Η Νέα Κίνηση διαχρονικά στηρίζει το μάθημα της Οικιακής Οικονομίας

Γιατί πρέπει να αναβαθμιστεί η διδασκαλία του

 ΤΟΥ ΘΕΜΗ ΠΟΛΥΒΙΟΥ*

Διαχρονικά η Νέα Κίνηση καθηγητών στηρίζει το μάθημα της Οικιακής Οικονομίας – Αγωγή Υγείας, όπως συμβαίνει και πολλά μαθήματα (Γλώσσες, Φωτογραφία, Τέχνη, Θεατρολογία, Φυσική Αγωγή, Σχεδιασμός Τεχνολογία, Μουσική, κ.ά.). Και αυτό γιατί πιστεύουμε ως Κίνηση ότι προσφέρει στα παιδιά εφόδια και γνώσεις που όχι μόνο θα τους είναι απαραίτητα και χρήσιμα για το μέλλον τους, αλλά τα προστατεύουν και από ένα σωρό κινδύνους της καθημερινότητας.

Σίγουρα, κάποιοι κακεντρεχείς θα ισχυριστούν ότι τα λέμε και τα γράφουμε αυτά λόγω των επικείμενων εκλογών της ΟΕΛΜΕΚ. Αυτές τις κακοήθειες τις ξεπερνούμε γιατί η ιστορία και οι πράξεις μας έχουν αποδείξει τα τελευταία χρόνια ότι, ό,τι κάνουμε το κάνουμε, γιατί πιστεύουμε στην αξία και στο ρόλο του συγκεκριμένου μαθήματος.

Σε συνεργασία με συναδέλφισσες του κλάδου Οικιακής Οικονομίας καταγράψαμε συγκεκριμένα στοιχεία που έχουν σχέση με το μάθημα, τα οποία και παραθέτουμε, γιατί πιστεύουμε ότι είναι τεκμηριωμένες θέσεις που πρέπει να δημοσιοποιηθούν, για να ενημερωθούν όλοι και παράλληλα να υλοποιηθούν για το καλό της δημόσιας εκπαίδευσης και της κοινωνίας γενικότερα.

Ξεκαθαρίζουμε ότι σε συνεργασία με όλους τους Συνδέσμους είμαστε έτοιμοι να δημοσιοποιήσουμε τις θέσεις τους, όποτε μας κοινοποιηθούν, εάν και εφόσον συμφωνούμε ως Κίνηση και παράλληλα να τις προωθήσουμε μέσω της ΟΕΛΜΕΚ προς υλοποίηση.

Αυτό είμαστε διατεθειμένοι να το πράξουμε, όχι μόνο τώρα, ώστε να ισχυριστούν κάποιοι ότι το κάνουμε λόγω εκλογών, αλλά και μετά τις εκλογές.

Γι’ αυτό και αναμένουμε τις θέσεις όλων των Συνδέσμων, για να τις μελετήσουμε και να τις προωθήσουμε.

Σ’ ό,τι αφορά το μάθημα της Οικιακής Οικονομίας, με βάση τα στοιχεία που κατέχουμε, έχουμε να αναφέρουμε τα παρακάτω:

Το μάθημα της Οικιακής Οικονομίας  στη Μέση Εκπαίδευση

• Το νέο περιεχόμενο του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας βασίζεται κυρίως στο Πρόγραμμα Σπουδών Αγωγής Υγείας του ΥΠΠ (ΠΣΑΥ, 2010)
• Οι μαθητές/τριες του Γυμνασίου διδάσκονται το νέο περιεχόμενο του μαθήματος από τη σχολική χρονιά 2010 – 2011 (καινούργια Τετράδια Εργασιών και εγχειρίδια). Από το 2016 – 2017 οι μαθητές της Β΄ Λυκείου διδάσκονται το περιεχόμενο των καινούργιων κεφαλαίων. 
• Το σχολείο έχει ουσιαστικό ρόλο στην υγεία των μαθητών. Αυτό υποστηρίζουν πολλοί επίσημοι οργανισμοί και φορείς όπως π.χ. ο Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, η ΟΥΝΕΣΚΟ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών.
• Οι σύγχρονες προσεγγίσεις του μαθήματος Οικιακής Οικονομίας στηρίζονται σε βιωματικές μεθόδους ενεργητικής μάθησης π.χ. δραματοποίηση, θεατρικό παιγνίδι, γράψιμο ιστορίας, διάγραμμα βιωματικών εμπειριών, μέθοδος αντιπαράθεσης, ομαδικές δραστηριότητες, κολλάζ, έρευνα δράσης κ.λπ. Οι μέθοδοι αυτές έχουν ως στόχο την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του ατόμου, την ανάπτυξη των ατομικών και των κοινωνικών τους δεξιοτήτων, τη δόμηση αξιών και στάσεων, καθώς και την επιλογή στόχων και αποφάσεων.
• Το ΥΠΠ έχει δεσμευτεί για την συστηματική εφαρμογή των διαφόρων θεματικών ενοτήτων της Αγωγής Υγείας. Ενδεικτικές δεσμεύσεις:
• «Εθνική Στρατηγική του Αντιναρκωτικού Συμβουλίου Κύπρου (2009-2012)»
• «Εθνικό Σχέδιο  Δράσης για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Εγκληματικότητας 2006-2010» του Συμβουλίου Εγκληματικότητας,
• Εθνική στρατηγική για τον έλεγχο του καπνίσματος στην Κύπρο
• Εθνική Στρατηγική για την Οδική Ασφάλεια και στην Στρατηγική για την Επαγγελματική Υγεία και Ασφάλεια.
• Εφαρμογή Οδηγιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την Καταπολέμηση της Σεξουαλικής Κακοποίησης και Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών (Lanzarote, 2007)
• Νομοθεσία «Πρόληψη και Καταπολέμηση Παιδιών και Παιδική Πορνογραφία,, 2014.
• Πρόληψη και καταπολέμηση δυσμενούς διάκρισης παιδιών στη βάση του σεξουαλικού προσανατολισμού και/ή της ταυτότητας του φύλου στα πλαίσια του σχολείου
• Σύμβαση Λανζαρότε του του νόμου 91 (Ι)/2014 για υποχρεωτική ένταξη σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης έτσι ώστε το κράτος να διασφαλίζει καλύτερα τα δικαιώματα των παιδιών
• Σύμβαση ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία
• Επίσημη πολιτική του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση

Επιπρόσθετα αξίζει να αναφερθούν και να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα:

Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση

• Θέσεις Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού (π.χ.: Ένταξη της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης η οποία να ενσωματώνεται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης)
• Το άρθρο 6 της Σύμβασης της Ευρώπης για την Προστασία του Παιδιού από τη σεξουαλική εκμετάλλευση και σεξουαλική κακοποίηση τονίζει «κάθε Μέρος λαμβάνει τα αναγκαία νομοθετικά ή άλλα μέτρα για να διασφαλίσει ότι τα απιδιά κατά τη διάρκεια της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, λαμβάνουν πληροφορίες για τους κινδύνους της σεξουαλικής εκμετάλλευσης , όπως επίσης και για τα μέσα να προστατεύουν τους εαυτούς τους μ που προσαρμόζονται στο βαθμό ικανότητάς τους.
• Δήλωση Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού (Μάρτιος, 2016) Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση διδάσκεται στα πλαίσια του μαθήματος της Οικιακής οικονομίας στη Μ.Ε».

• Επίσημη ανακοίνωση Πολιτικής Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, Δεκέμβριος 2016. Αναφέρει επίσημα και σωστά πως η Οικιακή Οικονομία διδάσκει την περιεκτική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, αναφέρει λανθασμένα όμως πως εφαρμόζεται σε όλες της βαθμίδες της Μέσης Εκπαίδευσης!

Κυκλοφοριακή Αγωγή

• Δήλωση ΥΠΠ ημερομηνίας 20/02/1016 «η Κυκλοφοριακή Αγωγή προσεγγίζεται διαθεματικά και υποχρεωτικά, τόσο μέσα από τα διάφορα μαθήματα όσο και ειδικότερα σε συγκεκριμένες διδακτικές περιόδους καθώς επίσης και μέσα από ποικίλες δραστηριότητες στην καθημερινή διδακτική πράξη και τη σχολική ζωή».
• Δήλωση Υπουργού Δικαιοσύνης για την κυκλοφοριακή αγωγή ημερομηνίας 18.5.2015: «Η προσπάθεια για εξασφάλιση της σωστής κυκλοφοριακής αγωγής σε κάθε πολίτη πρέπει να είναι διαρκής και να γίνεται σε όλες τις φάσεις της ζωής του ξεκινώντας από τη παιδική ηλικία, γι’ αυτό και η συνεχής διαπαιδαγώγηση των νέων βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής μας»
• Η κυκλοφοριακή αγωγή έχει ενταχθεί επίσημα στο αναλυτικό της Οικιακής Οικονομίας στο Γυμνάσιο. Παρόλο που ο χρόνος είναι ελάχιστος κάθε χρόνο πραγματοποιούνται επιτυχημένες δράσεις σε αυτό το θέμα (β. ιστοσελίδα ΥΠΠ

Διατροφή και Υγεία

• Αποτελέσματα έρευνας με θέμα: Επίπεδα Σωματικής και Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων στη Κύπρο (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, 2015)
• Εθνική στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τη διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα.

Εθελοντισμός

• Σε όλες τις θεματικές ενότητες της Οικιακής Οικονομίας ο εθελοντισμός είναι στην πρώτη γραμμή. Στο πλαίσιο της εργαστηριοποίησης του μαθήματος κατασκευάζονται διάφορα λειτουργικά αντικείμενα ώστε η πώλησή τους να ενισχύσει οικονομικά διάφορες ευπαθή ομάδες συνανθρώπων μας.

Ισότητα

• Η φιλοσοφία πολλών θεματικών ενοτήτων του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας στηρίζει πολιτικές και προγράμματα του ΥΠΠ που είναι ενάντια στο ρατσισμό και αποδοχής της διαφορετικότητας.

Ανάγκες εφήβων

• Κίνδυνοι σημερινής κοινωνίας και ανάγκες εφήβων: Π.χ. ευκολότερη πρόσβαση στα ναρκωτικά και στην εγκληματικότητα, βία μεταξύ συνομηλίκων, εφηβική εγκυμοσύνη, αυτοκτονία, εκφοβισμός, άγχος, κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές, επικίνδυνη οδική συμπεριφορά, χαμηλή αυτοεκτίμηση, έντονες συγκρούσεις κ.λπ.

 Εισηγήσεις για το μάθημα της Οικιακής Οικονομίας στην Μέση Εκπαίδευση

*  Αύξηση διδακτικών περιόδων του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας στο Γυμνάσιο.

*  Βάσει ΠΣΑΥ: Ο ελάχιστος χρόνος που προτείνεται να αφιερώνεται στην Αγωγή Υγείας είναι 80 λεπτά την εβδομάδα, τα οποία θα πρέπει να είναι συνεχόμενα

*  Ένταξη του μαθήματος Οικιακής Οικονομίας στον κοινό κορμό της Α΄ Λυκείου

* Το ΠΣΑΥ προτείνει Αναλυτικό Πρόγραμμα για όλες τις βαθμίδες Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης.

*  Έχοντας υπόψη την υποβάθμιση του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας στις τάξεις της Β΄ και Γ΄ Λυκείου, μεγάλη μερίδα μαθητών δε θα έχει την ευκαιρία να επιμορφωθεί σε θέματα υγείας που τόσο πολύ είναι απαραίτητα και τα έχουν ανάγκη.

* Ο όγκος του περιεχομένου της Γ΄ Γυμνασίου είναι μεγάλος καθώς έχει περιληφθεί και το περιεχόμενο της Α΄ Λυκείου. Οι εκπαιδευτικοί Οικιακής Οικονομίας δεν μπορούν να εφαρμόσουν αποτελεσματικά τη φιλοσοφία της Αγωγής Υγείας στην Γ΄ Γυμνασίου.

* Η Οικιακή Οικονομία είναι το μοναδικό μάθημα που δεν περιλαμβάνεται στον κοινό κορμό της Α΄ Λυκείου

*  Ένταξη του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας, ως επιλεγόμενο σε περισσότερες  δέσμες, εξαιτίας της θεματολογίας του. Άδικα το μάθημα περιλαμβάνεται μόνο στη Δέσμη Υπηρεσίες (πιο κάτω αναφέρονται οι προτεινόμενοι κλάδοι σπουδών.

* Κλάδοι σπουδών: Το μάθημα της Οικογενειακής Αγωγής (Οικιακή Οικονομία) παρέχει τα εφόδια για πολλούς κλάδους σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου όσο και των Πανεπιστημίων της Ελλάδας, όπως είναι: Τμήμα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Οικιακή Οικονομία και Οικολογία (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο), Επιστημών Αγωγής Δημοτική, Προδημοτική Εκπαίδευση, Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης, Εκπαίδευση και Αγωγή στη Προσχολική Ηλικία, Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού, Παιδαγωγικό Προσχολικής Εκπαίδευσης, Επιστημών Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία, Παιδαγωγικό Νηπιαγωγών, Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Παιδαγωγικό Ειδικής Αγωγής, Νοσηλευτική Τ.Ε.Π.Α.Κ., Νοσηλευτική, Επιστήμη της Διαιτολογίας και Διατροφολογίας, Επιστήμη και Τεχνολογία Τροφίμων. Επιπέδου ΤΕΙ: Κοινωνική Εργασία, Βρεφονηπιοκομία, Δημόσια Υγιεινή, Διατροφή και Διαιτολογία, Επισκεπτών/τριών Υγείας, Μαιευτικής, Νοσηλευτικής.

* Ένταξη του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας στα δίωρα ενδιαφέροντος στη Β΄  και Γ΄ Λυκείου. 

* Ενδεικτικά κατά τη σχολική χρονιά 2014 -2015, ο αριθμός των μαθητών/τριών που επέλεξαν το μάθημα της Οικογενειακές Αγωγής στη Β΄ Λυκείου ήταν  1542, ενώ στη Γ΄ Λυκείου, 1325 μαθητές/τριες επέλεξαν το εν λόγω μάθημα.

* Τα προγράμματα Αγωγής Υγείας στο Λύκειο ελάχιστα έως καθόλου εφαρμόζονται και η διαθεματικότητά της δεν αρκεί ώστε να επιτευχθεί η μετάδοση έγκαιρων γνώσεων, η ενίσχυση της προσωπικότητας και η ανάπτυξη ικανοτήτων και κριτικής σκέψης για τη λήψη αποφάσεων σε θέματα που σχετίζονται με όλες τις πτυχές της υγείας.

* Το Υ.Π.Π. προσφέρει συγκεκριμένα προγράμματα Αγωγής Υγείας όπως είναι το ΕΥ – ΖΗΝ, το ΕΔΣΠΥ κ.ά. και στα οποία πολλές φορές συμμετέχουν οι συνάδελφοι του κλάδου με θετικά αποτελέσματα και επιτυχημένες δράσεις. Παρατηρείται όμως σε πολλές σχολικές μονάδες η τάση να προσφέρεται η υπευθυνότητα αυτών των προγραμμάτων μόνο σε καθηγητές Βιολογίας. Θεωρούμε πως αυτά τα προγράμματα αφορούν τον κλάδο μας (και όχι μόνο) εξίσου. Οι συνάδελφοι του κλάδου μας είναι καταρτισμένοι για αυτού του είδους τα προγράμματα και έχουν αποδείξει πως η εμπλοκή τους σε δράσεις στο πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων, επέφεραν θετικές αλλαγές στον τρόπο σκέψης και στην στάση των μαθητών/τριών σε διάφορα ζητήματα υγείας.

* Οι διδακτικές περίοδοι της Μονάδας μπορούν να δοθούν σε πολλές ειδικότητες. Η φύση του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας δικαιολογεί την υιοθέτηση αυτών των διδακτικών περιόδων. Είναι ανεπίτρεπτο να «κλειδώνουν» αυτές οι περίοδοι εκ των προτέρων στην ειδικότητα των φιλολόγων.

Η ένταξη του μαθήματος της Οικιακής Οικονομίας στις Τεχνικές σχολές είναι επιτακτική καθώς οι μαθητές/τριες όλων των Λυκείων της Κύπρου, πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες πληροφόρησης για το σπουδαιότερο αγαθό του ανθρώπου, την ΥΓΕΙΑ.

*Πρόεδρος Νέας Κίνησης