ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΣΑΒΒΑ*
Ο Πικάσο κάποτε είπε «ότι όλα τα παιδιά γεννιούνται καλλιτέχνες». Το ερώτημα είναι γιατί να μην παραμείνουν καλλιτέχνες καθώς μεγαλώνουν; Πιστεύω ακράδαντα σε αυτό, ίσως λόγο της παιδείας μου, που παρεμπιπτόντως δεν προέκυψε κατά την περίοδο που φοιτήσα στο δημόσιο σχολείο. Τότε δεν μεγαλώναμε ώστε να γίνουμε δημιουργικοί, μεγαλώναμε η αλλιώς, εκπαιδευόμαστε από το σύστημα της δημόσιας εκπαίδευσης ώστε να το ξεχάσουμε.
Τότε στο δημόσιο σχολείο μας οδηγούσαν, μακριά από κάποια θέματα που μας άρεσαν, με τη δικαιολογία ότι δεν θα βρίσκαμε ποτέ δουλειά κάνοντας αυτά. Πολλοί ταλαντούχοι, δημιουργικοί άνθρωποι νομίζαν πως δεν είναι ευφυείς, επειδή αυτό στο οποίο ήταν καλοί στο δημόσιο σχολείο δεν είχε αξία. Τι να κάνεις την μουσική, δεν πρόκειται να γίνεις μουσικός. Τι να κάνεις την τέχνη, δεν θα γίνεις καλλιτέχνης. Οι καλοπροαίρετες συμβουλές που μας έδιναν τότε σήμερα προφανώς αποδεικνείονται λανθασμένες.
Σήμερα το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού προχωρεί σε εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις για να μορφώσει τα παιδιά μας, ούτος ώστε να αποκτήσουν μια θέση στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία του 21ου αιώνα. Πώς θα το κάνει αυτό; Πώς το ΥΠΠ θα τετραγωνίσει τον κύκλο; Απ ότι διαφένεται το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού θα προσπαθήσει να ανταποκριθεί στο μέλλον των παιδιών μας κάνοντας στροφή στο παρελθόν. Προχωρεί στην δημιουργία ενός Νέου Ωρολόγιου προγράμματος στην κορυφή του οποίου βρίσκονται τα μαθηματικά και η γλώσσα, και στον πάτο βρίσκονται οι τέχνες.
Έχετε σοκαριστεί με τη σκέψη; Εγώ προσωπικά ναι. Φανταστείτε λοιπόν ένα μικρό Πικάσο σήμερα να είναι υποχρεωμένος να παρακολουθήσει ένα ωρολόγιο πρόγραμμα όπως αυτό των έξι πεδίων: Οικονομικό, Κλασικό, Πρακτικό, Ξένων Γλωσσών, Υπηρεσιών, Πληροφορικής / Τεχνολογίας, ποιό άραγε να επέλεγε ο μικρός Πικάσο; Το πιό λογικό είναι ότι δεν θα επέλεγε κανένα από αυτά. Και τι θα γινόταν τελικά; Κάποιοι θα τον συμβούλευαν καλοπροαίρετα να επιλέξει ένα πεδίο, θα τον κρατούσαν στο σχολείο με το επιχείρημα οτι εάν δουλέψει σκληρά θα τα καταφέρει σε ένα από αυτά και θα αποφοιτήσει και πως μετά θα μπορούσε πάρει ένα πτυχίο και πως μετά θα βρεί και δουλειά σαν να πρόκειται για ένα μέγα επίτευγμα, άσχετα αν θα ήταν δυστηχισμένος.
Κάποιοι θα μας πούνε πως για τον Πικάσο χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα «καλλιτεχνικό σχολείο», όπου εκεί θα ξεδίπλωνε και την ευφυΐα του στις Τέχνες. Πολλοί θα μας πουν, ορίστε βρήκαμε την λύση. Είναι όμως λύση να ιδρυματοποιήσουμε το άτομα με ευφυΐα στις Τέχνες; Η θα ήταν προτιμότερο να συνυπάρχουν όπως τώρα σε ένα πολυδιάστατο μαθητικό σύνολο;
Το αν θα πρέπει να ξανακτίσουμε το εκπαιδευτικό μας σύστημα για να επιτυγχάνουμε σε εξετάσεις τύπου PISA, φανερώνει πόσο ερασιτέχνικά αντιμετωπίζεται σήμερα ένα τόσο σημαντικό ζήτημα. Ολόκληρη η δομή της Παιδεία μας σείεται εδώ και καιρό κάτω από τα πόδια μας, και η μόνη απάντηση είναι ότι «το Ενιαίο Λύκειο με τη σημερινή του μορφή έχει κλείσει τον κύκλο του».
Πρέπει όσοι ασχολούμαστε με ζητήματα παιδείας να είμαστε πολύ προσεκτικοί, δεν μπορούμε να παίρνουμε ατεκμηρίωτες επιστημωνικά αποφάσεις για το παρόν και το μέλλον των παιδιών μας. Η δημόσια εκπαίδευση η οποία είναι χρηματοδοτούμενη από τους φόρους που εισπράτει το κράτος και είναι υποχρεωτική για όλους, έχει σχεδιασθεί και δομηθεί για να παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους.
Πρώτιστος στόχος του ΥΠΠ θα πρέπει να είναι η εκπαίδευση των παιδιών μας στην ολότητά τους, ώστε να αντιμετωπίσουν το μέλλον. Στα επόμενα χρόνια λοιπόν και μέχρι να ξανά ανακαλύψουμε ότι το ωρολόγιο πρόγραμμα θα έχει ξανακλείσει τον κύκλο του, οι περισσότεροι μαθητές που θα φοιτούν στην δημόσια εκπαίδευση στην χώρα μας δυστυχώς θα έρθουν αντιμέτωποι με τέτοια διλήμματα και αδιέξοδα όπως ο μικρός Πικάσο.
Παρεμπιπτόντως, μπορεί όλοι εμείς που σήμερα καταθέτουμε απόψεις και προτάσεις για το μέλλον των παιδιών μας, να μην καταφέρουμε ποτέ να δούμε το μέλλον, το μόνο βέβαιο είναι ότι τα παιδιά μας θα το δουν.
*Εικαστικός – Ιστορικός Τέχνης
Πρόεδρος Συνδέσμου Καθηγητών Τέχνης
