Μιλώντας στα παιδιά για τον πόλεμο

ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΝΑΣΙΑΣ ΤΡΙΓΩΝΑΚΗ PhD*

Τις τελευταίες ημέρες, τα νέα για τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχουν κατακλύσει την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τις πρωινές και απογευματινές εκπομπές, είναι ένα θέμα που κυριαρχεί στις συζητήσεις σε όλα τα πλαίσια. Οι εικόνες των βομβαρδισμένων σπιτιών, των στρατιωτών και των αρμάτων μάχης, οι απειλές, η βία, οι εικόνες των οικογενειών με μικρά και μεγάλα παιδιά που φεύγουν μαζικά από την Ουκρανία, η λέξη «πρόσφυγας», το αίσθημα του «κοντά μας» καθώς και ο φόβος και η ανασφάλεια για την επιβίωση έχουν δημιουργήσει πολλά και έντονα συναισθήματα σε ενήλικες και σε παιδιά.

Τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους και το συναισθηματικό και γνωστικό τους επίπεδο, μπορεί είτε να κάνουν πολλές ερωτήσεις για τον πόλεμο ή να αποφύγουν εντελώς να συζητήσουν για αυτόν. Κάποια παιδιά προσπαθούν να κατανοήσουν ή να νοηματοδοτήσουν την κατάσταση μόνα τους, χωρίς να ρωτήσουν τους γονείς ή τους δασκάλους τους ενώ άλλα παιδιά μπορεί να εκδηλώσουν την ανησυχία και την έγνοια τους ή να πουν ότι φοβούνται και να αναζητήσουν απαντήσεις που θα τα κάνουν να νιώσουν ασφάλεια. 

Με βάση τις οδηγίες της UNICEF και της UNESCO,

• Να ανταποκριθείτε στις απορίες και στις ερωτήσεις των παιδιών με ειλικρίνεια, νοουμένου ότι είστε εσείς οι ίδιοι ψύχραιμοι και έτοιμοι να τους απαντήσετε
• Ρωτήστε τα παιδιά τι ξέρουν για τον πόλεμο, τι έχουν ακούσει, τι έχουν καταλάβει και τι ακριβώς ξέρουν ότι συμβαίνει. Είναι σημαντικό να αντιληφθείτε ότι όσο η τηλεόραση είναι ανοιχτή, τα παιδιά βλέπουν και ακούν κι ας πιστεύετε ότι «είναι μικρά και δεν καταλαβαίνουν»
• Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να ξέρουν τι γίνεται στον κόσμο αλλά οι ενήλικες είναι υπεύθυνοι να τα προστατεύουν από ο,τιδήποτε τους προκαλεί ανασφάλεια, φόβο, θυμό, ανησυχία, αναστάτωση
• Είναι αποδεκτό να μην έχετε απάντηση για κάθε τους ερώτηση. Ούτε εσείς έχετε όλες τις απαντήσεις. Με κάθε ειλικρίνεια, να τους το πείτε, κάνοντας τα ταυτόχρονα να νιώσουν ασφαλή μαζί σας
• Ο πόλεμος φέρνει αισθήματα αδικίας, θυματοποίησης, απειλής και εκφοβισμού στην επιφάνεια. Όλοι έχετε τις δικές σας προκαταλήψεις και τα κοινωνικά στερεότυπα και αξίες –προσπαθήστε να τους περάσετε μηνύματα συμπόνιας και υποστήριξης παρά στιγματισμού και επιθετικότητας
• Περιορίστε την διάχυση πληροφοριών, να ελέγχετε την διάρκεια και την ώρα που είναι εκτεθειμένα σε εικόνες πολέμου

Ο στόχος δεν είναι να ωραιοποιήσουμε την κατάσταση αλλά να προστατεύσουμε τα παιδιά, να τους περάσουμε το μήνυμα ότι ο κόσμος νοιάζεται και θέλει να επικρατήσει η ειρήνη και η ασφάλεια για όλους. Να περάσει το μήνυμα ότι πάρα πολλοί άνθρωποι αυτή την κρίσιμη στιγμή του πολέμου, προσπαθούν να βοηθήσουν, να προσφέρουν ασφαλή καταφύγια στις οικογένειες που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την χώρα τους. Ο στόχος είναι να καταλάβουν τα παιδιά ότι οι ενήλικες νοιάζονται και ότι πρωτίστως τους ενδιαφέρει η ασφάλεια όλων, με πράξεις αλληλεγγύης και συμπαράστασης.

www.unicef.org

www.unesco.org

*Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας / ΥΠΠΑΝ