Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η 2ημερη Παγκύπρια Ημερίδα Δημόσιας Υγείας, η οποία έχει καταστεί θεσμός και διοργανώνεται εδώ και 10 χρόνια από το Διεθνές Ινστιτούτο Κύπρου για την Περιβαλλοντική και Δημόσια Υγεία (CII), της Σχολής Επιστημών Υγείας, του ΤΕΠΑΚ.
Κύριο θέμα της φετινής ημερίδας, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 8 και 9 Οκτωβρίου 2024, στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Κύπρου, ήταν η υγεία των παιδιών σε σχέση με την έννοια των υγιών σχολείων στην Κύπρο.
Η ημερίδα τέλεσε υπό την αιγίδα του Υπουργού Υγείας, κ. Μιχάλη Δαμιανό, ο οποίος κήρυξε την έναρξη των εργασιών της διημερίδας, ενώ ο κ. Παναγιώτης Ζυμαρίδης εκπροσώπησε την Υπουργό Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, Δρ. Αθηνά Μιχαηλίδου.
Ο Υπουργός Υγείας κ. Μιχάλης Δαμιανός υπογράμμισε τη σημασία της υγείας των παιδιών και την ανάγκη για περαιτέρω ενίσχυση των σχολικών υγειονομικών υπηρεσιών. Το Υπουργείο στηρίζει πλήρως τις προσπάθειες που πραγματοποιούνται για τη βελτίωση του σχολικού περιβάλλοντος και την υγεία των παιδιών.
Ο εκπρόσωπος της Υπουργού Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας κ. Ζυμαρίδης τόνισε τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ των δυο σχετικών Υπουργείων προς όφελος της υγείας των μαθητών.
Ακολούθησαν ομιλίες από διεθνείς και εθνικούς ομιλητές, όπως η κα Trinette Lee, η οποία παρουσίασε το παγκόσμιο πρόγραμμα «Health Promoting Schools» του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO).
Τα κύρια ευρήματα της 1ης ημέρας:
Η 2η ημέρα εργασιών έλαβε χώρα σε δυο μέρη.
Στο 1ο μέρος της ημερίδας έγιναν παρουσιάσεις ειδικών από Κύπρο και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες για διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες που πιθανόν να μειώνουν τη γνωστική λειτουργία και μαθησιακή ικανότητα των μαθητών και μαθητριών στο σχολείο, όπως οι υψηλές θερμοκρασίες αέρα και ο θόρυβος. Συζητήθηκε επίσης το θέμα της χρήσης κινητών τηλεφώνων στο σχολείο και οι πιθανοί κίνδυνοι που ελλοχεύουν. Ειδικότερα συζητήθηκε το θέμα ισορροπίας που χρειάζεται να επιτευχθεί για τα παιδιά σχετικά με τον χρόνο χρήσης της οθόνης για σκοπούς ψυχαγωγίας έναντι του χρόνου χρήσης της οθόνης για σκοπούς μάθησης.
Παρουσιάστηκαν επίσης σειρά μελετών από διάφορες χώρες της υφηλίου για το θέμα παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών στον ατμοσφαιρικό αέρα αλλά και στον εσωτερικό αέρα τάξεων στα σχολεία. Οι μελέτες έδειξαν μειωμένη μαθησιακή ικανότητα με την αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα πάνω από συγκεκριμένες τιμές, ανάλογα με τη χώρα που διενεργήθηκε η μελέτη. Οι εμπειρογνώμονες που συμμετείχαν συμφώνησαν στο ότι τα παιδιά ανταποκρίνονται και προσαρμόζονται εντελώς διαφορετικά στο θερμικό φορτίο και στον θόρυβο από ότι οι ενήλικες. Για παράδειγμα, απαιτείται πολύ λιγότερος χρόνος να φτάσει το σώμα ενός παιδιού (πχ με απλό περπάτημα σε εξωτερικό χώρο) σε μια συγκεκριμένη υψηλή θερμοκρασία π.χ., 30-35 βαθμούς Κελσίου από ότι οι ενήλικες, δημιουργώντας έτσι ένα μη άνετο θερμικό φορτίο για τα παιδιά πολύ πριν νιώσουν κάτι ανάλογο οι ενήλικες (είτε η δασκάλα ή ο γονιός) που είναι στο ίδιο περιβάλλον με το παιδί, την ίδια στιγμή.
