ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΧΑΤΖΗΛΟΪΖΟΥ* ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ**
Όταν στις 12 Φεβρουαρίου 2021 ο ΥΠΠΑΝ κ. Πρόδρομος Προδρόμου έδινε συνέντευξη Τύπου για την Πολιτική του Υπουργείου Παιδείας σχετικά με τη βελτίωση της εκπαίδευσης και της ένταξης των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία στα σχολεία, αναμέναμε πως το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα πρόσφερε ουσιαστική στήριξη στα παιδιά αυτά. Δυστυχώς, η πραγματικότητα απέχει κατά πολύ από τις εξαγγελίες του ΥΠΠΑΝ.
Υπό κανονικές συνθήκες, η στήριξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία γίνεται από εκπαιδευτικούς του σχολείου, μόνιμο προσωπικό. Αξίζει να σημειωθεί, πως τα τελευταία χρόνια έχει γίνει επιλογή και επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό, με σειρά επιμορφώσεων και ετοιμασία σχετικού διδακτικού υλικού, ώστε το προσωπικό αυτό να επιφορτιστεί με επάρκεια τη στήριξη των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία. Τα παιδιά αυτά τυγχάνουν στήριξης και διδασκαλίας σε μικρές ομάδες μερικές ώρες τη βδομάδα, καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
Το ΥΠΠΑΝ εφάρμοσε το πρόγραμμα ΔΡΑΣΕ πιλοτικά από το 2015 και φέτος αποφάσισε όπως το επεκτείνει σε περισσότερα σχολεία, και τροποποιήσει τον τρόπο λειτουργίας του. Το ΥΠΠΑΝ θα αντλήσει ένα κονδύλι 60 εκατομμυρίων από την ΕΕ για αυτό τον σκοπό.
Πριν καν εφαρμοστεί το πρόγραμμα έχουν προκύψει δεκάδες προβλήματα, με αποτέλεσμα να υπάρχει ο κίνδυνος αντί να ενισχύσει τα παιδιά που τόσο πολύ το χρειάζονται, να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο το χάσμα και την ανισότητα από τα υπόλοιπα παιδιά.
Καταρχάς το πρόγραμμα είναι εξαιρετικά δύσκολο να ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο. Τα παιδιά για τα οποία το ΥΠΠΑΝ εφαρμόζει αυτό το πρόγραμμα, θα μείνουν χωρίς στήριξη για μερικούς μήνες, κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Προβληματισμό δημιουργεί και το γεγονός πως οι ώρες που θα δοθούν στα 52 σχολεία ΔΡΑΣΕ που λειτουργούσαν και πέρσι το πρόγραμμα, θα είναι μειωμένες τη νέα σχολική χρονιά. Οι ώρες που είχαν τα 52 αυτά σχολεία για διδασκαλία παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία πλέον δεν παρέχονται στα σχολεία και ένα μέρος από τις ώρες ΔΡΑΣΕ θα αφιερώνεται για τη μεταναστευτική βιογραφία μέσω μεταβατικών τμημάτων.
Το πρόγραμμα λειτουργεί με την εργοδότηση εκπαιδευτικών με το καθεστώς της αγοράς υπηρεσιών. Το γνωστό καθεστώς στο οποίο αντιτίθενται πλέον οι πάντες, εκπαιδευτικοί, εκπαιδευτικές οργανώσεις, συντεχνίες, το Διοικητικό Δικαστήριο, πολιτικά κόμματα, το κυβερνών κόμμα, πλην της Κυβέρνησης. Αυτό το απάνθρωπο καθεστώς στερεί από τους υπαλλήλους βασικά εργασιακά δικαιώματα, πέρα από την εξευτελιστική αντιμισθία, όπως το ανεργιακό επίδομα, άδεια ασθενείας, άδεια απουσίας, και άλλα. Με αυτό το καθεστώς λοιπόν, θα εργοδοτηθούν περίπου 515 εκπαιδευτές στη Δημοτική Εκπαίδευση. 190 από αυτούς θα προσφέρουν υπηρεσίες για διδασκαλία των μεταβατικών τμημάτων (τάξεις υποδοχής) και 325 θα λειτουργούν ως βοηθοί εκπαιδευτικού στις τάξεις των σχολείων ΔΡΑΣΕ. Οι εκπαιδευτές θα εργάζονται για 15 ώρες στο σχολείο και δεν θα εκτελούν άλλα καθήκοντα πέραν της διδασκαλίας.
Το καθεστώς εργοδότησης είναι και η μεγαλύτερη αιτία σωρείας προβλημάτων που δημιουργούνται σε αυτό το πρόγραμμα, από τα οποία αναφέρουμε μερικά:
- Με τον μισθό που λαμβάνουν οι εκπαιδευτές και τους εξευτελιστικούς όρους εργασίας της αγοράς υπηρεσιών, αποχωρούν (δικαιολογημένα) από το πρόγραμμα με την πρώτη ευκαιρία. Σε προηγούμενες χρονιές είχε παρατηρηθεί το φαινόμενο μία θέση στα ΔΡΑΣΕ να αλλάζει 3 εκπαιδευτές. Αυτή η αστάθεια αναπόφευκτα, έχει μαθησιακές και συναισθηματικές συνέπειες στα παιδιά.
