Από το σπίτι στο νηπιαγωγείο – πώς προσαρμόζεται το νήπιο;


ΤΗΣ ΝΑΣΙΑΣ ΤΡΙΓΩΝΑΚΗ*

Το μικρό παιδί, όταν αρχίσει να πηγαίνει στο νηπιαγωγείο, έχοντας περάσει τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο σπίτι είτε με την γιαγιά ή με μια μαμά που δεν εργάζεται, αντιμετωπίζει μια τεράστια αλλαγή. Οι νηπιαγωγοί δεν είναι σαν τη μαμά. Το νηπιαγωγείο δεν είναι σαν το σπίτι.  Υπάρχουν κανόνες που πρέπει να ακολουθήσει και να σεβαστεί.  Πρέπει να αλληλεπιδράσει με άλλα παιδάκια. Μεγάλη αλλαγή για ένα παιδί που είχε συνηθίσει να ξυπνάει ό,τι ώρα ήθελε, να τρώει ό,τι ζητούσε από την γιαγιά / μαμά, να βλέπει τηλεόραση, να πηγαίνει βόλτα το πρωί για ψώνια, να παίζει με τα παιχνίδια που ήθελε όποτε ήθελε και δεν τα μοιραζόταν με κανέναν. 

Η σχολική προσαρμογή εξαρτάται κυρίως από την σχέση του νηπίου με τους συμμαθητές του και από την σχέση του νηπίου με τη νηπιαγωγό. Το παιδί με την  είσοδό του στο νηπιαγωγείο έρχεται αντιμέτωπο με ένα σύνολο, συνήθως άγνωστων, παιδιών με τα οποία του ζητείται να παίξει, να μοιραστεί τα παιχνίδια του νηπιαγωγείου, να αναπτύξει κοινωνικές και φιλικές σχέσεις. Τα συνομήλικα παιδάκια στο νηπιαγωγείο αποτελούν πηγή κοινωνικής, γνωστικής και συναισθηματικής ανάπτυξης, μπορεί να γίνουν πρότυπα μίμησης και ταύτισης.  Μπορεί να προάγουν αξίες όπως η φιλία, η συντροφικότητα, η υποστήριξη, η συνύπαρξη, η υποχώρηση.  Αυτό φυσικά επηρεάζεται τόσο από τον αριθμό των νηπίων στην τάξη όσο και από τον αριθμό των παιδιών με τα οποία θα κάνει τελικά παρέα μέσω της ενίσχυσης και της προώθησης σχέσεων από την ίδια τη νηπιαγωγό.

Όσον αφορά στη σχέση του νηπίου με την νηπιαγωγό, η παρουσία της στην καθημερινότητά του είναι υψίστης σημασίας. Η νηπιαγωγός είναι καθοριστικός παράγοντας επιρροής, έχει ευθύνη για όλα όσα σχετίζονται με την προσαρμογή, την φροντίδα, την εκπαίδευση του νηπίου, στην ενίσχυση και αξιολόγηση της συμπεριφοράς του, στον έλεγχο μέσα στην τάξη, στην οργάνωση του υλικού αλλά και στη συνεργασία με την οικογένεια του κάθε παιδιού. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι η σχέση γονιού-νηπίου και νηπιαγωγού-νηπίου είναι αλληλένδετες αφού εάν είναι θετικές, τα παιδιά προσαρμόζονται καλύτερα ενώ στην αντίθετη περίπτωση δυσλειτουργούν στον χώρο του νηπιαγωγείου. Άλλες έρευνες έχουν δείξει πως παιδιά που έζησαν τα πρώτα χρόνια πριν το νηπιαγωγείο σε οικογένειες απόμακρες, αδιάφορες ή δυσλειτουργικές, αναμένουν το ίδιο και στο νηπιαγωγείο και συμπεριφορές που είχαν αναπτύξει στο σπίτι, τις μεταφέρουν και στο χώρο του νηπιαγωγείου. Αντίθετα, νήπια με τρυφερούς και δοτικούς φροντιστές πριν την ένταξή τους στο νηπιαγωγείο, αναμένουν τρυφερότητα, φυσική επαφή, αγκαλιά, τραγούδια, δοτικότητα και από τις νηπιαγωγούς τους.

Η νηπιαγωγός μπορεί να παίξει τον ρόλο της μητέρας ή της γιαγιάς κυρίως στους πρώτους μήνες της προσαρμογής στο νηπιαγωγείο. Από την άλλη βοηθάει το  νήπιο να συνηθίσει σταδιακά στην σχολική ρουτίνα, να «μάθει» εξερευνώντας τον μικρόκοσμο του νηπιαγωγείου, να αντιληφθεί ότι το νέο πλαίσιο έχει απαιτήσεις, κανόνες, αρχές, οργάνωση προσπαθώντας παράλληλα να προσφέρει χαρά και ευχαρίστηση στα παιδιά. Όσο μεγαλύτερα είναι τα αισθήματα συντροφικότητας, ανεμελιάς, χαράς και δημιουργικότητας τόσο μικρότερα είναι τα επίπεδα συγκρούσεων ανάμεσα στα νήπια, ανασφάλειας, αντίδρασης και επιθετικότητας.

Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει και η σύσταση της κάθε ομάδας. Μια ομάδα με πολλά παιδιά, πρέπει να τύχει ιδιαίτερης οργάνωσης σε σχέση με μια μικρότερη. Η διαχείριση της μικρής ομάδας είναι πιο εύκολη για την νηπιαγωγό αφού τελικά μαθαίνει το κάθε παιδί σε σχέση με την προσωπικότητα, τον χαρακτήρα, τις ιδιοτροπίες του εις βάθος προλαβαίνοντας ανάγκες και επιθυμίες. Όταν η ομάδα έχει παιδιά με ειδικές ανάγκες ή ειδικές ικανότητες ίσως τα πράγματα να γίνονται πιο περίπλοκα για την νηπιαγωγό τόσο σε σχέση με εξειδικευμένες γνώσεις προσέγγισης και χειρισμού όσο και σε τρόπους αντιμετώπισης κρίσεων ή σύνδεσης των άλλων νηπίων με αυτά.

Σε μια τάξη μικρών και προνηπίων μπορεί να υπάρχουν παιδάκια με μεταναστευτικό βιογραφικό, παιδάκια αλλόγλωσσα ή δίγλωσσα, παιδιά χωρισμένων γονιών ή παιδιά με έναν γονέα. Μπορεί να υπάρχουν παιδιά που έχουν βιώσει θάνατο στην οικογένειά τους, ασθένεια ή να τυγχάνουν φαρμακευτικής αγωγής ή και μακροχρόνιας θεραπείας.  Ο ρόλος της νηπιαγωγού γίνεται πιο πολύπλοκος όσο αυξάνει η πολυπλοκότητα της ομάδας της και πρέπει να λάβει υπόψη της τόσο την ατομικότητα του κάθε παιδιού όσο και τη συλλογικότητα της  τάξης της. Η ομαλή προσαρμογή του κάθε νηπίου τελικά έχει να κάνει τόσο με το πόσο καλά προετοιμασμένο είναι το παιδί από το σπίτι για τη μετάβαση στο νηπιαγωγείο όσο και από την υποδοχή που θα τύχει στο νηπιαγωγείο του.

*Υπηρεσία  Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας

Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού & Νεολαίας




Comments (0)


This thread has been closed from taking new comments.





Newsletter










1120