Είτε πρόκειται για φυσικές καταστροφές είτε για ζημιές που προκαλούνται από πόλεμο, τα δεδομένα τηλεπισκόπισης μπορούν να μετατραπούν σε ένα αποτελεσματικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς. Ωστόσο, η επίγνωση της δυναμικής αυτών των τεχνολογιών εξακολουθεί να λείπει, οπότε κατά συνέπεια, οι φορείς εκμετάλλευσης του κλάδου δεν διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες για τη συλλογή, την ανάλυση και την λήψη των κατάλληλων μέτρων πρόληψης αξιοποιώντας τα διαθέσιμα δορυφορικά δεδομένα.
Για την κάλυψη αυτής της ανάγκης, το ευρωπαϊκό έργο SATCULT («Κάλυψη ενός γνωσιακού κενού μέσω της επαγγελματικής κατάρτισης σχετικά με τις υπηρεσίες που βασίζονται σε δορυφόρους για την διατήρηση της πολιτισμικής κληρονομιάς») έχει ξεκινήσει την δραστηριότητά του από την 1η Δεκεμβρίου 2024. Στόχος του προγράμματος αποτελεί για πρώτη φορά την ανάλυση και την τεκμηρίωση των βασικών προϋποθέσεων για τις διάφορες οργανώσεις που ασχολούνται με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες μέσω της κατάλληλης επαγγελματικής κατάρτισης. Η πολυεθνική κοινοπραξία μέλος της οποίας αποτελεί το Κέντρο Αριστείας «Ερατοσθένης» μαζί με το Ιταλικό Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών - Ινστιτούτο Επιστημών Πολιτιστικής Κληρονομιάς (CNR - ISPC), την Γερμανική εταιρεία Media k GmbH που ειδικεύεται στην μεταφορά γνώσης, δεσμεύεται στην ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων ικανών να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες των δεδομένων τηλεπισκόπισης για την διατήρηση και προστασία της πολιτισμικής κληρονομιάς.
Χρηματοδοτούμενο από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ERASMUS+, αποτελεί μια «μεγάλη ευκαιρία για την ευαισθητοποίηση των φορέων, των δικτύων και των πρωτοβουλιών διατήρησης της πολιτισμικής κληρονομιάς και των εκπαιδευτών τους σχετικά με τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρουν τα δεδομένα τηλεπισκόπισης καθώς επίσης και τον τρόπο μετατροπής τους σε συγκεκριμένες ενέργειες, οι οποίες θα προάγουν την μαθησιακή ανακάλυψη», αναφέρει ο καθ. Διόφαντος Χατζημιτσής (Διευθύνων Σύμβουλος του Κέντρου Αριστείας «Ερατοσθένης»). Παρά τις πολυάριθμες ευκαιρίες, δεν υπάρχει επί του παρόντος ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης που να πληροί τις προϋποθέσεις όπως το έργο SATCULT.
Ο τομέας της πολιτισμικής κληρονομιάς είναι ευάλωτος στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, οπότε τα δεδομένα τηλεπισκόπισης μπορούν να χρησιμοποιηθούν, για παράδειγμα, στον μετριασμό και την πρόληψη των κλιματικών καταστροφών (ξηρασία, πλημμύρες, ζημιές σε μνημεία που προκαλούνται από καταιγίδες και χαλάζι) μέσω της λήψης έγκαιρων αποφάσεων υπό τις μορφής προληπτικών μέτρων. Επιπρόσθετα, μια πιθανή εφαρμογή αποτελεί, η εκτίμηση της καταστροφής που προκαλείται από εμπόλεμες καταστάσεις και η προετοιμασία της εκτίμησης και της ανοικοδόμησης των ζημιών. Για την κοινότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς, αυτό σημαίνει μια στρατηγική στροφή προς ένα προσόν που δεν προσφέρεται ακόμη στην ακαδημαϊκή εκπαίδευση.
Η κοινοπραξία έργου μεταξύ Κύπρου-Γερμανίας-Ιταλίας επικεντρώνεται σε πρακτικά μέτρα στήριξης:
