ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΝΘΗΣ ΛΟΪΖΙΔΟΥ*
Αυτή τη στιγμή γίνεται ένας παγκόσμιος διάλογος ανάμεσα σε επαγγελματίες του τομέα φοιτητικών υπηρεσιών, για το εύρος και σκοπό των υπηρεσιών αυτών, τα πορίσματα του οποίου αναμένεται να παρουσιαστούν στο GlobalSummitonStudentAffairsτο ερχόμενο φθινόπωρο. Ένα εμπειρικό συμπέρασμα μέχρι σήμερα, σύμφωνα με το International Association of Student Affairs and Services (IASAS),είναι ότι, όσα περισσότερα προσφέρονται στο φοιτητή μέσα από τις φοιτητικές υπηρεσίες και προγράμματα, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχει ο φοιτητής να παραμείνει στην εκπαίδευση, να διεκπεραιώσει επιτυχώς τις σπουδές του, και να «κερδίσει» από τη συνολική φοιτητική εμπειρία. Σε μια κρίσιμη οικονομικά περίοδο, με πολλούς νέους να βιώνουν την ανεργία και την αγορά εργασίας να καθίσταται ολοένα και πιο ανταγωνιστική, αναπόσπαστο κομμάτι αυτού του παγκόσμιου διαλόγου θα πρέπει να είναι και η ενδυνάμωση της απασχολησιμότητας των νέων μέσα από τα προγράμματα φοιτητικής μέριμνας.
Με τον όρο προγράμματα φοιτητικής μέριμνας, εννοούμε όλες εκείνες τις δραστηριότητες και εκδηλώσειςσε μια πανεπιστημιακή κοινότητα, που γίνονται προς όφελος των φοιτητών, με κύριο στόχο την προσωπική και κοινωνική τους ευημερία και ανάπτυξη. Μέσα από την εμπλοκή τους σε τέτοια προγράμματα, στο πλαίσιο της Mη Tυπικής Mάθησης,οι φοιτητές έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν πολλές δεξιότητες , χρήσιμες για την προσωπική και επαγγελματική τους πορεία και ανάπτυξη, όπως διαπροσωπική επικοινωνία, ενσυναίσθηση, κοινωνικοποίηση-δικτύωση, προγραμματισμός, οργάνωση, ηγεσία, ομαδικότητα, συνεργασία κλπ. Είναι για το λόγο αυτό που τέτοια προγράμματα, γνωστά συνήθως ως extracurricular activities/ student life activities/ residential programs, είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένα και αναγνωρισμένα στον ευρωπαϊκό και κυρίως αμερικανικό χώρο ανώτατης εκπαίδευσης.Από την άλλη, με τον όρο απασχολησιμότηταή εργοδοσιμότητα, όπως έχει μεταφραστεί ο αγγλικός όρος employability,αναφερόμαστε στο σύνολο των γνώσεων, ακαδημαϊκών προσόντων, εμπειριών, ικανοτήτων και δεξιοτήτων ενός ατόμου, όπως παρουσιάζονται στο βιογραφικό του σημείωμα, που καθορίζουν το βαθμό ανταγωνιστικότητας του στην αγορά εργασίας. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί η ολοένα μεγαλύτερη έμφαση που δίνεται στη Μη Τυπική Μάθηση ως προσόν, όπως διαφαίνεται μέσα από τη σύσταση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μη τυπική μάθηση, την οποία τα κράτη μέλη θα κληθούν να εφαρμόσουν.
Σε τοπικό επίπεδο, αναλογιζόμενοι το δικό μας ρόλο και ευθύνη, ωςλειτουργοί υπηρεσιών φοιτητικής μέριμνας στα ανώτατα ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας, οφείλουμε τώρα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, όχι μόνο να στηρίξουμε ηθικά και υλικά φοιτητές μας με σοβαρά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα, μέσα από τις υπηρεσίες κοινωνικοοικονομικής και ψυχολογικής στήριξης που προσφέρουμε, αλλά και να περάσουμε σε όλους το μήνυμα της ενεργούς συμμετοχής σε προγράμματα, δραστηριότητες και εκδηλώσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας. Περισσότερο τώρα από ποτέ άλλοτε, ας βοηθήσουμε την νέα γενιά να συνειδητοποιήσει ότι η ενεργός συμμετοχή στα πανεπιστημιακά δρώμενα, η οποία συμβάλλει στην προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη του νέου, προσφέρει μια ανάταση ψυχής, κόντρα στημιζέρια και στην κατάπτωση των καιρών, αλλά και πολύτιμα εφόδια για τη σημερινή ανταγωνιστική αγορά εργασίας, και ας προσφέρουμε στους νέους ανθρώπους εποικοδομητικές και ελκυστικές διεξόδους δραστηριοποίησης, δικτύωσης, προσφοράς, και μάθησης. Οι Φοιτητικοί Όμιλοι του Πανεπιστημίου Κύπρου ανέκαθεν αποτελούσαν μια τέτοια διέξοδο, έχοντας να παρουσιάσουν διαχρονικά ένα αξιόλογο και πολύπλευρο έργο, με την εμπλοκή των φοιτητών σε δραστηριότητες όπως, θεατρικές παραστάσεις, μουσικές συναυλίες, εκπαιδευτικές εκδρομές, εθελοντικό/ κοινωνικό έργο σε θέματα στήριξης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, περιβάλλοντος, προστασίας δικαιωμάτων ζώων και άλλα. Το έργο των Φοιτητικών Ομίλων συμπληρώνει και ενισχύει η Υπηρεσία Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας (ΥΣΦΜ) του Πανεπιστημίου Κύπρου (ΠΚ), μέσα από τη στήριξη που παρέχει στους Ομίλους το Γραφείο Φοιτητικής Ζωής της Υπηρεσίας, αλλά και μέσα από ποικίλα προγράμματα και εκδηλώσεις που διοργανώνει η ίδια, συχνά σε συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις(ΜΚΟ), με εμπειρία σε θέματα Μη Τυπικής Εκπαίδευσης. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται σε συντομία, παραδείγματα τέτοιων προγραμμάτων και εκδηλώσεων, στα οποία οι φοιτητές καλούνται να συμμετέχουν.
4. Πρόγραμμα Εργοδότησης Φοιτητών για Στήριξη Φοιτητών με Αναπηρίες– Ένας κύριος στόχος του Γραφείου Κοινωνικής Στήριξης της ΥΣΦΜ, είναι η στήριξη φοιτητών με αναπηρίες(ΦΜΑ), ώστε να διασφαλίζεται ίση πρόσβαση στις ακαδημαϊκές τους υποχρεώσεις, με την παραχώρηση εύλογων προσαρμογών και ακαδημαϊκών διευκολύνσεων, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη την σχετική κυπριακή νομοθεσία, το διαθέσιμο κονδύλι στήριξης του πανεπιστημιακού προϋπολογισμού, και τη διεθνή πανεπιστημιακή πρακτική. Στο πλαίσιο αυτό, και για την παροχή ακαδημαϊκών διευκολύνσεων σε ΦΜΑ, όπως φροντιστηριακή στήριξη, δακτυλογράφηση σημειώσεων, λήψη σημειώσεων κ.α., εργοδοτούνται φοιτητές/απόφοιτοι του ΠΚ μέσω του Γραφείου Κοινωνικής Στήριξης. Το τρέχον ακαδημαϊκό εξάμηνο εργοδοτούνται 43 φοιτητές/απόφοιτοί μας, οι οποίοι προσφέρουν ακαδημαϊκή στήριξη σε 57 ΦΜΑ. Στο παρόν στάδιο, και στο πλαίσιο ανάπτυξης του εθελοντισμού, καταβάλλονται προσπάθειες έτσι ώστε το συγκεκριμένο Πρόγραμμα να λειτουργήσει, μερικώς τουλάχιστον, με τη συμμετοχή φοιτητών/αποφοίτων σε εθελοντική βάση, όπως γίνεται σε άλλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.
5. Πρόγραμμα Βοηθοί Φοιτητικής Εστίας (ΒΦΕ)–Το Πρόγραμμα ΒΦΕ , το οποίο λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 2003/2004, είναι βασισμένο στα πρότυπα βρεττανικών και αμερικανικών προγραμμάτων, γνωστών συνήθως ως Resident Assistants (RAs) Programs. Οι ΒΦΕ, οι οποίοι είναι προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές που επιλέγονται από το Γραφείο Στέγασης της Υπηρεσίας για να συμμετάσχουν στο Πρόγραμμα, έναντι δωρεάν διαμονής στη Φοιτητική Εστία (ΦΕ), έχουν συγκεκριμένες ευθύνες σε θέματα ευημερίας, πειθαρχίας, ασφάλειας και εξυπηρέτησης των ενοίκων της ΦΕ. Προτού αναλάβουν τα καθήκοντά τους, οι ΒΦΕ συμμετέχουν σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα που συντονίζει το Γραφείο Στέγασης. Μέχρι σήμερα, έχουν συμμετάσχει στο Πρόγραμμα ΒΦΕ 96 φοιτητές και φοιτήτριες.
6. Καλοκαιρινά Σχολεία - Μια πολύ χρήσιμη εμπειρία για τους φοιτητές είναι η συμμετοχή σε Καλοκαιρινά Σχολεία (Summer Schools), που διοργανώνουν πολλά πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο. Η θεματολογία τωνΣχολείων αυτών περιλαμβάνει συνήθως θέματα όπως μαθήματα σύντομης διάρκειας, εντατικά μαθήματα εκμάθησης ξένης γλώσσας, και συνέδρια σε θέματα που αφορούν τους νέους. Τα οφέλη από τη συμμετοχή των φοιτητών σε τέτοια προγράμματα είναι πολλά:
Στο πλαίσιο αυτό, και με πρωτοβουλία του Γραφείου Ψυχολογικής Στήριξης της ΥΣΦΜ, προγραμματίζεται τον Ιούνιο 2013 η διοργάνωση στο ΠΚ Καλοκαιρινών Σχολείων για φοιτητές /αποφοίτους, σε θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης /υγείας/ δικαιωμάτων και διαφορετικότητας, σε συνεργασία με ΜΚΟ και εκπαιδευτές με πολύχρονη πείρα στη Μη Τυπική Μάθηση.
7. Ευρωπαϊκά Προγράμματα Ανταλλαγής Φοιτητών–Μια προτεραιότητα της Υπηρεσίας Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας είναι η ενημέρωση των φοιτητών για τις ευκαιρίες που προσφέρονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε θέματα εκπαίδευσης, εθελοντισμού, εργασίας, ανάπτυξης δεξιοτήτων κλπ, σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς, καθώς και η δημιουργία ευκαιριών συμμετοχής των φοιτητών μας σε ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, στις 18 Μαρτίου, σε συνεργασία με το Συμβούλιο Νεολαίας Κύπρου, διοργανώθηκε στο ΠΚ διαδραστική εκδήλωση ενημέρωσης για τα ευρωπαϊκά προγράμματα, ενώ στο πρόσφατο παρελθόν φοιτητές μας είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν μέσω της ΥΣΦΜ σε ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών σε θέματα κινητικότητας φοιτητών με αναπηρίες και ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας.
Η επίτευξη του στόχου ενδυνάμωσης της απασχολησιμότητας των νέων μέσα από προγράμματα φοιτητικής μέριμνας, όπως τα πιο πάνω,προϋποθέτει πρώτα απ’ όλα τη συμμετοχή των νέων σε αυτά, η οποία έχει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Η δημιουργία μιας πολύ ανταγωνιστικής αγοράς εργασίας, ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης, στην οποία περισσότερες ευκαιρίες επιβίωσης έχουν οι απόφοιτοι πανεπιστημίων που κατέχουν, εκτόςαπό ακαδημαϊκά προσόντα, και σημαντικές δεξιότητες, προβάλλουν την ανάγκη πλέον, γιατην προώθηση ανάμεσα και στους κύπριους νέους μιας κουλτούρας μη τυπικής μάθησης. Στο πλαίσιο αυτό, ως επαγγελματίες φοιτητικής μέριμνας στα ανώτατα ακαδημαϊκά ιδρύματα του τόπου, καλούμαστε τώρα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, να αναλογιστούμε το δικό μας ρόλο και ευθύνη στην προώθηση και ενίσχυση μια τέτοιας κουλτούρας, μέσα από το σχεδιασμό και τη διοργάνωση προγραμμάτων φοιτητικής μέριμνας, με την ενεργό εμπλοκή των ίδιων των νέων. Ας σταματήσουμε λοιπόν, μεταξύ άλλων, να μιλάμε για «μια χαμένη γενιά», και ας βοηθήσουμε τη νέα γενιά να βγει κερδισμένη, και όχι χαμένη, μέσα από τη μεγάλη δοκιμασία της οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα μας… ο καθένας μας αναλογιζόμενος το δικό του μερίδιο ευθύνης μέσα από τους ρόλους που διαδραματίζει , το ρόλο του γονιού, του δασκάλου, του συμβούλου, του μέντορα, του τεχνοκράτη, του πολιτειακού αξιωματούχου…
*ΜΒΑ, ΒΑ Ψυχολογίας
Ανώτερη Λειτουργός Πανεπιστημίου
Υπηρεσία Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας
Πανεπιστήμιο Κύπρου