Επίσης, οι ειδικοί συμφώνησαν για την υπαρκτή σχέση αυξημένων θερμοκρασιών αέρα και της μειωμένης μαθησιακής ικανότητας στα σχολεία και πρότειναν το παρεμβατικό μέτρο των κλιματιστικών, εφόσον και εάν τηρείται ικανοποιητικός εξαερισμός του αέρα της τάξης. Αυτό μπορεί να εξασφαλίζεται με σχετικούς αισθητήρες εξαερισμού που υπάρχουν στην αγορά, οι οποίοι θα επιτηρούν το οποιοδήποτε μέτρο εξαερισμού και εάν λειτουργεί ορθά. Εάν απλώς λειτουργούν μεν τα κλιματιστικά στην τάξη αλλά χωρίς ικανοποιητικό εξαερισμό τότε θα παρατηρηθούν αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα, κάτι το οποίο επηρεάζει δυστυχώς αρνητικά τη γνωστική λειτουργία και μαθησιακή ικανότητα των μαθητών και μαθητριών. Επίσης τα κλιματιστικά τύπου «split units”, που απλώς ανακυκλώνουν τον εσωτερικό αέρα δεν ενδείκνυται για σχολεία. Απαιτείται, ούτως ή άλλως παρακολούθηση σε τακτική βάση η λειτουργία των πιο πάνω παραμέτρων κατά την πιλοτική φάση μιας παρέμβασης, όπως είναι η τοποθέτηση και η χρήση των κλιματιστικών στις τάξεις για να μπορέσει να εξασφαλιστεί η αποδοτική λειτουργία της παρέμβασης προς όφελος της γνωστικής λειτουργίας των μαθητών.
Στο 2ο μέρος της ημερίδας διενεργήθηκε διαβούλευση μεταξύ ακαδημαϊκών, λειτουργών από κυβερνητικούς φορείς, όπως το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, το Υπουργείο Υγείας, συνδέσμων εκπαιδευτικών, αλλά και ειδικών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που ήρθαν στην Κύπρο από τη Γενεύη και το γραφείο του ΠΟΥ στην Αθήνα, ειδικά για να συμμετέχουν σε αυτή τη σημαντική Ημερίδα-θεσμός. Οι ακαδημαϊκοί δημόσιας υγείας που συμμετείχαν στη διαβούλευση προέρχονταν από πανεπιστήμια και ερευνητικούς οργανισμούς που εδρεύουν στην Ολλανδία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, τη Σλοβενία, το Ισραήλ, και τη Σλοβακία. Η διαβούλευση έλαβε χώρα με τη μορφή ομάδων εργασίας για το κύριο θέμα της υγείας των παιδιών σε σχέση με την έννοια των υγιών σχολείων στην Κύπρο. Οι συμμετέχοντες εμπειρογνώμονες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Η 1η ομάδα ασχολήθηκε με τη χαρτογράφηση υφιστάμενων προγραμμάτων αγωγής υγείας και σχετικών πολιτικών υγείας και περιβάλλοντος για παιδιά. Η 2η ομάδα εμπειρογνωμόνων ασχολήθηκε με τις ανάγκες και τα όποια κενά υπάρχουν για θέματα υγείας των παιδιών στα σχολεία και η 3η ομάδα ασχολήθηκε με προγράμματα υγείας παιδιών που τρέχουν σε άλλες χώρες και την προοπτική εφαρμογής τους στην Κύπρο.
Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν να ετοιμαστεί το τελικό κείμενο της διακήρυξης για την εφαρμογή της στρατηγικής των υγιών σχολείων στην Κύπρο και Ελλάδα στη βάση της σχετικής παγκόσμιας στρατηγικής του ΠΟΥ, η οποία θα δημοσιευτεί και θα σταλεί στα σχετικά Υπουργεία Κύπρου / Ελλάδας, και με τη συμβολή των ειδικών του ΠΟΥ.
Πρωταρχικό μέλημα του Διεθνούς Ινστιτούτου Κύπρου για την Περιβαλλοντική και Δημόσια Υγεία του ΤΕΠΑΚ είναι η συνέχιση της αξιόπιστης παροχής εκπαιδευτικών προγραμμάτων υψηλής ποιότητας για νέους και υφιστάμενους επαγγελματίες δημόσιας υγείας, καθώς και η συλλογή ερευνητικών δεδομένων για την απάντηση κρίσιμων ερωτημάτων δημόσιας υγείας που θέτει η κυπριακή κοινωνία.
