Το Κέντρο Κοινωνικής Έρευνάς και Περιφερειακής Ανάπτυξης «Ηράκλειτος» του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), ανακοινώνει την κυκλοφορία, από τον εκδοτικό οίκο Palgrave Macmillan, του βιβλίου της Μεταδιδακτορικής του συνεργάτιδας, Δρ Στέλλας Θεοχάρους, με τίτλο “Street Naming and the Politics of Greek-Cypriot Identity, The Case of Nicosia (Lefkosia), 1878-1975”.
Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο, που διερευνά τον ρόλο της ονοματοδοσίας δρόμων στη διαμόρφωση της Ελληνοκυπριακής ταυτότητας στον αστικό χώρο της Λευκωσίας. Μέσα από μια εκτεταμένη αρχειακή έρευνα έγινε καταγραφή της (μετ)ονομασίας των δρόμων της Λευκωσίας, αναδεικνύοντας την προσπάθεια των δύο κοινοτήτων για εγγραφή της εθνικής τους ταυτότητας στο χώρο, σε μια προσπάθεια οριοθέτησης της συμβολικής και εδαφικής τους κυριαρχίας. Η έρευνα αποκλίνει από την επιφανειακή χρήση της τοπωνυμίας ως μιας άμεσης γλωσσολογικής λειτουργίας χωρικού προσανατολισμού. Η τοπωνυμία προσεγγίζεται ως μια ανταγωνιστική (contested) πρακτική, η οποία εμπλέκει κοινά σύμβολα και αναπαραστάσεις που αντικατοπτρίζουν την επίσημη ιστορία και τη συλλογική ταυτότητα, ως μέρος της πολιτικής διαδικασίας.
Πέρα από μια ουδέτερη, αθώα διαδικασία, η ονοματοδοσία των δρόμων συμπυκνώνει μια ιδεολογία, ιστορία, πολιτισμό και, τελικά, ταυτότητα. Η διαδικασία χρήσης της ονοματοδοσίας των δρόμων για απόδοση τιμής, καθίσταται πέρα από ένα ιστορικό αποθετήριο δημόσιας μνήμης, ένα πολύτιμο εργαλείο για την εκάστοτε πολιτική εξουσία που την χρησιμοποιεί τόσο ως εργαλείο προπαγάνδας, όσο και ως εργαλείο διπλωματίας. Η ανάμνηση προσώπων ή γεγονότων μέσα από την ονοματοδοσία των δρόμων εισάγει αυτά τα ονόματα στην καθημερινή ζωή της πόλης και ταυτόχρονα αναπαράγει το επίσημο αφήγημα και την ιστορία. Αν και πιθανόν κάποιος να αγνοεί την ιστορία μιας συγκεκριμένης ονομασίας δρόμου ή το πλαίσιο στη βάση του οποίου έγινε η ονοματοδοσία, πρέπει να θυμόμαστε ένα θεμελιώδες σημείο: τα ονόματα των δρόμων αποτελούν προϊόν πάλης σε πολιτικές, οικονομικές, πολιτιστικές και κοινωνικές αρένες για την επίτευξη συλλογικών οραμάτων.
Το βιβλίο καταγράφει τις προσπάθειες για έναν σχεδόν αιώνα για την επιβολή μιας ‘γεωγραφίας της λήθης’, η οποία στόχο είχε την ενίσχυση της εθνικής ταυτότητας και τον εξοβελισμό του ‘Άλλου’ από τον χώρο - τόσο συμβολικά, όσο και κυριολεκτικά – επιτυγχάνοντας τη γεωγραφική επιβολή αλλά και την πολιτική νομιμοποίηση. Το βιβλίο αποτελεί επίσης ένα βήμα προς την ανάπτυξη μιας παγκόσμιας προοπτικής στην κριτική μελέτη της ονοματοδοσίας δρόμων, συμβάλλοντας και επεκτείνοντας τη γνώση για τις πολιτικές δυναμικές που συμπεριλαμβάνονται στη διαδικασία αυτή. Μέσα από τη μνημονευτική της ιδιότητα, η ονοματοδοσία δρόμων ανήκει στην πολιτική της δημόσιας μνήμης και ταυτότητας.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
“Through a rich account of the conflictual process of naming Nicosia’s streets during the 20th century, this book illuminates the establishment and consolidation of opposing nationalisms in Cyprus from a different angle. Theocharous’ research contributes new, significant empirical knowledge on the symbolic practices within the politics of the ethnic conflict in Cyprus and constitutes a valuable addition to the literatures of ethnic conflict and urban space, te politics of identity and Cyprus studies”
Dr Gregoris Ioannou
Manchester Metropolitan University, UK
