ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΚΑΓΚΑ ΜSc ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΑΣ ΛΟΪΖΙΔΟΥ DEdPsy, MSc *
Στην παρούσα φάση, διανύουμε σαν κοινωνία μια μεταβατική περίοδο η οποία εκ των πραγμάτων συνοδεύεται από πολλές προκλήσεις. Οι μεταβάσεις αποτελούν έτσι κι αλλιώς μια στρεσογόνο περίοδο αφού ο άνθρωπος καλείται να μεταβεί από μια γνωστή σε μια άλλη άγνωστη κατάσταση, πόσο μάλλον κάτω από τέτοιες απρόσμενες και πρωτόγνωρες συνθήκες. Ας μην ξεχνάμε ότι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε μια μετάβαση που όχι μόνο δεν είχε προγραμματιστεί αλλά συνοδεύεται από σοβαρές σωματικές, ψυχικές και οικονομικές επιπτώσεις, αλλά και υψηλή επικινδυνότητα.
❖ Σε περιπτώσεις τραυματικών γεγονότων είναι σημαντικό να παρεμβαίνουμε έγκαιρα και να βοηθάμε τα παιδιά/εφήβους άμεσα να προσαρμοστούν. Στην πλειοψηφία τους τα παιδιά/έφηβοι καταφέρνουν να ανταπεξέλθουν και να επιδείξουν ψυχική ανθεκτικότητα.
❖ Αντίστοιχα, σε περιόδους μετάβασης καλούμαστε να ενισχύσουμε μια ομαλή προσαρμογή σε παιδιά/εφήβους. Τα περισσότερα παιδιά/έφηβοι μπορούν να σημειώσουν μια ομαλή μετάβαση και να ενταχθούν στη νέα πραγματικότητα εφόσον έχουν κατάλληλη υποστήριξη από τους γονείς τους, ή άλλα σημαντικά πρόσωπα που τα φροντίζουν, και το σχολείο.
❖ Οι πιο κάτω πιθανές αντιδράσεις θεωρούνται φυσιολογικές και αναμενόμενες, ιδιαίτερα κατά την πρωτόγνωρη αυτή συνθήκη που διανύουμε. Μπορεί να παρατηρηθούν εκ νέου ή και να εκδηλωθούν σε περαιτέρω ένταση ή και έκταση τώρα κατά τη μεταβατική αυτή περίοδο.
|
Συναισθήματα |
❖ Σκαμπανεβάσματα στη διάθεση ❖ Ανησυχία, φόβος, άγχος για: - Την προσωπική ασφάλεια ή και ασφάλεια οικείων προσώπων - Τη νέα τάξη δεδομένων (νέες ρουτίνες, πρόγραμμα) ❖ Φοβίες: - Ανάπτυξη φόβου αποχωρισμού: Από γονιό, αδέρφια ή/και σημαντικούς ενήλικες - Εγκατάλειψης από σημαντικά πρόσωπα ή ότι θα μείνουν απροστάτευτα - Δυσκολία να κοιμηθούν μόνα / σκοτάδι - Ανάπτυξη φόβου για το σχολείο - Ανάπτυξη δυσκολίας έκφρασης συναισθημάτων ή έκφραση πανικού ❖ Θυμός και ευερεθιστότητα ❖ Σύγχυση ή άρνηση απέναντι στα γεγονότα ❖ Θλίψη λόγω πολλαπλής απώλειας π.χ. της σχολικής χρονιάς, της κοινωνικής συνύπαρξης ❖ Μειωμένο αίσθημα ασφάλειας ή και εμπιστοσύνης προς τους άλλους |
|
Σκέψεις |
❖ Αρνητικές, απόλυτες ή μη ρεαλιστικές σκέψεις ❖ Μπορεί να σκεφτούν ότι είπαν ή έκαναν κάτι που προκάλεσε το γεγονός / νέα κατάσταση - κυρίως εμφανίζεται σε μικρότερα παιδιά, π.χ. «Δεν κάλυψα το στόμα μου με τον αγκώνα μου όταν έβηξα» ❖ Αυτοκτονικές ιδέες |
❖ Γενικές πληροφορίες για τη στάση και προσέγγισή μας ως γονείς προς τα παιδιά και τους εφήβους, έχουν δοθεί σε προηγούμενο οδηγό του οποίου τον σύνδεσμο παραθέτουμε πιο κάτω: http://enimerosi.moec.gov.cy/archeia/1/ypp10769b
❖ Μια μετάβαση περιλαμβάνει πολύπλοκα συναισθήματα που χρειάζονται ευαίσθητη διαχείριση. Η αναγνώριση ή και διαχείριση του εύρους αυτών των συναισθημάτων που μπορεί να παρατηρηθούν κατά τη μετάβαση ομαλοποιεί την ίδια την περίοδο της μετάβασης. Οι άνθρωποι, ενήλικες ή παιδιά/έφηβοι, μπορεί να βιώνουν την ίδια συνθήκη μετάβασης πολύ διαφορετικά, ωστόσο τα δικά τους συναισθήματα μπορεί να μεταδοθούν / επηρεάσουν την ένταση των συναισθημάτων των γύρω τους, με θετικό ή αρνητικό τρόπο.
❖ Σε μια περίοδο μετάβασης μπορεί να εκδηλωθούν συγκρουόμενα συναισθήματα όπως: ενθουσιασμός και νευρικότητα, χαρά και λύπη, σιγουριά και επιφυλακτικότητα. Παράλληλα, μπορεί να εκδηλωθούν συμπεριφορές αντίστασης ή και άρνησης, απώλεια και θλίψη.
❖ Είναι σημαντικό αυτά τα συναισθήματα να γίνουν κατανοητά ως μέρος της διαδικασίας μετάβασης. Ως γονείς, μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά σε αυτή τη μετάβαση που συνδέεται με διάφορες αλλαγές. Επομένως, αυτό απαιτεί από τους γονείς να είναι παρόντες και διαθέσιμοι προς τα παιδιά/εφήβους, να αναγνωρίζουν και να αποδέχονται όλα τα συναισθήματα με συμπόνια και αναλυτική διάθεση, ώστε να ενισχύσουν σταδιακά δεξιότητες προσαρμοστικότητας και ψυχικής ανθεκτικότητας.
❖ Η ικανότητα αυτή να αναγνωρίζουμε όλα τα συναισθήματα μας με συμπόνια και αναλυτική διάθεση με συσχέτιση ως προς τις αξίες μας ώστε να αναπτύξουμε πραγματικά ψυχική ανθεκτικότητα και ευημερία ορίζεται ως συναισθηματική ευελιξία - κάποιοι από τους πυλώνες που συμπεριλαμβάνει αφορούν:
➢ Αποδοχή της μεταβατικής περιόδου με επαναλειτουργία της σχολικής ρουτίνας, στη βάση των νέων δεδομένων π.χ. κανόνες σωματικής υγιεινής, τήρηση κοινωνικής απόστασης κ.α.
➢ Συμπόνια προς το παιδί/έφηβο μας αφού προσπαθεί να διαχειριστεί πολλαπλές ή και νέες απαιτήσεις σε μη-γνώριμες συνθήκες.
➢ Θάρρος για αποδοχή θετικών και ‘αρνητικών’ συναισθημάτων ή και των συγκρουόμενων αντιδράσεων που επιφέρει μια μετάβαση.
➢ Επανεκκίνηση μέσω αντανάκλασης και επαναξιολόγησης προτεραιοτήτων.
❖ Όσον αφορά την επιστροφή των παιδιών στα σχολεία, ως γονείς καλούμαστε να λάβουμε κάποιες δύσκολες αποφάσεις. Λαμβάνοντας υπόψην την αβεβαιότητα που δημιουργήθηκε και εξακολουθεί να επικρατεί, δεν υπάρχουν αντικειμενικά σωστές ή λάθος αποφάσεις.
❖ Σίγουρα θα προκύψουν πολλά ερωτήματα τόσο σε εμας όσο και στα παιδιά μας. Επομένως, είναι σημαντικό να είμαστε οι ίδιοι επιεικείς με τον εαυτό μας κατά τη λήψη αποφάσεων. Προσπαθούμε να αποφύγουμε τις ενοχές αλλά και τη σύγκριση με άλλες οικογένειες. Κάθε οικογένεια είναι διαφορετική και λαμβάνει αποφάσεις βάσει των πεποιθήσεων, βιωμάτων και αναγκών των παιδιών και των ίδιων των γονιών, αλλά και των περιοριστικών παραγόντων που ενδεχομένως να υπάρχουν.
❖ Ως γονείς εάν διαχειριστούμε πρωτίστως τα δικά μας συναισθήματα μετάβασης (αβεβαιότητα, ανησυχία, θλίψη, κ.α.) με ηρεμία και αυτοπεποίθηση, τότε θα μπορέσουμε να λειτουργήσουμε ως πρότυπο προς τα παιδιά/εφήβους. Είναι σημαντικό να μεταφέρουμε σε αυτούς αίσθημα εμπιστοσύνης ως προς την εξέλιξη της μεταβατικής αυτής περιόδου. Για παράδειγμα, να επιδείξουμε λεκτικά και πρακτικά εμπιστοσύνη προς τους επιστήμονες με την ορθότητα των αποφάσεων τους, προς τους εκπαιδευτικούς για την ολότητα των προσπαθειών τους να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές, υγιές και παιδαγωγικό περιβάλλον για τους μαθητές τους, προς το σύνολο του πληθυσμού για τη συλλογική αυτή προσπάθεια που καταβλήθηκε και που συνεχίζουμε να καταβάλλουμε για την υγεία όλων. Εφόσον νιώσουμε πρωτίστως εμείς ασφαλείς για την μεταβατική αυτή περίοδο επαναλειτουργίας των σχολείων, τότε τα παιδιά/έφηβοι θα μπορέσουν να αισθανθούν αυτή την ασφάλεια και να αφομοιώσουν αυτή τη σχέση εμπιστοσύνης. Άλλωστε, δεν θα επιθυμούσαμε να θέσουμε τα παιδιά μας σε μια μη ασφαλή συνθήκη.
❖ Η επιστροφή στο σχολείο στα πλαίσια της πανδημίας αποτελεί μια πρωτόγνωρη συνθήκη για τους γονείς, εκπαιδευτικούς, μαθητές και όλη τη σχολική κοινότητα.
❖ Στην επικοινωνία μας με τα παιδιά/εφήβους:
Εξηγούμε ότι η επαναφορά στην κανονικότητα έχει δυσκολίες για όλους και τα βοηθάμε να κατανοήσουν τις νέες συνθήκες της σχολικής μονάδας.
➢ Είναι σημαντικό να τους εξηγηθεί ότι πρόκειται για μια περίοδο σταδιακής επαναφοράς στην κανονικότητα. Η πλήρης επαναφορά στη ρουτίνα και στις καθημερινές συνήθειες σίγουρα θα χρειαστεί χρόνο και προσπάθεια, και πιθανόν να μην επανέλθει στο σύνολό της, όπως τη γνωρίζαμε πριν την πανδημία. Επομένως, είναι σημαντικό να ενημερωθούν τα παιδιά/έφηβοι για το γεγονός ότι η νέα κανονικότητα ίσως να είναι διαφορετική από την γνώριμη κανονικότητα που τους παρείχε μέχρι σήμερα ασφάλεια και προβλεψιμότητα. Στόχος της μεταβατικής αυτής περιόδου είναι όπως η νέα κανονικότητα εγκαθιδρυθεί σταδιακά και επιφέρει την ίδια ασφάλεια και προβλεψιμοτητα στα παιδιά/εφήβους και ενήλικες.
➢ Αποφεύγουμε τις υπερβολές και παραθέτουμε τα γεγονότα ανάλογα με το ηλικιακό και γνωστικό επίπεδο του παιδιού μας. Παρουσιάζουμε αυτή την εμπειρία ως συνέχεια, ή ακόμη ως θετική εξέλιξη της συνθήκης που βιώσαμε μέχρι σήμερα λόγω της πανδημίας, ώστε να επανέλθει σταδιακά η νέα κανονικότητα μας.
➢ Αναφέρουμε επίσης ότι πρόκειται για μια προσωρινή συνθήκη που κάποτε θα τελειώσει και θα μπορούμε και πάλι να είμαστε σε κοντινότερες αποστάσεις με τους οικείους μας. Αν τα παιδιά μας ρωτήσουν να τους διευκρινίσουμε χρονικά μιλώντας πότε θα συμβεί αυτό, οφείλουμε να τους παραθέσουμε με ειλικρίνεια ότι δεν γνωρίζουμε για την ώρα. Εκείνο όμως που γνωρίζουμε είναι ότι με την τήρηση των κανόνων κοινωνικής απόστασης αλλά και υγιεινής, θα προστατεύσουμε τόσο τον εαυτό μας όσο και τους γύρω μας.
➢ Εξοικειωνόμαστε μαζί τους σε προσωπικό χρόνο, αβίαστα, και συζητούμε τις νέες ρουτίνες / κανόνες που καλούνται να εφαρμόσουν. Για παράδειγμα τους βοηθούμε να κατανοήσουν την έννοια της κοινωνικής απόστασης (π.χ. τους ζητάμε να ανοίξουν διάπλατα τα χέρια τους για να κατανοήσουν καλύτερα την κοινωνική απόσταση που πρέπει να διατηρούν από το φίλο / τη φίλη τους).
➢ Μοιραζόμαστε με παιδιά/εφήβους δικές μας εμπειρίες της νέας κανονικότητας, για παράδειγμα κατά την επίσκεψη μας σε υπεραγορά / φρουταρία ή κατά την επαναφορά μας στον χώρο εργασίας - σε περίπτωση που έχουμε ήδη επιστρέψει π.χ. τι είναι διαφορετικό στο φυσικό χώρο, ποιους νέους κανονες καλούμαι να ακολουθήσω, τι νέες συμπεριφορές εφαρμόζω (πλύσιμο χεριών, χρήση μάσκας σε κοινόχρηστους χώρους, τήρηση κοινωνικής απόστασης κ.α.).
➢ Επικοινωνούμε θετικά το ρόλο και τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι εκπαιδευτικοί όλο αυτό το χρονικό διάστημα. Προδιαθέτουμε θετικά το παιδί ούτως ώστε να μπορέσει να επαναφέρει ή και να ανακτήσει τη σχέση εμπιστοσύνης με τους εκπαιδευτικούς του. Δίνουμε εναλλακτικούς τρόπους συναισθηματικής σύνδεσης με τον δάσκαλο του, π.χ. μια φανταστική αγκαλιά.
➢ Εξηγούμε στα παιδιά ότι η επιστροφή στο σχολείο γίνεται κάτω από διαφορετικές, ειδικές συνθήκες. Ήδη αποστέλλονται λεπτομερείς πληροφορίες από τις διευθύνσεις των σχολείων για την επαναλειτουργία της κάθε σχολικής μονάδας. Όπως επισημάνθηκε, οι μαθητές χωρίζονται σε δύο ομάδες και η κάθε ομάδα φοιτά εναλλάξ στο σχολείο, εβδομάδα με εβδομάδα.
➢ Εξηγούμε ότι πιθανόν να μη βρίσκονται στην ίδια ομάδα με φίλους τους. Ενισχύουμε εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας με τους πολύ στενούς φίλους για διατήρηση του κοινωνικού υποστηρικτικού δικτύου. Αντίστοιχα, ενισχύουμε επικοινωνία με φίλους και συμμαθητές κατά την εβδομάδα όπου τα παιδιά/έφηβοι δεν εντάσσονται σωματικά στο χώρο του σχολείου π.χ. διαδικτυακή επικοινωνία, βόλτα στο πάρκο τηρώντας την κοινωνική απόσταση.
➢ Εξηγούμε νέες ρουτίνες / κανόνες που αφορούν την κοινωνική συμπεριφορά στη σχολική μονάδα π.χ. το κάθε παιδί θα πρέπει πλέον να κάθεται σε δικό του θρανίο, να χρησιμοποιεί δικά του αντικείμενα και γραφική ύλη, να μη μοιράζεται οτιδήποτε με συμμαθητές του. Οι αλλαγές αυτές στους κοινωνικούς κανόνες μπορεί να συγχύσουν κυρίως τα μικρότερα παιδιά και να θέσουν ερωτήματα όπως, “Δηλαδή πρέπει να αντιστρέψω ότι έμαθα ως τώρα;”, “Aν νομίσει ο φίλος / η φίλη μου ότι δεν τον/την αγαπώ πια;” Μέσω της χρήσης ενεργητικής ακρόασης και αντανακλαστικής ακοής επιβεβαιώνουμε τα παιδιά ότι κατανοούμε πως οι πληροφορίες που τους δίνουμε μπορεί να προκαλούν σύγχυση ή και να έρχονται σε αντίθεση με δεξιότητες που τους έχουμε ήδη διδάξει, αλλά ότι στην παρούσα φάση διανύουμε μια ιδιαίτερη κατάσταση κατά την οποία πρέπει να λάβουμε αυτά τα συγκεκριμένα μέτρα.
➢ Τονίζουμε ότι υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι για να επιδείξουν στους φίλους τους ότι είναι ακόμη σημαντικοί γι’ αυτούς, όπως το να τους στείλουν μια φανταστική αγκαλιά αντί να τους αγγίζουν. Σημαντικό να προωθήσουμε ιδέες για εναλλακτικά παιχνίδια που μπορούν να εμπλακούν με τους φίλους τους στο χώρο του σχολείου, παρά την κοινωνική απόσταση, π.χ. παιχνίδι παντομίμας, λεκτικά παιχνίδια “κάτι βλέπω που αρχίζει από ...”, “λέξεις που αφορούν επαγγέλματα”. Με τον τρόπο αυτό, τονίζουμε στα παιδιά ότι παρά το γεγονός ότι πρέπει να τηρήσουν τις συνιστώμενες κοινωνικές αποστάσεις συνεχίζουν να είναι συναισθηματικά δεμένοι με τους φίλους τους.
➢ Τους ενισχύουμε ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν, όπως τα κατάφεραν σε αντίστοιχες μεταβατικές περιόδους που μπορεί να φάνταζαν τότε δύσκολες. Είναι σημαντικό να παραθέτουμε σημαντικά προσωπικά επιτεύγματα που πραγματικά αντεπεξήλθε το παιδί / ο έφηβος στη συζήτηση μας.
➢ Επαναφέρουμε ή και αναπροσαρμόζουμε σταθερή ρουτίνα αποχαιρετισμού στο χώρο του σχολείου. Συζητάμε με ευθύτητα και απλότητα τον τρόπο προσέλευσης και αποχώρησης από το σχολείο με το παιδί στη βάση των οδηγιών που δίνονται από το σχολείο, εφαρμόζουμε ένα μοτίβο συμπεριφορών αποχαιρετισμού, επιβεβαιώνουμε ότι θα παραλάβουμε το παιδί στο χρόνο αποδέσμευσης του στο τέλος της σχολικής ημέρας.
➢ Ρωτάμε και ακούμε προσεκτικά και ενεργητικά τι έχουν να μας πουν, κυρίως μετά από την πρώτη ημέρα επίσκεψης στο σχολικό χώρο από την επαναλειτουργία των σχολικών μονάδων, π.χ. πως ένιωσαν, τι διαφορές παρατήρησαν, τι δυσκόλεψε περισσότερο, τι άρεσε περισσότερο.
➢ Γενικότερα, αποφεύγουμε τη χρήση επικριτικού ύφους ή και απειλητικού λόγου εάν το παιδί / έφηβος παρά τις διασφαλίσεις μας συνεχίζει να νιώθει αμήχανα ή και ανήσυχα.
❖ Σε σχέση με τη σωματική υγιεινή, συνεχίζουμε ως γονείς τη θέσπιση και μοντελοποίηση μέτρων προστασίας και τήρησης κανόνων υγιεινής.
❖ Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη σωστή και ασφαλή επιστροφή των παιδιών στα σχολεία, μπορείτε να ανατρέξετε στους εξής συνδέσμους: http://archeia.moec.gov.cy/mc/245/2020_05_14_odigos-goneis-kidemones-sosti-epistrofi-paidion.pdf
❖ Παραθέτουμε επίσης, βοηθητικούς συνδέσμους με επεξηγηματικά βιντεάκια σχετικά με την επιστροφή των παιδιών στα σχολεία:
➢ https://www.youtube.com/watch?v=DGeZiGEIEQU (Από την εκπαιδευτικό Ράνια Γεωργίου)
➢ https://youtu.be/JtHpEF38D2g (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, ΥΠΠΑΝ)
❖ Υπενθυμίζεται η ανάγκη για επαναφορά ή και η εγκαθίδρυση μιας ευρύτερης ρουτίνας υποστηρικτικής προς την επαναλειτουργία του σχολείου. Διατηρούμε κάποιο πρόγραμμα στη διάρκεια της ημέρας, με ευελιξία, ή και κάποια χαλάρωση εάν αυτό κριθεί απαραίτητο. Η εφαρμογή κάποιας μορφής ρουτίνας και προγράμματος προσφέρει ασφάλεια, προβλεψιμότητα αλλά και έλεγχο σε καθημερινές συνθήκες της ζωής μας. Μπορεί να αποτελέσει επίσης παράγοντα ενίσχυσης της διάθεσης μας ή και ρύθμισης πιθανών ανησυχιών μας, δικών μας ή και των παιδιών/εφήβων μας.
➢ Σημαντική η επαναφορά ή εγκαθίδρυση κάποιας υγιούς ρουτίνας σε τομείς όπως: ύπνος, φαγητό, μάθηση, φυσική άσκηση, παιχνίδι. Πιθανότατα τα παιδιά να χρήζουν υπενθύμισης ή και υποστήριξης κατά την εφαρμογή μιας προβλέψιμης ρουτίνας, κυρίως λαμβάνοντας υπόψην ότι κατά την περίοδο αυτή μπορεί να μην τηρήθηκε με αυστηρότητα κάποια ρουτίνα, ενώ τώρα κρίνεται απαραίτητη για την εύρυθμη επαναφορά των παιδιών στο σχολικό πρόγραμμα.
➢ Σταθερότητα στην εφαρμογή των ρουτίνων αυτών ακόμη και κατά την εβδομάδα όπου το παιδί δεν εντάσσεται (με φυσική παρουσία) στο χώρο του σχολείου θεωρείται απαραίτητη.
➢ Επιδεικνύουμε επιείκεια και κατανόηση στην εφαρμογή ρουτίνας της σχολικής μελέτης κυρίως καθώς το παιδί/έφηβος μπορεί να εκδηλώσει μειωμένα επίπεδα συγκέντρωσης, εγρήγορσης ή και επιθυμίας για συνεργασία κατά την επαναφορά αυτής της ρουτίνας.
❖ Διατηρούμε τον αποκλειστικό, προσωπικό, ποιοτικό χρόνο με το παιδί/έφηβο καθημερινά, χωρίς διακοπές ή άλλες ενασχολήσεις. Για παράδειγμα, μπορούμε να φτιάξουμε μαζί του μια κατασκευή, να παίξουμε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, να πάμε ένα οικογενειακό περίπατο. Θα μπορούσαμε επίσης να διατηρήσουμε δραστηριότητες ή και συνήθειες που εξελίξαμε αυτή την περίοδο μαζί με το παιδί / έφηβο ή και ρουτίνες ως οικογένεια. Ας μην ξεχνάμε πως κατά την περίοδο της πανδημίας, για κάθε παιδί / έφηβο, ο γονιός αποτελούσε το καθημερινό, σημαντικό και ίσως μοναδικό πρόσωπο αναφοράς. Κατέχουμε σημαντικό ρόλο ασφαλείας για τη μετάβαση του παιδιού / εφήβου στην επόμενη περίοδο.
❖ Μια περίοδος μετάβασης για να ολοκληρωθεί πιθανόν περιλαμβάνει, νοητά ή και πρακτικά, έναν αποχαιρετισμό και ένα καλωσόρισμα. Μια ολοκληρωμένη στρατηγική που ενθαρρύνει δεξιότητες και διαδικασίες που μπορεί να διασφαλίσουν αυτό αποτελεί το μοντέλο RAFT - Reconciliation, Affirmation, Farewells, Think Destination (Pollock & Van Reken, 2017). Βασικοί πυλώνες εφαρμογής του μοντέλου αυτού αφορούν την αντιμετώπιση και διαχείριση της απώλειας με την πρόβλεψη επικείμενων αναγκών / συνθηκών που μπορείς να υποδεχτείς.
➢ Συμφιλίωση: αναγνώριση και αποδοχή της απώλειας ελέγχου, των συγκρουόμενων συναισθημάτων κατά τη μετάβαση, της επερχόμενης νέας συνθήκης. Αυτό συνεπακόλουθα υποστηρίζει τη διαχείριση των συναισθημάτων μας και μας τοποθετεί σε επίπεδα ετοιμότητας για επίλυση επικείμενων σημαντικών ζητημάτων.
➢ Επιβεβαίωση / Ευγνωμοσύνη: αναγνώριση και εκτίμηση σε ότι και όποιον μας έχει υποστηρίξει σε αυτή τη δύσκολη περίοδο. Έτσι, μπορεί να επισημανθούν οι μικρές θετικές πτυχές στη δύσκολη συνθήκη που ολοκληρώνεται και που ίσως να αποτελέσουν εφόδια για την επόμενη περίοδο μετάβασης που θα διανύσουμε. Για παράδειγμα, ‘για τι είμαι ευγνώμων;’ ‘για ποιον είμαι ευγνώμων;’ Αυτό συνεπακόλουθα μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης και ελπίδας.
➢ Αποχαιρετισμός: αναγνωρίζεται ως το τέλος μιας περιόδου για να ενεργήσει ως τελετή μετάβασης για την επόμενη περίοδο - νέα κανονικότητα. Αναλογιζόμαστε τυχόν συνθήκες που επιθυμούμε να αποχαιρετήσουμε π.χ., δραστηριότητες, μέρη, άτομα, ώστε να προσβλέπουμε στα επόμενα που έρχονται. “To ‘enter’ well requires us to ‘leave’ well.”
➢ Σκεφτείτε τον επόμενο προορισμό: μόνο αφού συμφιλιωθούμε, επιβεβαιώσουμε και αποχαιρετήσουμε, είμαστε έτοιμοι να στρέψουμε την προσοχή μας περισσότερο στην επόμενη φάση. Συνήθως βοηθά να σκεφτούμε ένα ή δύο μικρά “επόμενα βήματα” που μπορούμε να λάβουμε για να υποστηρίξουμε την ένταξη μας στη νέα επόμενη φάση. Επίσης, η επικοινωνία με σημαντικούς άλλους, η αυτοφροντίδα ή και οι πράξεις ευγνωμοσύνης είναι απαραίτητες για να οχυρώσουμε τον εαυτό μας στις νέες προκλήσεις που θα ακολουθήσουν. Για παράδειγμα, πως μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου κατά την μετάβαση ή και πως μπορώ να συνεχίσω να φροντίζω τον εαυτό μου και τους σημαντικούς άλλους στη νέα πραγματικότητα;
Τηλέφωνα Επικοινωνίας για Εξειδικευμένη βοήθεια:
❖ Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας - 22 800 806
❖ Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας - 22 378 268
Βασικές Πηγές:
National Association for School Psychologists (NASP),
David, S. (2016). Emotional Agility: Get Unstuck, Embrace Change and Thrive in Work and Life. Avery Publishing Group, https://www.ted.com/talks/susan_david
Pollock, D.C. & Van Reken, R.E. (2017). Third Culture Kids: Growing Up Among Worlds. Nicholas Brealey Publishing.
* Εγγεγραμμένοι Εκπαιδευτικοί / Σχολικοί Ψυχολόγοι
Λειτουργοί Υπηρεσίας Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας
Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας
(Βοηθητική Υποστήριξη: Μαρία Πραστίτη, Στυλιανή Σταύρου, Ειδικευόμενες Εκπαιδευτικοί Ψυχολόγοι)
