Αξιολόγηση Εκπαιδευτικών και Εκπαιδευτικού Έργου: Επιβεβλημένη Μεταρρύθμιση

ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΑΘΗΝΑΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ*

Η Κυβέρνηση έχει θέσει ως προτεραιότητα τη βελτίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, αναπόσπαστο μέρος του οποίου είναι η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι το υφιστάμενο σύστημα αξιολόγησης, το οποίο εφαρμόζεται εδώ και 50 χρόνια, παρουσιάζει πολλές στρεβλώσεις. Με τη διαπίστωση αυτή συμφωνούν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, οι οποίοι δικαιολογημένα θεωρούν ότι το υφιστάμενο σύστημα δεν εξυπηρετεί πλέον τον σκοπό του. Αυτό το έλλειμμα έρχεται να καλύψει η Πρόταση της κυβέρνησης, έχοντας ως πυρήνα της μια κύρια επιδίωξη: τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Η μεταρρύθμιση στην αξιολόγηση  αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στη συλλογική προσπάθεια για την επιτυχή μετάβαση σε ένα σύγχρονο, συμπεριληπτικό και ανθρωποκεντρικό σχολείο.

Το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε στις 20 Μαΐου 2025 την Πρόταση του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ) για το Νέο Σύστημα Αξιολόγησης Εκπαιδευτικών και Εκπαιδευτικού Έργου (ΝΣΑΕΕΕ). Το προτεινόμενο σύστημα αξιολόγησης διακρίνεται για τον παιδαγωγικό του χαρακτήρα και τη συμπερίληψη μηχανισμών που επιτρέπουν την παροχή εποικοδομητικής ανατροφοδότησης σε όλους όσοι εμπλέκονται στη διαδικασία της διδασκαλίας και μάθησης. Πρόκειται για μια κρίσιμη τομή για το μέλλον του δημόσιου σχολείου, αφού θέτει την αξιολόγηση ως εργαλείο ποιότητας και βελτίωσης της παιδείας.

Η Πρόταση στηρίζεται σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο βασικών αρχών, το οποίο εμπεριέχει μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

• Χρήση πολλαπλών και σύγχρονων πηγών αξιολόγησης
• Πολυπρόσωπη αξιολόγηση και διασύνδεση με το εκπαιδευτικό έργο
• Υιοθέτηση διαδικασιών που στηρίζονται στη διαφάνεια και τη συνεργασία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών, ώστε να ενισχύεται η αξιοκρατία
• Υιοθέτηση ξεκάθαρων και μετρήσιμων κριτηρίων αξιολόγησης, για κάθε θέση προαγωγής
• Δημιουργία θέσης Ανώτερου Εκπαιδευτικού, με στόχο να παρέχονται ευκαιρίες αποτελεσματικότερης αξιοποίησης των έμπειρων και ικανών εκπαιδευτικών στην τάξη
• Συμμετοχή των διευθυντών των σχολικών μονάδων στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
• Μετεξέλιξη του ρόλου του επιθεωρητή σε Επιθεωρητή-Αξιολογητή και Επιθεωρητή-Σύμβουλο
• Συνεχή παροχή στήριξης και ευκαιριών επαγγελματικής βελτίωσης στους εκπαιδευτικούς
• Προσφορά προγραμμάτων συνεχούς επαγγελματικής μάθησης στα στάδια της καριέρας των εκπαιδευτικών
• Προσφορά προγραμμάτων προετοιμασίας και επαγγελματικής ανάπτυξης των στελεχών, ώστε να αποκτούν τα κατάλληλα εφόδια για αποτελεσματική επιτέλεση του ρόλου τους
• Σύσταση δευτεροβάθμιου οργάνου για εξέταση των ενστάσεων των εκπαιδευτικών
• Διαδικασία μεταξιολόγησης, με στόχο τη συγκέντρωση πληροφοριών για λήψη διορθωτικών παρεμβάσεων και συνεχή βελτίωση
• Διασύνδεση αυτοαξιολόγησης με το ενιαίο σχέδιο βελτίωσης της σχολικής μονάδας
• Υιοθέτηση μεταβατικών διατάξεων πενταετίας, ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος προετοιμασίας των διαδικασιών και των εργαλείων μέτρησης, καθώς και της απαιτούμενης ενημέρωσης και επιμόρφωσης όλων των εμπλεκομένων
• Σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης Νέου Συστήματος Αξιολόγησης με ευθύνη την παρακολούθηση της εφαρμογής των μεταβατικών διατάξεων στην οποία θα συμμετέχουν από την πρώτη στιγμή και οι εκπαιδευτικές οργανώσεις.

Για την ετοιμασία της πρότασης ακολουθήθηκε από την αρχή μια διαδικασία ανοικτή και συμμετοχική, με βασική επιδίωξη τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου, ευέλικτου και λειτουργικού συστήματος αξιολόγησης. Από τον Σεπτέμβριο του 2024 μέχρι και τον Απρίλιο του 2025, η εργασία που παράχθηκε ήταν εντατική, συστηματική και μεθοδική. Τελικός στόχος, ο οποίος ήταν από την αρχή γνωστός, ήταν η υποβολή μίας ολοκληρωμένης πρότασης που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της εκπαιδευτικής κοινότητας, έχοντας ως κύριο γνώμονα παιδαγωγικά κριτήρια και τη διεθνή βιβλιογραφία.

Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης διαδικασίας, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με όλες τις εκπαιδευτικές οργανώσεις (ΠΟΕΔ, ΟΕΛΜΕΚ, ΟΛΤΕΚ), στη διάρκεια των οποίων γινόταν διεξοδική συζήτηση για επιμέρους πτυχές του υπό διαμόρφωση συστήματος. Παράλληλα, το Υπουργείο απέστελλε γραπτώς τη γενική θέση-πλαίσιο για το κάθε στάδιο και στη συνέχεια το αναλυτικό κείμενο, καλώντας κάθε φορά τις εκπαιδευτικές οργανώσεις να υποβάλουν τις απόψεις τους, ώστε να ληφθούν υπόψη στη διαμόρφωση του παρόντος κειμένου. Έγιναν, επίσης, συναντήσεις με τις οργανώσεις των επιθεωρητών Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΕΔΕ, ΚΕΜΕ), των οργανωμένων γονέων Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης, καθώς και των μαθητών (ΠΣΕΜ). Το ΥΠΑΝ μελέτησε διεξοδικά και σοβαρά όλες τις απόψεις και εισηγήσεις και υιοθέτησε πολλές, στον βαθμό που αυτές δεν επηρεάζουν τις βασικές αρχές της Πρότασης.

Η έγκριση της Πρότασης από το Υπουργικό Συμβούλιο συνιστά ήδη σημαντικό βήμα μπροστά, σε ένα χρόνιο αίτημα της κοινωνίας για την αναγκαία μεταρρύθμιση στην Παιδεία. Συνεπακόλουθα, με την προώθηση της Πρότασης στη Βουλή για λήψη απόφασης, αναμένεται να αναπτυχθεί μια ανοικτή πολιτική συζήτηση, στο πλαίσιο της οποίας θα εκφραστούν και θα ακουστούν εισηγήσεις. Αυτό το στάδιο του διαλόγου είναι ουσιαστικό και κρίσιμο,  ώστε να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις και να προχωρήσουμε. Πρόσθετα, η πενταετής μεταβατική περίοδος διασφαλίζει ακόμη περισσότερο την επιτυχία.

Είναι αποδεκτό από όλους ότι η παιδεία αποτελεί την πιο ουσιώδη επένδυση για το μέλλον της χώρας. Σε αυτή τη βάση δεν υπάρχουν διλήμματα. Όλοι οι συμβαλλόμενοι οφείλουμε να εστιάσουμε στην ποιότητα της Πρότασης, υπερβαίνοντας τυχόν προβληματισμούς σε διαδικαστικά ή επιμέρους ζητήματα. Έχουμε ευθύνη

- ο καθένας από εμάς αλλά και συλλογικά – να απαλλάξουμε την εκπαίδευση από ένα σύστημα που κρατά καθηλωμένους  εκπαιδευτικούς και μαθητές.

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών δεν είναι θέμα Υπουργείου Παιδείας, ή συνδικαλιστικών οργανώσεων: αποτελεί υπόθεση της κοινωνίας που αναμένει εκείνη την αλλαγή που θα δώσει προσανατολισμό ποιότητας και ένα σύγχρονο σχολείο, ικανό να ανταποκριθεί στις ανάγκες του σήμερα και τις προκλήσεις του αύριο.

*Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας