ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΝΑΣΙΑΣ ΤΡΙΓΩΝΑΚΗ- ΠΑΥΛΟΥ PhD*
Να μείνετε στο σπίτι, ακούμε όλη μέρα.
Κλειστά τα σχολεία. Οι γονείς να αιτηθούν ειδικής άδειας για 4 εβδομάδες με σκοπό να μείνουν στο σπίτι με τα παιδιά τους αφού όλοι οι χώροι φύλαξης είναι κλειστοί.
Η πανδημία του κοροναϊού έχει αποσυντονίσει το παγκόσμιο. Οι κυβερνήσεις παίρνουν όλο και πιο αυστηρά μέτρα για περιορισμό εξάπλωσης του ιού. Και πολύ καλά κάνουν.
Αλλά …… Πάντα υπάρχει ένα «αλλά» και σε αυτήν την περίπτωση είτε οι οικογένειες έρχονται πιο κοντά, λόγω του αναπόφευκτου του περιορισμού στο σπίτι βρίσκοντας τρόπους για να περάσουν ποιοτικό χρόνο μαζί, ή διαλύονται. Πολύ πρόσφατη έρευνα στο University of Michigan School of Public Health, αναφέρει ότι μετά από περίοδο κρίσης και αναγκαστικού εγκλεισμού, η αύξηση των γεννήσεων 9-10 μήνες μετά τον εγκλεισμό είναι γεγονός καθώς επίσης και η αύξηση των διαζυγίων. Και ενώ η περίοδος αναγκαστικού περιορισμού στο σπίτι μπορεί είτε να ενώσει ή να χωρίσει ζευγάρια, υπάρχει και μια άλλη ομάδα που τελικά μένει εκτεθειμένη και απροστάτευτη μέσα στο ίδιο της το σπίτι: τα παιδιά.
Με το άρθρο αυτό θέλω να ευαισθητοποιήσω τις αρμόδιες Υπηρεσίες αλλά και την κοινωνία για τις ευάλωτες ομάδες ανήλικων παιδιών που, ναι μεν πρέπει να μείνουν στο σπίτι λόγω της πανδημίας του κοροναϊού, αλλά βρίσκονται εκτεθειμένα σε καθημερινό ρίσκο ζώντας μέσα σε δυσλειτουργικές οικογένειες. Το μυαλό μας θα πρέπει να είναι ανοιχτό και οι κεραίες μας ευαίσθητες σε θέματα όπως η παιδική κακοποίηση η οποία ορίζεται ως «οποιαδήποτε πράξη ή αμέλεια γονέα / κηδεμόνα η οποία δημιουργεί βλάβη, τραύμα, πόνο, φόβο, απειλή, αίσθημα δυσαρέσκειας, δυσφορίας, αποστροφής ή ενοχής, έχει αρνητική επίδραση στο άτομο που τη δέχεται και μπορεί να καταλήξει ακόμα και σε θάνατο» (Παναγοπούλου, 2007).
Η κακοποίηση είναι μια μορφή κατάχρησης εξουσίας και ελέγχου, παραβιάζει την εμπιστοσύνη και τα δικαιώματα του παιδιού και είναι ποινικό αδίκημα.
Το παιδί που κακοποιείται ή παραμελείται ονομάζεται «θύμα» βίας ενώ το παιδί που παρακολουθεί άλλο άτομο να κακοποιείται ονομάζεται «μάρτυρας». Όταν ένα παιδί είναι θύμα βίας μπορεί να εμπίπτει σε μια ή σε περισσότερες από τις πιο κάτω κατηγορίες κακοποίησης
Το πώς μπορεί κάποιος να ασκήσει βία σε ένα παιδί, είναι, και μόνο ως σκέψη, νοσηρό. Μια θεωρία αναφέρεται στην κοινωνική μάθηση και πως η βία μαθαίνεται μέσα από την παρατήρηση και τη μίμηση βίαιων προτύπων στο οικογενειακό αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Η θεωρία του «φαύλου κύκλου της βίας» συνδυάζεται με τη θεωρία της μίμηση κακοποιητικών συμπεριφορών αφού η βία και η κακοποίηση που δέχεται κάποιος ως παιδί διαιωνίζεται και το πρόβλημα ανακυκλώνεται. Άλλες θεωρίες εντοπίζουν μια ψυχοπαθολογία στην προσωπικότητα του δράστη, μια ψυχική νόσο και μια διαταραχή που εμπεριέχει βία και κακοποίηση ως άσκηση ελέγχου και κτητικότητας σε συνδυασμό με μια αδυναμία του δράστη να διαχειριστεί την οργή και το θυμό του, τα πιθανά δικά του τραύματα της παιδικής του ηλικίας και τις δικές του εμπειρίες κακοποίησης που βίωσε ως παιδί.
Η κακοποίηση σε όποια μορφή και αν ασκείται, αφήνει ανεξίτηλα σημάδια στην ψυχή του παιδιού και τα τραύματα αυτά πολύ δύσκολα επουλώνονται. Το ψυχικό τραύμα συνοδεύεται από υπερβολικό άγχος, φόβο, ντροπή, σοβαρές συναισθηματικές δυσκολίες και μαθησιακές αδυναμίες.
Είναι δύσκολο να διαγνωστεί η κακοποίηση στα παιδιά και πόσο πιο δύσκολο είναι σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο που τα παιδιά είναι, όχι μόνο εκτός σχολικού συστήματος, αλλά εγκλωβισμένα στο σπίτι τους χωρίς να νιώθουν ασφαλή. Ανασφαλή όχι εξαιτίας του κοροναϊού αλλά μιας οποιασδήποτε μορφής ενδο-οικογενειακής βίας.
Ως υγιείς ενήλικες και ενεργοί πολίτες οφείλουμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να τα προστατεύσουμε κυρίως τώρα που «μένουμε σπίτι».
Ήδη ο κώδωνας του κινδύνου κρούει και διάφοροι οργανισμοί έχουν αναρτήσει υπηρεσίες και τηλεφωνικές γραμμές στήριξης παιδιών, εφήβων και οικογενειών που χρειάζονται βοήθεια αυτές τις μέρες. Ας είμαστε ευαίσθητοι και προπάντων υπεύθυνοι - αν ακούσετε ή υποψιαστείτε ότι ένα παιδί χρειάζεται βοήθεια, ειδοποιήστε τις αρμόδιες Αρχές.
*Λειτουργός Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας
