Σε μια λαμπρή επετειακή τελετή, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 27 Μαΐου 2025 στη Λεμεσό, το Κέντρο Αριστείας «Ερατοσθένης» γιόρτασε τα πέντε χρόνια από την ίδρυσή του. Το Κέντρο, το οποίο εδρεύει στη Λεμεσό, ιδρύθηκε το 2020 στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου EXCELSIOR – Horizon 2020 Teaming Project του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ), και αποτελεί σήμερα έναν καταξιωμένο πυλώνα επιστημονικής αριστείας, καινοτομίας και εφαρμοσμένης έρευνας στους τομείς της Παρατήρησης Γης, της Γεωπληροφορικής και της Διαστημικής Τεχνολογίας.
Η επετειακή εκδήλωση ξεκίνησε με χαιρετισμούς. Χαιρετισμό απηύθυνε ο Υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, κ. Νικόδημος Δαμιανού, ο οποίος εκπροσώπησε τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στην ομιλία του εξήρε την πενταετή πορεία του Κέντρου, κάνοντάς το «παράδειγμα φιλοδοξίας, συνεργασίας και μετασχηματισμού». Τόνισε ότι το «Ερατοσθένης» έχει ήδη αναδειχθεί σε ισχυρό πυλώνα του εθνικού οικοσυστήματος καινοτομίας, με περισσότερα από 50 πρωτοποριακά ερευνητικά έργα, σημαντική διεθνή αναγνώριση και ενεργό ρόλο στην προσέλκυση ταλέντων και επενδύσεων. Υπογράμμισε ότι η δυναμική του Κέντρου το καθιστά στρατηγικό εταίρο στην προσπάθεια της Κύπρου να αναδειχθεί σε περιφερειακό κόμβο διαστημικής τεχνολογίας, ενώ επανέλαβε την πρόθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας να ενταχθεί στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space Agency - ESA), με το Κέντρο Αριστείας «Ερατοσθένης» να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο σε αυτή την εθνική στρατηγική.
Χαιρετισμούς απηύθυναν επίσης ο Πρέσβης της Ελλάδας στην Κύπρο, κ. Ιωάννης Παπαμελετίου, ο Επιτετραμμένος της Πρεσβείας της Γερμανίας, κ. Dirk Roland Haupt, ο Επικεφαλής Επιστήμονας της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δρ Δημήτρης Σκουρίδης, ο Πρύτανης του ΤΕΠΑΚ, Καθηγητής Παναγιώτης Ζαφείρης, ο Πρόεδρος του ΕΟΑ Λεμεσού, κ. Γιάννης Τσουλόφτας, και ο Δήμαρχος Λεμεσού, κ. Γιάννης Αρμεύτης. Χαιρετισμούς απηύθυναν επίσης η κα Barbara Ryan, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου εκ μέρους του Προέδρου του Δ.Σ. του Κέντρου Αριστείας «Ερατοσθένης», Δρ Νεκτάριου Χρυσουλάκη, καθώς και ο Διευθυντής Ερευνητικών Προγραμμάτων στον Ευρωπαϊκό Εκτελεστικό Οργανισμό για την Έρευνα (REA) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Alberto Fernández-Wyttenbach.
Στη συνέχεια προβλήθηκε επετειακό βίντεο, ενώ ο Διευθύνων Σύμβουλος του Κέντρου, Καθηγητής Διόφαντος Χατζημιτσής, παρουσίασε την πορεία του «Ερατοσθένη» από το 2020 μέχρι σήμερα. Αναφέρθηκε στις απαρχές της προσπάθειας από το 2007 με τη δημιουργία του Εργαστηρίου Τηλεπισκόπησης και Γεω-Περιβάλλοντος στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του ΤΕΠΑΚ, τονίζοντας πως «η δημιουργία ενός Κέντρου Αριστείας είναι μια απαιτητική διαδικασία που απαιτεί αφοσίωση, συλλογικότητα και συνεχή δράση». Όπως σημείωσε, το έργο EXCELSIOR ήταν η μεγαλύτερη επιχορήγηση που εξασφάλισε ποτέ το ΤΕΠΑΚ στα 20 χρόνια λειτουργίας του και η υλοποίησή του αποδεικνύει τη δύναμη της συνεργασίας. Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, υπογράμμισε ότι το Κέντρο θα συνεχίσει με τις αξίες που το οδήγησαν ως εδώ: εμπιστοσύνη, ομαδικότητα και διαφάνεια.
Ακολούθησαν παρεμβάσεις από στρατηγικούς συνεργάτες του Κέντρου, όπως ο Δρ Χάρης Κοντοές, Διευθυντής Έρευνας στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (NOA) και Επικεφαλής του Κέντρου Αριστείας BEYOND, ο κ. Gunter Schreier, πρώην Αναπληρωτής Διευθυντής του Κέντρου Παρατήρησης Γης στο Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής (DLR) και νυν σύμβουλος στο Κέντρο Αριστείας «Ερατοσθένης», ο κ. Egbert Schwarz, Ανώτερος Μηχανικός και Επικεφαλής Ομάδας της DLR εκ μέρους του Thomas Krauss, ο Δρ Albert Ansmann, Ανώτερος Επιστήμονας από το TROPOS στη Γερμανία, ο κ. Γιώργος Κωμοδρόμος, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής στο Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, και ο Καθηγητής Ευάγγελος Ακύλας, πρώην Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου και Αντιπρύτανης Οικονομικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης του ΤΕΠΑΚ. Ακολούθησαν παρεμβάσεις από διαχρονικούς συνεργάτες, μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και της Εξωτερικής Συμβουλευτικής Επιτροπής του Κέντρου, όπως η Καθηγήτρια Lena Halounova από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Πράγας, ο κ. Vincent Ambrosia, πρώην Αναπληρωτής Υπεύθυνος Προγράμματος στο Πρόγραμμα Εφαρμοσμένων Επιστημών της NASA, Διεύθυνση Επιστημών της Γης, ο κ. Marcello Maranesi, Διευθύνων Σύμβουλος της GMATICS, ο κ. Daniel Barok, πρώην Επικεφαλής Διεθνών Σχέσεων του Ισραηλινού Οργανισμού Διαστήματος (ISA), και ο κ. Peter Zeil, συνιδρυτής της Spatial Services Ltd.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, απονεμήθηκαν Βραβεία Αριστείας και Προσφοράς σε διακεκριμένα πρόσωπα που στήριξαν καθοριστικά την πορεία και την ανάπτυξη του Κέντρου. Ο Καθηγητής Διοφάντος Χατζημιτσής απένειμε το πρώτο βραβείο στον Υφυπουργό Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, κ. Νικόδημο Δαμιανού. Στη συνέχεια, ο Υφυπουργός απένειμε βραβεία στον Καθηγητή Παναγιώτη Ζαφείρη, Πρύτανη του ΤΕΠΑΚ, στον κ. Ανδρέα Καρακατσάνη, Αντιπρόεδρο του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου εκ μέρους του Προέδφρου του Συμβουλίου κ. Κώστα Γαλαταριώτη και στον Δρα Κώστα Χόππα, Διευθυντή Διοίκησης και Οικονομικών του ΤΕΠΑΚ. Βραβεία απονεμήθηκαν επίσης στον κ. Χρίστο Χωμάτα, πρώην Πρόεδρο του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου, στον κ. Πανίκο Φιλίππου, πρώην Πρόεδρο του Συμβουλίου του ΤΕΠΑΚ, στον Καθηγητή Ανδρέα Αναγιωτό, πρώην Πρύτανη του Πανεπιστημίου, καθώς και στον Καθηγητή Κρίστη Χρυσοστόμου, πρώην Αντιπρύτανη Οικονομικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης, για τον καθοριστικό τους ρόλο στην υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ του Πανεπιστημίου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το έργο EXCELSIOR.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην Καθηγήτρια Τούλα Ονουφρίου, πρώην Αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων του ΤΕΠΑΚ και πρώτη εκλεγμένη Πρόεδρο του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Γεωπληροφορικής, στο οποίο ιδρύθηκε το Εργαστήριο Τηλεπισκόπησης το 2007.
Επιπλέον, τιμήθηκαν για τη συνεργασία και στήριξή τους ο κ. Γιάννης Τσουλόφτας, Πρόεδρος του ΕΟΑ Λεμεσού, ο κ. Γιάννης Αρμεύτης, Δήμαρχος Λεμεσού, ο κ. Νίκος Νικολαΐδης, πρώην Δήμαρχος Λεμεσού, ο κ. Γιώτης Παπαχριστοφή, Δήμαρχος Πόλης Χρυσοχούς, και ο κ. Χρυσόστομος Παπαβασιλείου, εκπρόσωπος της εταιρείας Island Oil, o Δρ. Σωτήρης Αλεξάνδρου εκ μέρους του Γιώργου Μαλεκκίδη από την ΑΤΗΚ και ο Νικόλας Ζήνωνος από το Phassouri Plantations.
Η εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, και συγκέντρωσε περισσότερους από 220 προσκεκλημένους από την πολιτική ηγεσία, την ερευνητική και ακαδημαϊκή κοινότητα, την τοπική αυτοδιοίκηση, τον ιδιωτικό και επιχειρηματικό τομέα, τον διπλωματικό κόσμο, καθώς και διαχρονικούς συνεργάτες του Κέντρου. Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν ο Ύπατος Αρμοστής της Ινδίας στην Κύπρο, εκπρόσωπος της Γαλλικής Πρεσβείας, η Επίτροπος Περιβάλλοντος, μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος, βουλευτές, δήμαρχοι και εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και εκπρόσωποι οργανισμών όπως η ATHK. Παρόντες ήταν επίσης εν ενεργεία, καθώς και τέως αξιωματούχοι, οι οποίοι στάθηκαν δίπλα στο Κέντρο και το στήριξαν από τα πρώτα του βήματα. Η ευρεία αυτή συμμετοχή επιβεβαιώνει το πολυδιάστατο έργο που επιτελεί ο «Ερατοσθένης» τα τελευταία πέντε χρόνια και την αυξανόμενη αναγνώριση και στήριξη που λαμβάνει από την πολιτεία και την κοινωνία.
Κατά την πενταετή πορεία του, το Κέντρο Αριστείας «Ερατοσθένης» έχει αναδειχθεί σε περιφερειακό κόμβο έρευνας και καινοτομίας, απασχολώντας περισσότερα από 100 άτομα, συμμετέχοντας σε πάνω από 50 ερευνητικά έργα και εξασφαλίζοντας άνω των 15 εκατομμυρίων ευρώ σε από ανταγωνιστικά προγράμματα. Η ερευνητική του δραστηριότητα έχει αποτυπωθεί σε περισσότερες από 150 επιστημονικές δημοσιεύσεις, ενώ οι συνεργασίες του ξεπερνούν τους 600 εταίρους διεθνώς, συμπεριλαμβανόμενων μεγάλων κολοσσών διαστήματος, όπως η Nasa, ESA, DLR, ISA, Romania Space Agency, κ.ά. Το Κέντρο έχει λάβει το Ευρωπαϊκό βραβείο HR Excellence in Research, είναι αναγνωρισμένο ως Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης, και λειτουργεί ως Περιφερειακό Γραφείο Υποστήριξης του προγράμματος UN-SPIDER του ΟΗΕ για την Κύπρο. Παρουσιαστήκαν επίσης οι δυο στρατηγικές υποδομές του Κέντρου, η Εθνική Ερευνητική Υποδομή Ατμοσφαιρικής Τηλεπισκόπηση (CARO), που είναι σε πλήρη λειτουργιά και ο Επίγειος Σταθμός Λήψης δορυφορικών δεδομένων (DAS) που θα τοποθετηθεί στις εγκαταστάσεις της ATHK τον Ιούλιο του 2025.
Πρόσφατα, ο «Ερατοσθένης» ανέλαβε τη δημιουργία του πρώτου Κέντρου Επιχειρηματικής Θερμοκοιτίδας Διαστήματος (Space BIC) στην Κύπρο, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ανάπτυξη της διαστημικής επιχειρηματικότητας και ενισχύοντας την εθνική προσπάθεια για ένταξη στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος.
Το Κέντρο Αριστείας «Ερατοσθένης» συνεχίζει τη δυναμική του πορεία, τοποθετώντας την Κύπρο στον παγκόσμιο χάρτη της διαστημικής τεχνολογίας και συμβάλλοντας ενεργά στην έρευνα, την καινοτομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής (περιοχή ΕΜΜΕΝΑ).
