Συνέντευξη στο Paideia-Νews
* Στις 26-27 Ιουλίου οι Τοποθετήσεις – Μετακινήσεις
*Η ανάγκη όμως, αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και των σχολείων είναι μια σύγχρονη αναγκαιότητα και διεθνής πρακτική, περισσότερο ίσως, από κάθε άλλη εποχή
*Το ΥΠΠ θα προχωρήσει με την προκήρυξη 31 μόνιμων θέσεων εκπαιδευτικών ψυχολόγων
Ο Διευθυντής της Διεύθυνσης Μέσης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, Κυπριανός Λούης, σε συνέντευξή του στο Paideia-Νews αναφέρει ότιη μεγαλύτερη αδυναμία του Υπουργείου Παιδείας είναι η συγκεντρωτική δομή του εκπαιδευτικού συστήματος και κατ΄ επέκταση του δημόσιου σχολείου.
Ακολουθεί το Α Μέρος της συνέντευξης:
Αριθμός μαθητών και διορισμοί εκπαιδευτικών
ΕΡ: Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχετε αναμένεται αύξηση ή μείωση των μαθητών για τη νέα σχολική χρονιά; Τι συνεπάγεται αυτό σε διορισμούς εκπαιδευτικών;
ΑΠ: Όσον αφορά στη Διεύθυνση Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης-ΔΜΓΕ, την επόμενη σχολική χρονιά αναμένεται μικρή αύξηση των μαθητών στα Γυμνάσια, περί τους 200 περισσότερους μαθητές, ενώ στα Λύκεια δεν αναμένεται ουσιαστική διαφοροποίηση των αριθμών, αφού προβλέπεται μικρή μείωση, γύρω στους 80 μαθητές.
Εντούτοις, παρατηρείται σταδιακά αλλαγή στη σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού. Συγκεκριμένα, παρατηρείται αύξηση του ποσοστού των αλλοδαπών μαθητών, που σήμερα βρίσκεται στο 18%, η οποία ακολουθεί την ποσόστωση των αλλοδαπών στη χώρα μας, που σήμερα βρίσκεται στο 25%. Σε παιδαγωγικούς όρους η διαφοροποίηση αυτή συνεπάγεται την ενίσχυση των μεταβατικών προγραμμάτων που σχεδιάζονται για την ομαλή ένταξη των μαθητών με μεταναστευτική βιογραφία στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και την κοινωνία ευρύτερα.
Οι πιο πάνω αυξομειώσεις οδηγούν σε πρόσθετες ανάγκες σε εκπαιδευτικό προσωπικό, γύρω στους 30 εκπαιδευτικούς.
Έγκαιρη στελέχωση
ΕΡ: Μετά τις τελευταίες εξελίξεις στη ΜΕΠΕΥ αναμένετε ότι θα υπάρξει έγκαιρη στελέχωση των σχολείων για την επόμενη σχολική χρονιά;
ΑΠ: Στη ΔΜΓΕ έχει ήδη γίνει αρκετή προεργασία, μελετήθηκαν διάφορα σενάρια πριν την κατάληξη στην ΜΕΠΕΥ, ώστε σε κάθε περίπτωση το 98% των αναγκών σε στελέχωση εκπαιδευτικού προσωπικού να έχει ολοκληρωθεί μέχρι την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το κάθε σχολείο θα γνωρίζει ονομαστικά το σύνολο των εκπαιδευτικών του για την επόμενη σχολική χρονιά μέχρι το τέλος Ιουλίου. Τα Επαρχιακά Γραφεία θα ανακοινώσουν τις Τοποθετήσεις – Μετακινήσεις στις 26-27 Ιουλίου με βάση τη νομοθεσία.
ΕΡ: Ενώπιον του Υπουργείου Παιδείας εκκρεμούν ανοικτά ζητήματα, τετράμηνα, αξιολόγηση μαθητή και εκπαιδευτικών. Με βάση τα δεδομένα και τις αντιδράσεις μαθητών, εκπαιδευτικών και γονιών, εκτιμάτε ότι υπάρχουν προοπτικές θετικής κατάληξης;
ΑΠ: Τα πιο πάνω θέματα περιλαμβάνονται στο πλαίσιο του προγραμματισμού του Υπουργείου για τα οποία βρίσκεται στη διαδικασία διαλόγου με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Ευελπιστούμε ότι θα υπάρξει αίσια κατάληξη.
Σύγχρονη αναγκαιότητα η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
ΕΡ: Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών είναι ζήτημα καίριας σημασίας, η έκθεση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης χαρακτηρίζει τον επιθεωρητισμό ξεπερασμένο μοντέλο αξιολόγησης. Πώς προσεγγίζετε το θέμα; Υπάρχει ανησυχία ότι κάποιοι θα χάσουν τη δουλειά τους, πώς σχολιάζετε;
ΑΠ: Η πρακτική της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών για σκοπούς συγκριτικής αξιολόγησης με απώτερο στόχο την επιβράβευση ή όχι που οδηγεί στην υποβοήθηση της επαγγελματικής ανέλιξης μέσα από μια ενδεχόμενη προαγωγή, από έναν και μόνο αξιολογητή, που κατά κανόνα είναι ο επιθεωρητής, σε ένα μονοδιάστατο πλαίσιο είναι όντως ένας αναχρονιστικός θεσμός. Η ανάγκη όμως, αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, αλλά και των σχολείων είναι μια σύγχρονη αναγκαιότητα και διεθνής πρακτική, περισσότερο ίσως, από κάθε άλλη εποχή.
Στον σύγχρονο κόσμο, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, αναγνωρίζεται ο κεντρικός ρόλος που έχει το σχολείο και η εκπαίδευση στην αντιμετώπιση των πολλαπλών σημερινών και μελλοντικών κοινωνικοοικονομικών, δημογραφικών, περιβαλλοντικών και τεχνολογικών προκλήσεων. Για τον σκοπό αυτό το Συμβούλιο της Ευρώπης, στα συμπεράσματα της συνόδου για την ‘Εκπαίδευση και τον Πολιτισμό’ (Βρυξέλλες, 2009) έθεσε ως στρατηγικό στόχο τη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ιδιαίτερα μάλιστα, για την επίτευξη του στόχου αυτού, προτρέπονται τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν υψηλής ποιότητας παρεχόμενη διδασκαλία, να παράσχουν κατάλληλη αρχική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και πλαίσια συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης. Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των σχολείων, ιδιαίτερα η διαμορφωτική, αποτελεί ουσιαστικό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου αυτού. Δεν είναι τυχαίο που 24 εκπαιδευτικά συστήματα, σε χώρες μέλη ή και συνδεδεμένες χώρες, υιοθετούν κεντρικά συστήματα συστηματικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών (Teaching Careers in Europe: Access, Progression and Support, 2018). Σε 13 εκπαιδευτικά συστήματα, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών χρησιμοποιείται συστηματικά διαμορφωτικούς σκοπούς, δηλαδή την αναγνώριση αναγκών επαγγελματικής ανάπτυξης, σε 13 εκπαιδευτικά συστήματα, η επιλογή αυτή αφήνεται στη διάκριση του αξιολογητή – επιθεωρητή ενώ σε άλλα επτά εκπαιδευτικά συστήματα, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος η αξιολόγηση δεν χρησιμοποιείται για διαμορφωτικούς σκοπούς.
Η πρόταση για τη «Διαμόρφωση Νέου Συστήματος Αξιολόγησης του Εκπαιδευτικού Έργου και των Εκπαιδευτικών» κινείται μέσα στο πνεύμα τις ανάγκης για συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών, αλλά και της ουσιαστικής εμπλοκής της σχολικής μονάδας, τόσο στην αξιολόγηση όσο και στην παροχή ευκαιριών επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών.
Κανένας εκπαιδευτικός δεν πρέπει να ανησυχεί ότι το προτεινόμενο σύστημα αξιολόγησης θα τον οδηγήσει εκτός επαγγέλματος. Αντίθετα, εκπαιδευτικοί που σήμερα δεν έχουν την ευκαιρία να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις όποιες επαγγελματικές αδυναμίες τους, θα έχουν ένα πλαίσιο που θα τους βοηθήσει στη βελτίωση τους. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών να ξεκινά νωρίς, ήδη από πριν την μονιμοποίησή τους και να αξιολογούνται, σε ένα διαμορφωτικό πλαίσιο, τόσο από εξωτερικούς αξιολογητές όσο και από αξιολογητές εντός τους σχολείου. Προβλέπονται επίσης, μέτρα που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη κουλτούρας εταίρο-αξιολόγησης και αυτό-αξιολόγησης καθώς και ανάπτυξη εργαλείων ποιοτικής και πολυδιάστατης αξιολόγησης αξιοποιώντας την σύγχρονη έρευνα εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας.
Ενιαίο σύστημα εκπαίδευσης
ΕΡ: Πώς προχωρεί η ενοποίηση των τριών βαθμίδων εκπαίδευσης μέσα από τα αναλυτικά προγράμματα, δηλαδή η σύνδεση των γνωστικών αντικειμένων, που αποτελούσε στόχο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης;
ΑΠ: Το ενιαίο της εκπαίδευσης αντιμετωπίζεται μέσα από συντεταγμένες δράσεις και κυρίως μέσα από το συνεχές των αναλυτικών προγραμμάτων και της αξιολόγησης του μαθητή, καθώς επίσης και μέσα από διοικητικές μεταρρυθμίσεις. Συγκεκριμένα ενισχύονται οριζόντιες δομές και προγράμματα που αφορούν την εφαρμογή των πολιτικών του ΥΠΠ με ένα ενιαίο τρόπο σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Τέτοιες δομές είναι η ΟΑΠ και το ΠΑΒΙΣ και προγράμματα όπως της Αγωγής Υγείας, τις Δράσεις Σχολικής και Κοινωνικής Ένταξης και της Ομαλής Ένταξης από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο.
Νέες θέσεις Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων
ΕΡ: Υπάρχει ανάγκη ουσιαστικότερης υποστήριξης εκπαιδευτικών και μαθητών από εξειδικευμένους επιστήμονες προς αντιμετώπιση προβλημάτων. Τι μέτρα λαμβάνει το αρμόδιο Υπουργείο, πόσοι μαθητές αντιστοιχούν σε ένα εκπαιδευτικό ψυχολόγο;
ΑΠ: Στην παρούσα φάση, οι εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι του Υπουργείου Παιδείας είναι επιφορτισμένοι με μεγάλο αριθμό σχολείων και μαθητών ο καθένας τους. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις αυξημένες ανάγκες των σχολείων σε θέματα χρήσης ουσιών, παραβατικότητας και σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων, είχε συμπεριλάβει στον προϋπολογισμό του 2019, 20 νέες θέσεις εκπαιδευτικών ψυχολόγων στην Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας. Η ενέργεια αυτή είχε καταγραφεί από το υπουργείο ως μία από τις ουσιαστικές προληπτικές του δράσεις όσον αφορά στην Εθνική Στρατηγική για αντιμετώπιση της Βίας στο Σχολείο και θα προχωρήσει τους επόμενους μήνες με την προκήρυξη στο σύνολο 31 μόνιμων θέσεων (20 νέων και 11 μόνιμων κενών).
Ανάγκη ενίσχυσης του επαγγελματικού προσανατολισμού
ΕΡ: Γονείς συχνά διαμαρτύρονται γιατί το εκπαιδευτικό σύστημα δίνει ολοκληρωμένο υπόβαθρο επαγγελματικού προσανατολισμού στους μαθητές, πως σχολιάζετε;
ΑΠ: Στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού λειτουργεί η Υπηρεσία Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής, που είναι στελεχωμένη με άρτια καταρτισμένους Συμβούλους, οι οποίοι παρέχουν σε κάθε ενδιαφερόμενο εκπαιδευτική και επαγγελματική συμβουλευτική και καθοδήγηση. Επιπρόσθετα, οι Καθηγητές Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής είναι επιφορτισμένοι με τη συστηματική βοήθεια και στήριξη των μαθητών σε προσωπικά, οικογενειακά και εκπαιδευτικά θέματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο διαθέσιμος χρόνος για περαιτέρω προσωπική επαγγελματική καθοδήγηση να μην είναι επαρκής μέσα στο πλαίσιο του σχολικού χρόνου.
Θα πρέπει να ενισχύσουμε την Υπηρεσία Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής, αλλά και να προσαρμόσουμε την παροχή επαγγελματισμού προσανατολισμού λαμβάνοντας υπόψη τις διαρθρωτικές αλλαγές που αναδιαμορφώνουν σήμερα τον κόσμο της εργασίας όπως οι αλλαγές στην τεχνολογία, η παγκοσμιοποίηση, αλλά και νέες προσδοκίες των ανθρώπων σχετικά με την απασχόληση και την σταδιοδρομία.
Παράλληλα, οι γονείς θα πρέπει να αντιληφθούν ότι η επαγγελματική καθοδήγηση των παιδιών τους απαιτεί και τη δική τους συμβολή και στήριξη. Οι γονείς επηρεάζουν τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές φιλοδοξίες των παιδιών τους, ενώ παράλληλα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις τους και τον επαγγελματικό τους σχεδιασμό. Έχουν άμεσο έλεγχο στο περιβάλλον, στο οποίο ανατρέφονται τα παιδιά τους, επομένως μπορούν να τα εκθέτουν σε εμπειρίες, που είναι σχεδιασμένες να βοηθήσουν στην επαγγελματική τους ανάπτυξη.
ΕΡ: Εκτελείτε καθήκοντα Αναπληρωτή Γενικού Διευθυντή στο Υπουργείο Παιδείας. Ποια θα λέγατε είναι η μεγαλύτερη αδυναμία και πρόκληση για το δημόσιο σχολείο; Τι πρέπει να γίνει για καλύτερα αποτελέσματα;
ΑΠ: Η μεγαλύτερη αδυναμία είναι ο συγκεντρωτική δομή του εκπαιδευτικού συστήματος και κατ΄ επέκταση του δημόσιου σχολείου. Θα πρέπει να προχωρήσουμε και να βρούμε τρόπους για να διαφοροποιήσουμε την υφιστάμενη κατάσταση. Η μεγαλύτερη πρόκληση για το δημόσιο σχολείο θα μπορούσε να είναι η επίτευξη συμφωνίας με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη για εφαρμογή του Σχεδίου Αξιολόγησης για το εκπαιδευτικό έργο και τους εκπαιδευτικούς, καθώς και του Ενιαίου Συστήματος Αξιολόγησης του Μαθητή. Ομολογουμένως, η αξιολόγηση αποτελεί μια από τις στρατηγικές επιδιώξεις του ΥΠΠ και μια θετική κατάληξη θα βοηθούσε πολύ το δημόσιο σχολείο.
Αύριο: Τα τετράμηνα και η νεανική παραβατικότητα
ΑΝΤΩΝΙΑ ΛΑΜΠΡΑΚΗ*
