Ο δρόμος προς το συμπεριληπτικό σχολείο και ο στόχος της βελτίωσης των μαθησιακών αποτελεσμάτων

ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ*

Δέκα μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, ο απολογισμός δείχνει ότι άρχισαν ήδη να υλοποιούνται νέες πολιτικές και δράσεις στον πολύ σημαντικό τομέα της παιδείας,  ώστε σταδιακά αλλά αποφασιστικά να γίνουν βήματα προς τη μετάβαση στο σύγχρονο, ανθρωποκεντρικό και συμπεριληπτικό σχολείο που όλοι οραματιζόμαστε, με παράλληλη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Βασικός μας στόχος είναι η δημιουργία δημοκρατικών και κριτικά σκεπτόμενων πολιτών, μέσα από τη διαμόρφωση ενός εκπαιδευτικού συστήματος στο οποίο το κάθε παιδί, η κάθε νέα και ο κάθε νέος, θα έχουν την ευκαιρία να καλλιεργούν τα ταλέντα και τις ικανότητές τους στο μέγιστο βαθμό, µέσω ευέλικτων και καινοτόμων παιδαγωγικών πρακτικών. Κατανοούμε ότι υπάρχουν πολλές προκλήσεις και δυσκολίες, αλλά τα γεγονότα δεν μας αφήνουν πολλά περιθώρια. Τα αποτελέσματα διεθνών και τοπικών ερευνών επιβεβαιώνουν την αναγκαιότητα αυτή.  Ήδη, στους 10 αυτούς μήνες καταφέραμε πολλά, με όλες τις αλλαγές και τις βελτιώσεις να στηρίζονται πρωτίστως σε παιδαγωγικά κριτήρια. Φυσικά, υπάρχουν ακόμη πολύ περισσότερα να γίνουν σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο παρέμεινε για χρόνια συγκεντρωτικό και υλοκεντρικό.

Προς την πιο πάνω κατεύθυνση, και μέσα από το διάλογο και τη διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, έχουμε ήδη πετύχει την τελική ρύθμιση του συστήματος αξιολόγησης των μαθητών και μαθητριών Μέσης Εκπαίδευσης, με βασική φιλοσοφία το διαμορφωτικό και παιδαγωγικό χαρακτήρα της αξιολόγησης και με έμφαση στις πολλαπλές μορφές συντρέχουσας αξιολόγησης, στην αύξηση του διδακτικού χρόνου και στη συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών.

Παράλληλα, με γνώμονα τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης και στόχο την παιδαγωγική αναδόμηση των υποστηρικτικών προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, προχωρήσαμε στην κατάργηση του καθεστώτος αγοράς υπηρεσιών στα προγράμματα αυτά, καταφέρνοντας μάλιστα να προσφέρουμε ευκαιρίες απασχόλησης σε κάθε άτομο που το είχε ανάγκη.

Επιπλέον, με στόχο τον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου συστήματος αξιολόγησης του σχολικού/εκπαιδευτικού έργου και τη συνεπακόλουθη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων, προωθήσαμε στο Υπουργικό Συμβούλιο το ενιαίο σχέδιο βελτίωσης για την αυτοαξιολόγηση των σχολικών μονάδων. Το σχέδιο εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο βελτίωσης των διαδικασιών αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου.

Σημαντική εξέλιξη προς την κατεύθυνση της αναβάθμισης και επέκτασης του θεσμού του Ολοήμερου Σχολείου με έμφαση στον παιδαγωγικό του ρόλο και άμεση διασύνδεση του με τον πρωινό σχολικό χρόνο, ήταν και η αύξηση του αριθμού των Προαιρετικών Ολοήμερων Σχολείων στη Δημοτική Εκπαίδευση καθώς και η επέκταση της εφαρμογής του Ολοήμερου Σχολείου Διαθεματικής και Διεπιστημονικής Μάθησης στη Μέση Εκπαίδευση. Τελικός μας στόχος είναι η βελτίωση και αναβάθμιση του θεσμού, η καθολική εφαρμογή του στη Δημοτική Εκπαίδευση και η όσο το δυνατό ευρύτερη εφαρμογή του στη Μέση Εκπαίδευση.

Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο υλοποίησης του Προγράμματος Διακυβέρνησης και της πορείας που ακολουθούμε προς ένα σύγχρονο σχολείο με καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα, έχουν ήδη υλοποιηθεί, ανάμεσα σε άλλες, και οι πιο κάτω εξίσου σημαντικές, πολιτικές και δράσεις:

• Επέκταση του προγράμματος ΔΡΑΣΕ+ με παράλληλες ρυθμίσεις για βελτίωση της λειτουργικότητας και αποτελεσματικότητας του.
• Αύξηση του αριθμού των Θερινών Δημόσιων Σχολείων και πιλοτική εφαρμογή του θεσμού σε δύο Ειδικά Σχολεία.
• Πιλοτικό πρόγραμμα εκμάθησης της γερμανικής γλώσσας στη Μέση Εκπαίδευση.
• Διεύρυνση της εφαρμογής του προγράμματος STEM στη Δημοτική Εκπαίδευση.
• Υλοποίηση προγράμματος διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε παιδιά υπηκόους τρίτων χωρών.
• Εισαγωγή νέων προγραμμάτων στη Δημόσια Σχολή Μεταλυκειακών Ινστιτούτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΜΙΕΕΚ).
• Νέα καινοτόμα προγράμματα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
• Εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης και έγκαιρης παρέμβασης  (αλφαβητισμός, βία και παραβατικότητα κ.ά) στην προσχολική ηλικία.

Περαιτέρω, ήδη εργαζόμαστε εντατικά για υλοποίηση των πιο κάτω εμβληματικών δράσεων και πολιτικών, ώστε η νέα σχολική χρονιά να αρχίσει με αλλαγές και βελτιώσεις στα πιο κάτω:

• Αναθεώρηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων, με επικαιροποίηση/μείωση της ύλης και επικέντρωση στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών/μαθητριών και όχι στη στείρα μετάδοση/απόκτηση γνώσεων.
• Αξιολόγηση και βελτίωση της ειδικής εκπαίδευσης – μετάβαση στην ενιαία εκπαίδευση, με το διάλογο να βρίσκεται στο τελικό του στάδιο πριν από τη λήψη των τελικών αποφάσεων που θα επιταχύνουν την πορεία προς το συμπεριληπτικό σχολείο.
• Πρόληψη και έγκαιρη παρέμβαση στην προσχολική εκπαίδευση, αφού οι όποιες παρεμβάσεις σε κατοπινό στάδιο δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικές.
• Πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας και της παραβατικότητας, με αξιοποίηση των αποτελεσμάτων σχετικών με το θέμα ερευνών, με προώθηση νέων καινοτόμων προγραμμάτων και σε συνεργασία με την Ελλάδα.
• Περαιτέρω αναβάθμιση και ενίσχυση της Τεχνικής/Επαγγελματικής Εκπαίδευσης τόσο στον κύκλο ηλικιών 15 μέχρι 18 ετών όσο και στο επίπεδο της μεταλυκειακής εκπαίδευσης (ΜΙΕΕΚ), με παράλληλη διασύνδεση με την αγορά εργασίας.
• Περαιτέρω αναβάθμιση της Ανώτερης Εκπαίδευσης, με στόχο να καταστεί η χώρα μας ένας ποιοτικός και ελκυστικός ακαδημαϊκός προορισμός.
• Περεταίρω αναβάθμιση των σχολικών κτηριακών υποδομών, ώστε να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στις σύγχρονες απαιτήσεις, περιλαμβανομένων και των περιβαλλοντικών απαιτήσεων. Φέτος, για πρώτη φορά έχουμε αξιοποιήσει πλήρως το σχετικό κονδύλι, δίνοντας έμφαση στις υποδομές.
• Επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού των σχολικών μονάδων.
• Αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας ικανοτήτων και θέσεων απασχόλησης.
• Ένταξη παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.

Παράλληλα, προωθείται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των πιο κάτω:

• Αξιολόγηση εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικού έργου.
• Λειτουργία σχολείων ειδικού ενδιαφέροντος και υποστηρικτικών προγραμμάτων.
• Δράσεις για την πράσινη μετάβαση.

Με ξεκάθαρο όραμα και στοχοπροσήλωση, με σύνεση και υπομονή, με επιμονή και μεθοδικότητα, προχωρούμε, μέσω διαλόγου, στην υλοποίηση σημαντικών εκπαιδευτικών πολιτικών που έχουν δρομολογηθεί. Για να μπορέσουμε, όμως, να υλοποιήσουμε τους βασικούς μας στόχους μέχρι το τέλος της πενταετίας, είναι απαραίτητη η συνέχιση της συνεργασίας και της ανταλλαγής απόψεων με όλους τους εταίρους μας, τους μαθητές, τους γονείς, τις εκπαιδευτικές οργανώσεις, τους πανεπιστημιακούς, αλλά και άτομα και φορείς που ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση. «Παλαιάς κοπής» συνδικαλισμός ή συγκρουσιακές προσεγγίσεις δεν είναι παραγωγικές επιλογές, αφού όπως ήδη διαφάνηκε κατά τους 10 αυτούς μήνες το Υπουργείο είναι ανοικτό στο διάλογο και αφουγκράζεται τις ανησυχίες των ενδιαφερομένων και πρωτίστως των μαθητών. Σε αυτή μας την προσπάθεια, όλοι οι εμπλεκόμενοι έχουν και θέση και λόγο.

*Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας