Η συγκίνηση όλων των συμμετεχόντων ήταν πολύ έντονη, καθώς επέστρεφαν στον Πύργο Ηλείας, εκεί όπου έζησαν -είτε κοντά σε ανάδοχες οικογένειες είτε σε ιδρύματα- μέρος της παιδικής τους ηλικίας σε μία ιδιαιτέρως δύσκολη περίοδο
Πραγματοποιήθηκε στις 25-28 Νοεμβρίου 2023 στον Πύργο Ηλείας σειρά εκδηλώσεων, ως έκφραση ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης για τη μεγάλη προσφορά των Ελλήνων της Ηλείας προς την Κύπρο, όταν αμέσως μετά την τουρκική εισβολή του 74 φιλοξένησαν ασυνόδευτα παιδιά της κυπριακής τραγωδίας. Η επίσκεψη και οι δράσεις προγραμματίστηκαν και οργανώθηκαν από την «Ομάδα Πρωτοβουλίας Ασυνόδευτων Παιδιών στην Ελλάδα 1974-1979». Η συγκίνηση όλων των συμμετεχόντων ήταν πολύ έντονη, καθώς επέστρεφαν εκεί όπου έζησαν -είτε κοντά σε ανάδοχες οικογένειες είτε σε ιδρύματα- μέρος της παιδικής τους ηλικίας σε μία ιδιαιτέρως δύσκολη περίοδό της.
Στην αποστολή συμμετείχαν τα μέλη της Επιτροπής της «Ομάδας Πρωτοβουλίας» Ανδρέας Θεοδοσίου (Πρόεδρος), Μιχάλης Μιχαήλ (Αντιπρόεδρος), Νιόβη Α. Κερκίδου (Γραμματέας και συγγραφέας του βιβλίου «Ευχαριστώ…» Μαρτυρίες των παιδιών του 1974), Άννα Αθανασίου, Παντελίτσα Τρίγκη, Θωμάς Θωμά, Κώστας Γεωργίου, Πέτρος Μάντης, Χριστίνα Λαζάρου και Μύρω Πουή (Μέλη). Την Εκκλησία της Κύπρου εκπροσώπησε ο Χωρεπίσκοπος Αμαθούντος Νικόλαος και το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας η Δρ Καλλιόπη Χριστοφόρου Πούγιουρου, Επιθεωρήτρια Φιλολογικών Μαθημάτων. Στην αποστολή συμμετείχαν, επίσης, είκοσι τρία από τα φιλοξενηθέντα παιδιά του 1974.
Το Σάββατο, 25/11/2023 η αποστολή μετέβη στη Γαστούνη, όπου την υποδέχθηκε ο Μητροπολίτης Ηλείας και Ωλένης Αθανάσιος Β΄, οι τοπικές αρχές και κάτοικοι της πόλης. Έγινε τρισάγιο και κατάθεση στεφάνων (στην παρουσία και της Επιτρόπου Προεδρίας, κας Άννας Αριστοτέλους) στο μνημείο πεσόντων και αγνοουμένων ΕΛΔΥΚαρίων του δήμου και αμέσως μετά ακολούθησε μετάβαση στο μοναστήρι Φραγκοβίλας, όπου έγινε τρισάγιο και κατάθεση στεφάνου στον τάφο του μακαριστού μητροπολίτη Αθανασίου Α΄, του εμπνευσμένου πνευματικού ηγέτη και πρωτεργάτη της πρωτοβουλίας για φιλοξενία ασυνόδευτων παιδιών της κυπριακής τραγωδίας.
Στις 17.00 δόθηκε δημοσιογραφική διάσκεψη από τον Μητροπολίτη Ηλείας, τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο της Ομάδας Πρωτοβουλίας και την εκπρόσωπο του ΥΠΑΝ. Ακολούθησε παρουσίαση του βιβλίου της Νιόβης Α. Κερκίδου «Ευχαριστώ…» Μαρτυρίες παιδιών του 1974, στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Πύργου. Σε μία κατάμεστη αίθουσα όπου παρευρίσκονταν οικογένειες (τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά τους) που φιλοξένησαν ασυνόδευτα παιδιά του 74 και σε ιδιαίτερα φορτισμένο συναισθηματικά κλίμα, η κ. Κερκίδου αναφέρθηκε στο επίπονο έργο της συγκέντρωσης και καταγραφής των μαρτυριών και ανέδειξε αφενός τις πολλαπλές πτυχές του δράματος των ασυνόδευτων παιδιών και αφετέρου τα αισθήματα ευχαριστίας και ευγνωμοσύνης προς τους Έλληνες που φιλοξένησαν τότε τα προσφυγόπουλα.
Την Κυριακή, 26/11/2023 πραγματοποιήθηκε στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Πύργου αρχιερατική θεία λειτουργία χοροστατούντων των μητροπολιτών Ηλείας και Ωλένης Αθανασίου Β΄ και Αμαθούντος Νικολάου. Ακολούθησαν, στην παρουσία των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών του τόπου, χαιρετισμοί από τον Χωρεπίσκοπο Αμαθούντος Νικόλαο, την Υπουργό Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας Δρα Αθηνά Μιχαηλίδου τον οποίο ανέγνωσε η Δρ Καλλιόπη Πούγιουρου, τον Πρόεδρο της «Ομάδας Πρωτοβουλίας» κ. Ανδρέα Θεοδοσίου και τον τέως Πρέσβη της Κύπρου στην Ελλάδα και πρώην Υπουργό Παιδείας κ. Κυριάκο Κενεβέζο. Στη συνέχεια, ο κ. Μιχάλης Μιχαήλ, Αντιπρόεδρος της «Ομάδας Πρωτοβουλίας», εκφώνησε λόγο. Αναφέρθηκε στις συνθήκες και τα γεγονότα του 1974 και παρουσίασε το άγνωστο σε πολλούς θέμα των ασυνόδευτων παιδιών του 1974 εκφράζοντας παράλληλα τις ευχαριστίες προς όσους στήριξαν τα παιδιά κατά τη δύσκολη εκείνη περίοδο. Στη συνέχεια, η Επιτροπή της «Ομάδας Πρωτοβουλίας» απένειμε τιμητικές πλακέτες στον Μητροπολίτη Ηλείας, στους Δημάρχους και Κοινοτάρχες των δήμων και κοινοτήτων Νομού Ηλείας, όπου φιλοξενήθηκαν ασυνόδευτα παιδιά το 1974. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με αποκαλυπτήρια τιμητικής πλάκας έξω από τον μητροπολιτικό ναό, δίπλα από την προτομή του μακαριστού Μητροπολίτη Αθανσίου Α΄.
Το μεσημέρι ο Μητροπολίτης Αθανάσιος Β΄ φιλοξένησε και πρόσφερε γεύμα στην κυπριακή αποστολή στο οίκημα «Βασιλειάδα». Η αποστολή επισκέφθηκε, επίσης, το ίδρυμα «Αγία Φιλοθέη», εκεί όπου οδηγήθηκαν αρχικά πολλά από τα προσφυγόπουλα του 1974 και όπου κάποια από αυτά παρέμειναν, τελικά, καθ’ όλη τη διάρκεια της φιλοξενίας τους. Ακολούθησε μετάβαση στο χωριό Χάβαρι, όπου τελέστηκε τρισάγιο και έγινε κατάθεση στεφάνου στο μνημείο του 19χρονου ήρωα καταδρομέα Ανδρέα Αναστασόπουλου, ο οποίος έπεσε στην Κύπρο κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής.
Τη Δευτέρα, 27/11/2023 η αποστολή μετέβη στο χωριό Σαβάλια, όπου ένδεκα οικογένειες είχαν φιλοξενήσει κυπριόπουλα το 1974. Μέσα σε κλίμα συγκίνησης, έγιναν αποκαλυπτήρια τιμητικής προς τις οικογένειες αυτές πλάκας.
Την Κυριακή, 3/12/2023 τελέστηκε στον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου στους Καπέδες το μνημόσυνο της μαθήτριας Παναγιώτας Νικολάου, του μοναδικού παιδιού που φιλοξενήθηκε στον Πύργο Ηλείας και απεβίωσε εκεί. Το μνημόσυνο τελέστηκε στην παρουσία της Έντιμης Υπουργού Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας Δρος Αθηνάς Μιχαηλίδου, του Προέδρου της Επιτροπής Αγνοουμένων κ. Νίκου Κέττηρου, της Εκπροσώπου της Ελληνικής Πρεσβείας στην Κύπρο κ. Ελένης Μπισμπικοπούλου, Συμβούλου Πρεσβείας Α΄, του Προέδρου και των μελών της «Ομάδας Πρωτοβουλίας» και της Δρος Καλλιόπης Πούγιουρου, Επιθεωρήτριας Φιλολογικών Μαθημάτων. Εκφωνήθηκαν λόγοι από την Υπουργό Παιδείας και τον Πρόεδρο της Επιτροπής Αγνοουμένων. Στον επιμνημόσυνο λόγο της η Υπουργός αναφέρθηκε στην επιθυμία για απελευθέρωση και η επανένωση της Κύπρου καθώς και για επικράτηση των αξιών της ειρήνης και της δικαιοσύνης. Αναφέρθηκε, επίσης, στην τραγική περίπτωση της Παναγιώτας Νικολάου, η οποία ανέδειξε αφενός άγνωστες πτυχές της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου και αφετέρου τη στοργή της Εκκλησίας της Ελλάδος, το περίσσευμα καρδιάς των απλών Ελλήνων πολιτών αλλά και την ομοψυχία του Κυπριακού και Μητροπολιτικού Ελληνισμού. Την τραγική περίπτωση της Παναγιώτας Νικολάου ως μέρος του ευρύτερου δράματος του κυπριακού λαού ανέδειξε στον συγκινησιακά φορτισμένο επιμνημόσυνο λόγο του και ο Πρόεδρος της Επιτροπής Αγνοουμένων. Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στον τάφο της μικρής Παναγιώτας από την Υπουργό Παιδείας, τον Πρόεδρο της Επιτροπής Αγνοουμένων, την Εκπρόσωπο της Ελληνικής Πρεσβείας και τον Πρόεδρο της «Ομάδας Πρωτοβουλίας».
Το ΥΠΑΝ έχει εγκρίνει τις επισκέψεις της «Ομάδας Πρωτοβουλίας Ασυνόδευτων Παιδιών στην Ελλάδα 1974-1979» στα σχολεία με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών και των μαθητών/-τριών αναφορικά με την εν πολλοίς άγνωστη αυτή πτυχή της κυπριακής τραγωδίας και έχει, επίσης, διασυνδέσει το βιβλίο της Νιόβης Α. Κερκίδου με τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων και άλλων ευρύτερων δράσεων των σχολικών μονάδων.
Δρ Καλλιόπη Χριστοφόρου Πούγιουρου
Επιθεωρήτρια Φιλολογικών Μαθημάτων
