοιτητική πληθυσμού δεν πλησιάζει καν το 50%.  Ακόμη κι αν αύριο σπεύσουν κατά εκατοντάδες οι φοιτητές μας να κάνουν την 1^η δόση εμβολίου, δεν θα υπάρξει επαρκής προστασία πριν τις αρχές Οκτωβρίου 2021. Τα μαθήματα ξεκινούν στις 6 Σεπτεμβρίου, οι φοιτητές πρώτου έτους θα προσέλθουν για τη βδομάδα ενημέρωσης στις 30 Αυγούστου.

Με αυτά τα δεδομένα, η συζήτηση για το είδος της εξέτασης (PCR ή rapid) με την οποία θα προσέρχονται οι ανεμβολίαστοι είναι ανούσια. Ο έλεγχος safepass σύμφωνα με τα διατάγματα (εκ των προτέρων, καθολικός, κ.ά), με τους μισούς και πλέον φοιτητές ανεμβολίαστους, είναι εκτός λογικής πραγματικότητας σε ένα Πανεπιστήμιο. Αλλά, ακόμη κι αν δια μαγείας επινοηθούν και λειτουργήσουν οι τέλειοι μηχανισμοί ελέγχου,  τα κρούσματα θα είναι τόσα πολλά το Φθινόπωρο που η συντριπτική πλειοψηφία των ανεμβολίαστων φοιτητών θα βρεθεί μία ή περισσότερες φορές (επί 10 μέρες κάθε φορά) σε υποχρεωτικό αυτοπεριορισμό. Εκ των πραγμάτων, είτε θα λειτουργούμε με τους μισούς φοιτητές στις αίθουσες είτε θα μεταφερθούμε και πάλι εξ αποστάσεως, εξ ολοκλήρου, μετά  από 3-4 βδομάδες. Το έργο αυτό το ξαναζήσαμε.

Η συζήτηση περί κάλυψης της χωρητικότητας αιθουσών στο 50% ή στο 80% καθίσταται επίσης ανούσια. Για τους τεχνοκράτες που διαχειριστήκαμε το ωρολόγιο πρόγραμμα τα προηγούμενα εξάμηνα εν μέσω πανδημίας, είτε 50% είτε 100% είναι το ίδιο πράγμα επί της ουσίας σε αίθουσες (αμφιθέατρα) σαν κι αυτές των Πανεπιστημίων. Άλλωστε, το μεγάλο πρόβλημα όταν μιλάμε για φοιτητές και Πανεπιστήμια δεν είναι οι αποστάσεις στις αίθουσες/εργαστήρια αλλά ο ανεξέλεγκτος συγχρωτισμός τους όταν βρίσκονται εκτός αιθουσών. Στις καφετέριες, στα πάρτι, στις εκδρομές, στις παρέες. Τι περιμένουμε από νέα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες;

Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε τον τροχό, όταν μάλιστα βρισκόμαστε μερικές μέρες πριν την έναρξη μαθημάτων και ακόμη συζητούμε ό,τι άλλα πανεπιστήμια σε άλλες χώρες έλυσαν πριν μήνες. Συζητούμε με τη σκέψη ποιος θα φορτωθεί την ευθύνη για τις δύσκολες αποφάσεις που ξέρουμε πως πρέπει να ληφθούν.

Τα Πανεπιστήμια πρέπει να λειτουργήσουν με φυσική παρουσία αυτό το Σεπτέμβρη, για πολλούς και διάφορους λόγους. Δεν μπορούμε όμως να ελέγχουμε αποτελεσματικά σε καθημερινή βάση, από το πρωί μέχρι το βράδυ, σε 50 διαφορετικά σημεία, οποιασδήποτε μορφής safepass, όταν μάλιστα αυτό αφορά το μισό φοιτητικό πληθυσμό.  Αντί για χώρος μάθησης οι αίθουσες θα μετατραπούν σε χώρους εντάσεων και συγκρούσεων. Φοβάμαι ότι θα ζήσουμε σκηνές πρωτόγνωρες για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση της Κύπρου.

Γι αυτό, λόγω της πολύ χαμηλής εμβολιαστικής κάλυψης και επειδή οι μη εμβολιασμένοι θα βρεθούν εκ των πραγμάτων εκτός αιθουσών (ως επαφές κρουσμάτων), εισηγούμαι:

• Δικαίωμα πρόσβασης στους χώρους του Πανεπιστημίου να δοθεί μόνο σε εμβολιασμένους ή νοσήσαντες φοιτητές. Οι νοσήσαντες θα πρέπει να ξέρουν ότι μόλις εκπνεύσουν οι 6 μήνες θα πρέπει είτε να εμβολιαστούν είτε να πάψουν να προσέρχονται. Περαιτέρω, οι εμβολιασμένοι και οι νοσήσαντες θα πρέπει (προαιρετικά) να κάνουν τουλάχιστον ένα τεστ τη βδομάδα, ας είναι rapid που καλύπτεται από το κράτος για τους εμβολιασμένους.
• Οι φοιτητές που επιλέγουν να παραμένουν ανεμβολίαστοι δεν γίνεται να μείνουν εκτός μαθησιακής διαδικασίας. Μπορούν να έχουν πρόσβαση στο θεωρητικό και εργαστηριακό μέρος κάθε μαθήματος μέσω ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης (σημειώσεις και άλλο υλικό στο moodle και άλλα εργαλεία που έχουν ήδη δοκιμαστεί). Πρακτική/κλινική άσκηση (εκτός Πανεπιστημίου) γίνεται με φυσική παρουσία με τους ελέγχους που η νομοθεσία καθορίζει. Τελικές εξετάσεις επίσης απαιτούν φυσική παρουσία, με την προσκόμιση safepass. Στις εξετάσεις τηρούνται έτσι κι αλλιώς αποστάσεις.
• Η ίδια δυνατότητα εξ αποστάσεως φοίτησης να δοθεί και σε εμβολιασμένους ή νοσήσαντες φοιτητές που για οποιοδήποτε λόγο δεν επιθυμούν να φοιτήσουν με φυσική παρουσία. Ξέρουμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών προτιμά τη μάθηση με φυσική παρουσία, ιδιαίτερα στους εφαρμοσμένους κλάδους.
• Η κάλυψη των θέσεων σε κάθε αίθουσα/εργαστήριο, με βάση τα πιο πάνω και με δεδομένη τη εφαρμογή μέτρων όπως η υποχρεωτική χρήση μάσκας, μπορεί να είναι πλήρης (να φτάνει στο 100%).
• Οι έλεγχοι θα γίνουν μια φορά πριν την έναρξη των μαθήματων για τους εμβολιασμένους/νοσήσαντες και μετά θα γίνονται δειγματοληπτικοί ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν μπαίνουν στις αίθουσες φοιτητές που δεν δικαιούνται.  Αν διαπιστώνονται παραβάσεις, θα υπάρχουν σοβαρές συνέπειες με βάση τους πειθαρχικούς κανόνες φοιτητών.

Διδακτικό προσωπικό που δεν έχει εμβολιαστεί ή νοσήσει επίσης δεν μπορεί να προσέρχεται σε χώρους του Πανεπιστημίου και ειδικότερα σε χώρους μάθησης (αίθουσες/εργαστήρια). Για ένα εξάμηνο το μάθημα ανατίθεται σε άλλο διδάσκοντα και φόρτος μέλους ΔΕΠ/ΕΕΠ μεταφέρεται ως οφειλή σε επόμενο εξάμηνο. Αν αυτό συνεχιστεί λαμβάνονται άλλα μέτρα. 

Η εισήγηση αυτή, που υποβλήθηκε και στα αρμόδια όργανα του Πανεπιστημίου μου, απορρέει από την τεχνοκρατική μου εμπειρία και έχει ως μοναδική έγνοια τη ρεαλιστική επανεκκίνηση και αδιάλειπτη συνέχιση της ακαδημαϊκής και φοιτητικής ζωής. Δίδεται στη δημοσιότητα ενόψει αποφάσεων που θα λάβουν τόσο η πολιτεία όσο και τα Πανεπιστήμια, με την ελπίδα να προβληματίσει. Νοείται πώς ό,τι και να αποφασιστεί, εμείς θα πράξουμε το καλύτερο δυνατόν για τους φοιτητές και τα πανεπιστήμια μας.

*Προϊστάμενος Υπηρεσίας Σπουδών και Φοιτητικής Ευημερίας

Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου