ΤΟΥ ΔΡΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΠΙΤΤΑ*
Ανήκω πιστεύω στους λίγους εκείνους ανθρώπους που έβλεπαν την Κύπρο να μπορεί να σταθεί ανάμεσα στις πρώτες χώρες της Ευρωζώνης σε θέματα οικονομίας. Απλά θα χρειαζόμασταν να βάλουμε σε τάξη τα του οίκου μας.
Αντί αυτού βρισκόμαστε τώρα στο ναδίρ της οικονομικής μας ιστορίας, διαπομπευμένοι στην Ευρώπη και στον κόσμο, σχεδόν επαίτες.
Η ανεύρεση των ενόχων και η στοχοθέτηση υπευθύνων αυτή τη στιγμή δεν ωφελεί, εκτός από ηθική άποψη, κανένα απολύτως.
Η Κύπρος εδώ και καιρό έχει πάψει να είναι ανταγωνιστική - Η πρώτη μου διαμαρτυρία το 2008, ήταν για τα ψηλά επιτόκια για τα επιχειρηματικά δάνεια – καμιά οικονομία ιδιαίτερα όταν έχει διαβρωθεί η ανταγωνιστικότητα της δεν μπορεί να αντέξει ψηλά επιτόκια – πέραν από τα άλλα κακά που επιφέρουν στο χρηματοπιστωτικό τομέα. Αφέθηκε το θέμα αυτό ανήμπορα στο έλεος των Αγίων.
Η αγορά εργασίας είναι ακριβή, τέσσερεις φορές πιο ακριβή από τη Ρουμανία, τεσσεράμισι φορές πιο ακριβή από τη Βουλγαρία, τρείς φορές πιο ακριβή από τη Σλοβακία, δεκαπέντε φορές πιο ακριβή από ορισμένες επαρχίες της Κίνας, δώδεκα φορές πιο ακριβή από την Ινδία κλπ. Η ενέργεια είναι η πιο ακριβή στην Ευρώπη, οι καινοτόμες ιδέες δεν προωθούνται και για την έρευνα ξοδεύομε σαν κράτος τα μικρότερα ποσά στην Ευρώπη.
Αν προσθέσομε και το μικρό μέγεθος της Κύπρου, τη λιλιπούτεια αγορά μας δηλαδή και τα απαρχαιωμένα εργασιακά θέσμια, εξηγείται εύκολα η καθεχρονική κατολίσθηση μας στις αποτιμήσεις της ανταγωνιστικότητας των χωρών (είμαστε στη 48η θέση και κατερχόμαστε).
Εδώ θα πρέπει να αναφερθώ φυσικά στη γενική κατάσταση της Ευρώπης – της Ε.Ε. εννοώ και την απόλυτη αδυναμία της να λύσει τα προβλήματα του νομίσματος.
Η Ευρώπη παραπαίει, ακροβατεί λανθασμένα, διοικείται από ένα πολυδαίδαλο, πολυδάπανο μηχανισμό και από σωρεία απαράτσικ πού έχουν δυστυχώς φωνή.
Ταυτόχρονα οι πολιτικοί των χωρών της ΕΕ που έχουν εκτόπισμα αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να εμφορούνται από τα ευρωπαϊκά ιδεώδη των παλαιοτέρων και ιστορικά μορφωμένων πολιτικών, χωρίς να αγνοούν πιστεύω, ότι διακυβεύουν με πράξεις ή παραλείψεις το συνολικό μέλλον των Ευρωπαίων και της ΕΕ, έστω και σαν μιας (virtual) ιδεατής οντότητας.
Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης γενικά, ιδιαίτερα ορισμένα στη Γερμανία, άθελα ή εντελώς προγραμματισμένα σφυροκοπούν το νότο – το πιο βλακώδες εγχείρημα που έχει επιχειρηθεί ποτέ. Επιχειρείται διάσπαση;
Είμαστε που είμαστε λίγοι ως συνολική Ε.Ε. να λιγοστέψουμε κι άλλο;
Αναλογισθείτε παρακαλώ τους κινδύνους και για το ευρώ και για τους ανθρώπους.
Αναλύοντας λοιπόν έστω και πολύ πρόχειρα και συντομογραφικά βλέπουμε πως η ΕΕ έχει αδυναμίες – με τη μικρή Κύπρο να έχει φορτωθεί εκτός από τα συσσωρευμένα δικά της, τις κατεξοχήν ευρωζωνικές/ ευρωπαϊκές αδυναμίες.
Τι πρέπει να κάνουμε – λοιπόν.
Ήδη αυτή η πρόταση περιέχει ένα λάθος: τι πρέπει να κάνουμε εμείς σαν ιδιωτικοί οργανισμοί λίγο πολύ το ξέρουμε. Τι πρέπει να κάνει η Κυβέρνηση, το Κράτος είναι το καθαυτό ζητούμενο.
Το προηγούμενο αναπτυξιακό μας μοντέλο έχει μερικώς εξαλειφθεί. Η μελέτη θα πρέπει να προσβλέπει στην αλλαγή/τροποποίηση μοντέλου και βασικά στην διαπίστωση των πραγματικών δυνατοτήτων μας για μια «πραγματική» οικονομία.
Η κυβέρνηση θα πρέπει να προσφύγει σε ειδικούς για συμβουλές και χάραξη νέας οικονομικής πορείας.
Διαβάστε για παράδειγμα την πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη που έκανε ο οίκος McKinsey’s για το περιοδικό Manager (Απρίλιος 2013) σχετικά με την οικονομία της Γερμανίας για τα επόμενα 10 χρόνια βασισμένη απόλυτα στο Ευρώ.
Παρόλο που έχουμε αρκετούς φωτισμένους ακαδημαϊκούς δεν είναι καθόλου άσχημο αν χρησιμοποιήσουμε και ξένους για την μελέτη των προβλημάτων μας. (ιστορικά ήμασταν πάντα διστακτικοί να αγοράσομε συμβουλές).
Η ανάπτυξη υπήρξε μάλλον άναρχη και τυχαία.
Τι μέλλει λοιπόν γενέσθαι;
Ανάπτυξη σημαίνει έστω και μερική ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Για να γυρίσει ο τροχός του επιχειρείν, πρέπει να μειωθούν δραστικά τα επιχειρηματικά δανειστικά επιτόκια, να υπάρξει ρευστότητα και να τακτοποιηθεί το τραπεζικό. Πολλά μέτρα έχουν ήδη προταθεί και από τις επιχειρηματικές οργανώσεις και φυσικά από την Κυβέρνηση.
Πως όμως αντιμετωπίζουμε την κρίση πάνω σε στέρεες βάσεις μεσοπρόθεσμα τουλάχιστον;
Εγώ προσωπικά βλέπω δύο πυλώνες στους οποίους πρέπει να στηριχθούν οι προσπάθειες μας και που εγώ ο ίδιος χρησιμοποίησα με επιτυχία, την Καινοτομία και την Εξωστρέφεια.
Καινοτομία μπορεί να είναι: Ένα καινοτόμο βιομηχανικό προϊόν, ένα καινοτόμο γεωργικό παράγωγο, μια τεχνολογία με καλυτέρευση της απόδοσης της, ένα βιομηχανικό προτσές για καλυτέρευση της παραγωγής, μια επέμβαση ή ένας τρόπος για εξοικονόμηση ενέργειας, ένα καινοτόμος τρόπος λειτουργίας μιας επιχείρησης για ελάττωση π.χ. των λειτουργικών εξόδων κλπ.
Την εξωστρέφεια την διακρίνω σε δύο κατηγορίες:
α) Την απόδραση από την λιλιπούτεια αγορά της Κύπρου με εξαγωγές προϊόντων, υπηρεσιών και τεχνολογίας εντός της ΕΕ εκμεταλλευόμενοι την εύκολη διακίνηση και πρόσβαση
β) Τη δημιουργία πωλήσεων εκτός της ΕΕ κυρίως στην Άπω Ανατολή, στη Μέση Ανατολή και πιθανώς στην Αφρική.
Η Άπω Ανατολή αυτή τη στιγμή είναι μια περιοχή που αναπτύσσεται ραγδαία (ρυθμοί ανάπτυξης μεταξύ 5 – 10%) με πολύ μεγάλη αγοραστική δύναμη.
Εδώ χρειάζονται φυσικά περισσότερες προσπάθειες και πόροι για την επίτευξη του σκοπού μας.
Εκτός από την εξαγωγή προϊόντων βιομηχανικών γεωργικών υπηρεσιών, τεχνολογίας, knowhow, να προσθέσω την εισαγωγή φοιτητών, εταιρειών που ζητούν βάση εντός της ΕΕ, ασθενών που επιζητούν καλή προσωπική ιατρική περίθαλψη, τουριστών, αγοραστών κατοικιών κλπ.
Εδώ θέλω να συμπεριλάβω και την τυχόν εγκατάσταση παραγωγικών μονάδων εκτός ΕΕ σε χώρες χαμηλότερου κόστους ή contract out προϊόντων και μετέπειτα διανομή των προϊόντων αυτών από τα κεντρικά γραφεία στην Κύπρο προς άλλες αγορές. Ολόκληροι κλάδοι της Κυπριακής μεταποίησης έχουν εξαλειφθεί και ανήκουν πλέον στο παρελθόν γιατί παρέλειψαν να κάνουν το βήμα εκτός Κύπρου.
*Εκτελεστικός Πρόεδρος Medochemie
