Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον έργο υλοποιείται στην Κύπρο, με επίκεντρο την προστασία και τη διατήρηση δύο τύπων οικοτόπου που κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Το έργο έχει τίτλο «Βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των τύπων οικοτόπου *1520 και *5220 στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς» (ακρωνύμιο LIFE – RIZOELIA, κωδικός LIFE12 NAT/CY/000758) και στοχεύει στη διατήρηση σημαντικών στοιχείων της βιοποικιλότητας της Κυπριακής φύσης.
Το έργο LIFE – RIZOELIA, που υλοποιείται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού προγράμματος LIFE+, ξεκίνησε την 1η Σεπτεμβρίου 2013, έχει διάρκεια 42 μηνών και συνολικό προϋπολογισμό 766,746 ευρώ. Ανάδοχος φορέας του έργου είναι το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος (ΥΓΦΠΠ) και συνεργαζόμενοι φορείς είναι το Τμήμα Περιβάλλοντος (ΥΓΦΠΠ), το Πανεπιστήμιο Frederick και το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Στόχος και δραστηριότητες του LIFE – RIZOELIA
Το έργο στοχεύει στη βελτίωση της κατάστασης διατήρησης των τύπων οικοτόπου *1520: Γυψούχες στέππες (Gypsophiletalia) και *5220: Θαμνώνες με Ziziphus στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς (ΕΔΠΡ), οι οποίοι περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Ευρωπαϊκής Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ) και χαρακτηρίζονται ως «οικότοποι προτεραιότητας» (σημειώνονται με αστερίσκο ). Αυτό σημαίνει ότι κινδυνεύουν να εξαφανιστούν και επιβάλλεται να ληφθούν άμεσα μέτρα για τη διατήρησή τους. Το ΕΔΠΡ αποτελεί μία από τις σημαντικές περιοχές εμφάνισης των συγκεκριμένων τύπων οικοτόπου.
*5220 – Θαμνώνες με Ziziphus
Είναι θαμνώνες με κυρίαρχο είδος το Ziziphus lotus (παλλούρα, κονναρκά), οι οποίοι παλαιότερα εξαπλώνονταν κυρίως στην εσωτερική ζώνη της Μεσαορίας και στη λοφώδη ζώνη της κεντρικής Κύπρου. Λόγω των έντονων και διαχρονικών ανθρωπογενών επεμβάσεων, η εξάπλωσή τους έχει περιοριστεί σε μεμονωμένες συστάδες, συχνά στα όρια καλλιεργειών. Μαζί με τις παλλούρες, συμμετέχουν στον οικότοπο κι άλλα γνωστά είδη της Κυπριακής φύσης όπως τα αγρέλια (Asparagus horridus), το θρουμπί (Thymbra capitata), ο αντρούκλιαγρος (Noaea mucronata) και το ασπροθύμαρο (Phagnalon rupestre).
*1520 – Γυψούχες στέπες (Gypsophiletalia)
Πρόκειται για ανοικτούς φρυγανικούς σχηματισμούς που εμφανίζονται σε εδάφη πλούσια σε γύψο, σε ξηρές ή ημι-ερημικές περιοχές. Η βλάστηση χαρακτηρίζεται από κατά τόπους πυκνές εμφανίσεις ετήσιων φυτικών ειδών, προσαρμοσμένα σε γυψούχα εδάφη. Τα χαρακτηριστικά γυψόφιλα είδη που είναι γνωστά στην Κύπρο είναι τα σπάνια είδη Campanula fastigiata και Gypsophila linearifolia.
Οι δραστηριότητες του έργου ομαδοποιούνται σε:
i. Προπαρασκευαστικές Δράσεις: Αποσκοπούν στη χαρτογράφηση και στη μελέτη της σύνθεσης των δύο υπό μελέτη τύπων οικοτόπου, αλλά και στην ετοιμασία Σχεδίων Παρακολούθησης, Διαχειριστικών Σχεδίων και Σχεδίων Δράσης, τα οποία θα αποτελέσουν τη βάση για την υλοποίηση των δράσεων διατήρησης.
ii. Δράσεις Διατήρησης: Αποτελούν τον πυρήνα του έργου και περιλαμβάνουν επιλεκτικές περιφράξεις, απομάκρυνση της ανταγωνιστικής βλάστησης, αποκατάσταση και επαναδημιουργία των υπό μελέτη τύπων οικοτόπου και πρόληψη των πυρκαγιών.
iii. Δράσεις παρακολούθησης του αντίκτυπου των δράσεων του έργου: Οι δράσεις αυτές έχουν σκοπό την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των δράσεων διατήρησης, αλλά και της επίδρασης του έργου στις τοπικές κοινωνίες.
iv. Δράσεις ευαισθητοποίησης του κοινού και διάδοσης των αποτελεσμάτων: Μέσα από στοχευμένες ενέργειες (δημιουργία ιστοσελίδας, εγγραφή σε κοινωνικά δίκτυα, συγγραφή άρθρων, παραγωγή ενημερωτικών δελτίων και φυλλαδίων κλπ) το έργο προσδοκά στην ευαισθητοποίηση του κοινού και στην ενίσχυση της γνώσης του, ειδικότερα στους υπό μελέτη τύπους οικοτόπου, αλλά και σε θέματα περιβάλλοντος γενικότερα. Η παρουσίαση του έργου και των αποτελεσμάτων του σε διεθνή συνέδρια αποσκοπεί στην προβολή του έργου στην επιστημονική κοινότητα.
v. Δράσεις για την παρακολούθηση και την ορθή λειτουργία του έργου: Η σύσταση Ομάδας Διαχείρισης Έργου, Επιστημονικής Επιτροπής και Επιτροπής Ενδιαφερόμενων Φορέων εξασφαλίζουν την εύρυθμη και έγκαιρη υλοποίηση του έργου, ταυτόχρονα με την επιστημονικά ορθή υλοποίηση των δράσεών του. Στις ομάδες αυτές εμπλέκονται, εκτός από τους φορείς του έργου, εμπειρογνώμονες και επιστήμονες των οποίων το επιστημονικό υπόβαθρο είναι συναφές με τα αντικείμενα των δράσεων διατήρησης που έχουν επιλεχθεί. Εμπλέκονται επίσης και οι τοπικές κοινωνίες μέσα από τη συμμετοχή του Δήμου Αραδίππου και άλλων κοινωνικών συνόλων όπως η Παγκύπρια Ένωση Δασολόγων, η Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων Κύπρου, ο Περιβαλλοντικός Φιλοδασικός Όμιλος Αραδίππου, το Περιβαλλοντικό Κίνημα Λάρνακας και η Αναπτυξιακή Εταιρία Επαρχίας Λάρνακας.