- Οι σχολικές μονάδες γεμίζουν με «αλεξιπτωτιστές» εκπαιδευτικούς, οι οποίοι με βάση το συμβόλαιό τους προσέρχονται στο σχολείο για μερικές ώρες την ημέρα και όταν τελειώσουν το μάθημά τους αποχωρούν. Αυτό δημιουργεί πρόσθετα καθήκοντα στις διευθυντικές ομάδες των σχολείων και αναστατώνει τις σχολικές μονάδες. Ο καταρτισμός του σχολικού προγράμματος δε είναι μια σπαζοκεφαλιά για γερούς λύτες.
- Δημιουργείται σοβαρό ζήτημα συνοχής και ομοιογένειας στο προσωπικό των σχολείων και στο ευρύτερο εργασιακό περιβάλλον. Το σχολείο θα κατακλυστεί με επισκέπτες εργαζομένους βραχείας παρουσίας, που ουσιαστικά θα είναι αδύνατον να ενσωματωθούν στο σχολικό γίγνεσθαι.
- Συνεχίζουν επίσης να υφίστανται τα νομικά ζητήματα και ζητήματα νομικής ευθύνης που συνοδεύουν το καθεστώς των αυτοτελώς εργαζομένων στα σχολεία και που το ΥΠΠΑΝ απέτυχε πολλάκις να απαντήσει ή να διασαφηνίσει. Ταυτόχρονα δεν υπάρχει θεσμοθετημένο πλαίσιο εποπτείας, αξιολόγησης, στήριξης των εργαζομένων με το καθεστώς αυτό.
- Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών είναι άλλο ένα μεγάλο ερωτηματικό. Δεν έχει διευκρινιστεί πότε και πώς θα επιμορφωθούν οι εκπαιδευτές. Είναι σκανδαλώδες να υπάρχει ήδη επιμορφωμένο προσωπικό στα συγκεκριμένα σχολεία για τη διδασκαλία των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία και το ΥΠΠΑΝ να προχωρεί σε αγορά υπηρεσιών για τον ίδιο σκοπό.
- Μια άλλη παράμετρος που δεν έχει ληφθεί υπόψη είναι ο χώρος στον οποίο θα λειτουργούν τα μεταβατικά τμήματα. Στα σχολεία θα λειτουργούν 1, 2, 3 ή περισσότερα μεταβατικά τμήματα για 10 – 15 ώρες τη βδομάδα. Δεδομένου της έλλειψης διαθέσιμων χώρων στα σχολεία είναι άξιο απορίας το πού θα διδάσκονται τα παιδιά. Αξίζει να αναφερθεί πως αν αυτά τα μεταβατικά τμήματα θέλουμε να κάνουν τα παιδιά να νιώσουν άνετα, θα πρέπει να διαμορφωθούν με τέτοιο τρόπο που να ομοιάζουν με μια συνηθισμένη τάξη.
- Το ΥΠΠΑΝ θέλοντας να ενισχύσει τα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία θα τα βγάζει από την σταθερή τους τάξη για 10 – 15 (από τις 35) ώρες τη βδομάδα, για να τους μάθει την ελληνική γλώσσα. Είναι άξιο απορίας ποια αντικείμενα της σταθερής τους τάξης δεν θα παρακολουθούν. Θα αποχωρούν από την τάξη τους στα Ελληνικά μόνο; Εκτός από το γεγονός πως οι ώρες που διδάσκονται Ελληνικά είναι λιγότερες από τις ώρες που θα λειτουργεί το μεταβατικό τμήμα, στα Ελληνικά θα υπάρχει δεύτερος εκπαιδευτικός στην τάξη για να στηρίζει τα παιδιά. Γιατί να μην επωφελούνται και αυτά τα παιδιά από τον δεύτερο εκπαιδευτικό στην τάξη; Αν θα αποχωρούν στα «δευτερεύοντα» μαθήματα τότε εγείρονται άλλα ερωτήματα. Τα παιδιά θα διδάσκονται όλη μέρα Ελληνικά/Μαθηματικά στην τάξη και Ελληνικά στο μεταβατικό τμήμα; Τι γίνεται με τα υπόλοιπα αντικείμενα που εξοικειώνουν τα παιδιά με την κυπριακή πραγματικότητα ή τους προσφέρουν ευχαρίστηση και κοινωνικοποίηση;
- Ένα άλλο ερώτημα που πρέπει να απαντήσει το ΥΠΠΑΝ είναι το εξής: Αφού άλλαξαν το σύστημα διορισμού το 2015 για να διορίζονται δήθεν οι καλύτεροι εκπαιδευτικοί, γιατί δεν διορίζουν μέσω αυτού του συστήματος τους εκπαιδευτές στα ΔΡΑΣΕ; Μήπως τα παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία δεν αξίζουν τους «καλύτερους» εκπαιδευτικούς;
Κλείνοντας, παρατίθενται οι στόχοι του προγράμματος ΔΡΑΣΕ, από την ιστοσελίδα του ΥΠΠΑΝ για προβληματισμό:
Αβίαστα προκύπτουν τα εξής ερωτήματα: Επιτυγχάνονται αυτοί οι στόχοι ή μήπως ενισχύονται οι ανισότητες και διαιωνίζεται η περιθωριοποίηση; Ο στόχος του ΥΠΠΑΝ είναι η βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων ή η άντληση εκατομμυρίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση;
*Οργανωτικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Οργανωτικός Γραμματέας ΑΚΙΔΑ
**Μιχάλης Αλεξόπουλος, Μέλος ΔΣ ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας ΑΚΙΔΑ
