Διαταραχή αυτιστικού φάσματος και covid-19


ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΝΑΣΙΑΣ ΤΡΙΓΩΝΑΚΗ-ΠΑΥΛΟΥ PhD *

Η  2η ημέρα του Απρίλη έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης για τον Αυτισμό. Ο φετινός Απρίλης είναι ιδιαίτερος τόσο για ολόκληρη την ανθρωπότητα όσο και για άτομα που διαγνωστικά εμπίπτουν στην κατηγορία Διαταραχής Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) (DSM-5, 299.00(F84.0)).  Η ιδιαιτερότητα έχει να κάνει με την πανδημία του κοροναϊού covid-19 και πώς η εξάπλωση του ιού, η κοινωνική απομόνωση, το κλείσιμο των σχολείων και ο περιορισμός στο σπίτι, επηρεάζει την ενημέρωση, την προφύλαξη, την αλλαγή της καθημερινότητας και της ρουτίνας καθώς και τη διαχείριση του άγχους και έντασης, της αισθητηριακής υπερφόρτισης ατόμων με νευροαναπτυξιακές διαταραχές.

Σύμφωνα με το DSM-5, αυτές οι διαταραχές χαρακτηρίζονται από ελλείμματα στις συναισθηματικές και κοινωνικές δεξιότητες και στη λεκτική και μη-λεκτική επικοινωνία. Τα άτομα με αυτισμό, παρουσιάζουν επίσης στερεοτυπικές κινήσεις, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και εμμονές (American Psychiatric Association, 2013). Λόγω του ότι η κλινική εκδήλωση των ΔΑΦ ποικίλει, η εικόνα του κάθε ατόμου είναι μοναδική. Η έννοια του φάσματος, αναφέρεται στη διαφορετικότητα της κλινικής εικόνας και του τρόπου με τον οποίο η διαταραχή επηρεάζει την προσαρμογή του κάθε ατόμου.

Σύμφωνα με τους Charman και Baird (2002), κάποια πρώιμα σημάδια του αυτισμού, που αποτελούν ενδείξεις και προκαλούν ανησυχία στους γονείς, είναι η καθυστερημένη έναρξη ομιλίας, η φτωχή βλεμματική επαφή, η αδιαφορία για παιχνίδι και αλληλεπίδραση με άλλα παιδιά, η ασυνήθιστη προσκόλληση σε αντικείμενα, η αυξημένη ευαισθησία σε ήχους, η μη-ανταπόκριση και ανταπόδοση χαμόγελου και η δυσκολία στην επικοινωνία με τους γύρω (μοιάζουν σαν να μην ακούν ή να αγνοούν). Με τη χρήση των κατάλληλων εργαλείων αξιολόγησης, η διάγνωση του αυτισμού, μπορεί να δοθεί από 2-2.5 ετών (Lord, et al., 2006). Η συχνότητα εμφάνισης αυτισμού στα αγόρια είναι μέχρι και πέντε φορές μεγαλύτερη από ότι στα κορίτσια (Fombonne at al., 2011).

Oι ακριβείς αιτιολογικοί παράγοντες του αυτισμού δεν είναι πλήρως κατανοητοί και τα επιστημονικά στοιχεία είναι ασαφή (Wing & Potter, 2002) αλλά πληθώρα ερευνών επισημαίνουν τη σημασία του συνδυασμού των γενετικών παραγόντων με περιβαλλοντικούς (Γεωργίου, 2013). Εντούτοις, παρά τις πολυάριθμες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν, η αιτία του αυτισμού παραμένει άγνωστη.

Τα παιδιά με διάγνωση διαταραχής αυτιστικού φάσματος, όπως όλα τα παιδιά, «μένουν σπίτι» λόγω των αυστηρών περιοριστικών μέτρων στα πλαίσια περιορισμού της διάδοσης του κοροναϊού.  Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο σαφή για τα παιδιά αυτά.  Οι απορίες τους για το τι είναι ο ιός, από πού προήλθε, γιατί πλένουμε τόσο συχνά τα χέρια μας, γιατί δεν βγαίνουμε έξω για μια βόλτα, τι κάνει ο παππούς και η γιαγιά, πότε θα επιστρέψουμε στο σχολείο αλλά και πιο αφηρημένες έννοιες όπως ο θάνατος, ο φόβος και το άγχος γύρω από την ανασφάλεια που δημιουργεί η πανδημία του κοροναϊού, επηρεάζουν τα παιδιά με ΔΑΦ.  Ο τρόπος σκέψης τους είναι ιδιαίτερος.  Δεν είναι πάντα σε θέση να κατανοήσουν μεταφορές του λόγου και τείνουν να ερμηνεύουν τις πληροφορίες με την κυριολεκτική τους σημασία.  Η επικοινωνία και η αποκωδικοποίηση ακουστικών και λεκτικών μηνυμάτων υστερεί ή γίνεται με διαφορετικούς τρόπους, τρόπους  που η κοινωνία ή τα ΜΜΕ δεν γνωρίζει και δεν έχει καταφέρει να διαφοροποιήσει, τροποποιήσει ή προσαρμόσει στις ανάγκες των παιδιών αυτών.  Πολλά παιδιά με διαταραχή αυτιστικού φάσματος επιδεικνύουν και συνοδές διαταραχές όπως ελλειμματική προσοχή, παρορμητικότητα, υπερκινητικότητα, γνωστικές δυσλειτουργίες ή και διαταραχή της συμπεριφοράς και του συναισθήματος. 

Οι γονείς αυτών των παιδιών καλούνται όχι μόνο να μείνουν σπίτι ακολουθώντας τις αυστηρές οδηγίες περιοριστικών μέτρων διατηρώντας τα παιδιά και τους εαυτούς τους ασφαλή από τον ιό αλλά και να εξηγήσουν τα πολλά «γιατί;», να δημιουργήσουν μια καινούργια ρουτίνα για τα παιδιά αυτά λαμβάνοντας υπόψη και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας και να βοηθήσουν και να στηρίξουν τα παιδιά με ΔΑΦ σε μια κρίσιμη περίοδο που έχει προκαλέσει άγχος, φοβίες και στρες σε όλους.

Στα παιδιά με ΔΑΦ δεν αρέσουν οι αλλαγές.  Δεν τους αρέσουν οι απροειδοποίητες αλλαγές και προτιμούν την σταθερότητα της καθημερινής τους ρουτίνας.  Μια καινούργια ρουτίνα πρέπει να σχεδιαστεί, μια καθημερινότητα που θα έχει λίγα στοιχεία από αυτήν που ήξεραν μέχρι πριν από ένα μήνα (πχ το σχολείο είναι κλειστό το πρωί, οι θεραπείες το απόγευμα έχουν μειωθεί ή δεν γίνονται καθόλου, άτομα που φρόντιζαν τα παιδιά κάποιες ώρες της ημέρας, δεν είναι πλέον κομμάτι των κοινωνικών του επαφών κλπ).

Τα διαδικτυακά μαθήματα, τα χρονοδιαγράμματα που τηρούνται ή όχι, ο ήχος της φωνής μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, τα χρώματα της οθόνης, ο θόρυβος της τηλεόρασης, ο αριθμός των ατόμων στο σπίτι την ώρα που προσπαθεί το παιδί με ΔΑΦ μα ακούσει ή να καταλάβει τι ακούει, η θερμοκρασία στο σπίτι και οι αλλαγές κατά τη διάρκεια της ημέρας, το ποιος μαγειρεύει, οι μυρωδιές, η ώρα του ύπνου, του μπάνιου, η ιδιωτικότητα του παιδιού και πολλά άλλα που οι γονείς των τυπικά αναπτυσσόμενων παιδιών δεν έχουν μπει στη διαδικασία να τα σκεφτούν μένοντας στο σπίτι, χρήζουν προσοχής, σκέψης και επιμέλειας από τους γονείς των παιδιών με νευροαναπτυξιακές διαταραχές.

Σήμερα που είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ενημέρωσης για τον Αυτισμό, στηρίζουμε και ενημερώνουμε αυτήν την ιδιαίτερη ομάδα γονιών και παιδιών.

*Λειτουργός Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας

ΥΠΠΑΝ

 




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










1598